نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اسکارن نابر در حدود 35 کیلومتری جنوب باختر کاشان و در کمان ماگمایی ارومیه- دختر قرار دارد. اسکارن‎سازی در این منطقه در مجاورت سنگ‌آهک سازند قم به سن الیگومیوسن و توده نفوذی با سن احتمالی میوسن میانی- بالایی شکل گرفته است. کانی‌های سازنده اصلی این اسکارن‌ها شامل گارنت، کلینوپیروکسن، اپیدوت و کانی‌های فرعی شامل وزوویانیت، کلریت، ترمولیت- اکتینولیت، اسفن، کوارتز و کلسیت و کانه‌های همراه شامل پیروتیت، پیریت، به همراه مقادیر کمتر کالکوپیریت، اسفالریت و مگنتیت هستند. با توجه به حضور فراوان مجموعه کانی‌های منیزیم‌دار مانند دیوپسید و کانی‎های کلسیم‌دار مانند گارنت، وزوویانیت و اپیدوت وجود سنگ میزبان از نوع کلسیتی- دولومیتی می‌تواند بسیار محتمل باشد. برای تشکیل اسکارن و توسعه کانی‎زایی در این منطقه 3 مرحله پیشنهاد می‌شود: مرحله 1 که با تشکیل کانی‎های بی‎آب دما بالایی همچون گارنت (گروسولار) و دیوپسید مشخص شده است. مرحله 2 که با تشکیل کانی‎های آندرادیت و اسفن همراه است. در مرحله 3 جایگزینی کانی‎های بی‎آب توسط مجموعه‌های آب‎دار در دمای کمتر از 470 درجه سانتی‎گراد انجام می‎گیرد. در این مرحله کانی‎هایی همچون ترمولیت- اکتینولیت، اپیدوت، کلریت و وزوویانیت تشکیل می‌شود. کانه‌زایی مربوط به فاز تأخیری تشکیل اسکارن بوده و تحت تأثیر سیال‎های گرمابی رخ داده است.
 

کلیدواژه‌ها

کتابنگاری
آقانباتی، س. ع.،  1385- زمین‎شناسی ایران، سازمان زمین‎شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، 586 ص.
ابراهیمی، ل.، 1392- پترولوژی و پتروگرافی سنگ‎های آتشفشانی شرق نابـر (جنوب غرب کاشان)، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 138ص.
اسدالهی، پ.، 1382- بررسی پتروژنز و پتانسیل کانه‎زایی اسکارن‌های قهرود (جنوب شرق کاشان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شاهرود، 136 ص.
امامی، م. ه.، 1372- نقشه چهارگوشه کاشان، مقیاس 1:100000، سازمان زمین‎شناسی کشور.
بدر، ا.، 1391- مطالعات سنگ‎شناسی و کانی‎شناسی اسکارن های بخش شرقی گرانودیوریت قهرود (جنوب شرق قمصر، استان اصفهان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته پترولوژی، دانشگاه اصفهان، 189صفحه.
بشیری، ا.، 1378- کانی‌شناسی و سنگ‌شناسی اسکارن‌ها، مرمرها و هورنفلس‌های حدفاصل میمه - قمصر (نوار ماگمایی ارومیه - دختر)، پایان‌نامه‌ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه اصفهان، 146 ص.
خامسی‌پور، ا.، 1388- کانی‎شناسی و پتروژنز اسکارن های قمصر کاشان (روستای فرفهان- جنوب شرقی کاشان) ، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد خوراسگان، 195ص.
ظهوری، ف.، 1394- جایگاه زمین‎شناسی و ژنـز کانسار آهن نابـر (جنوب غرب کاشان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 93 ص.
عباسی، س.، 1391- پترولوژی و پتروگرافی سنگ‎های حد واسط شرق نابر (جنوب غرب کاشان)،  پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان،180 ص.
قاسمی، ع.، 1394- برﺭﺳــﻲ کانی‌شناسی، پترولوژی و زمین‌شیمیایی پهنه‌های دگرسانی توده‌های نفوذی ﻣﻨﻄﻘﻪ قمصر و قهرود- جنوب کاشان ﻭ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺁﻥ ،  پایان‎نامه دکترا، دانشگاه اصفهان، 198 ص.
قاسمی پرچینی، ل.، 1392- کانی‌شناسی و ژئوشیمی دگرسانی­های گرمابی منطقه طار (شمال غرب کشه) کوهستان کرکس (شمال اصفهان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 145 ص.
مظاهری ا.، 1378- اهمیت پیستازیت در تشخیص نوع اپیدوت، هفتمین سمینار بلورشناسی و کانی‌شناسی ایران، دانشگاه علم و صنعت، تهران.
معین، ر.، 1392- پترولوژی و ژئوشیمی اسکارن‎های جنوب قمصر، پایان‎نامه کارشناسی ارشد رشته پترولوژی، دانشگاه اصفهان، 105ص.
معین‎وزیری، ح.، 1377- پترولوژی سنگ‎های دگرگونی، انتشارات دانشگاه تربیت معلم، 222 ص.
هنرمند، م.، موید، م.،  جهانگیری، ا.،  احمدیان، ج. و بهادران، ن.، 1389- بررسی ویژگی‌های ژئوشیمیایی مجموعه نفوذی نطنز، شمال اصفهان، پترولوژی، سال اول، 3، صص. 65 تا 88.
 
References
Bucher, K. and Fery, M., 1994- Petrogenesis of metamorphic rocks. Springer- Verlag.
Deer, W. A. Howie, R. A. and Zussman, J., 1992- An Introduction to the Rock Formation Minerals. Long man, London.
Einaudi, M. T. Meinert, L. D. and Newberry, R. J., 1981- Skarn deposits, Economic Geology 75TH Anniversary volume, p. 317-391.
Einuadi, M. T. and Burt, D. M., 1982- Introduction- terminology, classification and composition of skarn deposits.  Economic Geology 77: 745-754.
Gaspar, M., Knaack, C., Meinert, L. D. and Moretti, R., 2008- REE in skarn systems: A LA-ICP-MS study of garnets from the Crown Jewel gold deposit. Geochimica et cosmochimica acta, 72(1), 185-205.
Kananian, A., Sarjoughian, F., Nadimi, A., Ahmadian, J. and Ling, W., 2014- Geochemical characteristics of the Kuh-e Dom intrusion, Urumieh–Dokhtar Magmatic Arc (Iran): Implications for source regions and magmatic evolution, Journal of Asian Earth Sciences, v. 90. pp. 137-148.
Jacobs, C. K. and Kerrick, D. M., 1981- Devolailisaion equilibria in H2O- CO2- NaCl fluids: an experimental and thermodynamic evolution at evelated pressures and temperatures. American Mineralogist 66: 1135- 1153.
Jamtveit, B., Wogelius, R. A. and Fraser, D. G., 1993- Zonation patterns of skarn garnets: Records of hydrothermal system evolution. Geology, 21(2), 113-116.
Lentz, D. R., 1998- Mineralization intrusion related skarn system, Mineralogical Associated of Canada, Short Course 26: 664 p
Marakuchev, A. A.  and Babrov, A. V., 2005- Metamorphic Petrology, MSU, Moscow, 255 pp.
Meinert, L. D., 1987- Skarn zonation and fluid evolution in the Grounhog mine: central mining district, New Mexico, Economic Geology 82: 523-545.
Meinert, L. D., 1992- Skrans and skarn deposits. Geoscience Canada, 19: 145-162.
Morimoto, N. Fabrise, J. Ferguson, A. Ginzburg, I. V. Ross, M.. Seifert, F. A. Zussman, J. and Aoki, K., 1988- Gottardi, GNomenclature of pyroxene. Mineralogical Magazine 52: 535-555.
Newberry, R. J. Einaudi, M. T. and Eastman, A. H., 1991- Zoning and genesis of the Darwin Pb-Zn-Ag skarn deposit California, A reinterpretation based on new data, Economic Geology 86: 960-982.
Parsapour, A., Khalili, M. and Makizadeh, M., 2009- The behaivour of trace and rare earth elements (REE) during hydrothermal alteration in the Rangan area (Central Iran), Journal of Asian Earth Sciences, v. 34(2). pp. 123-134.
Taylor, B. E. and Liou, J. G., 1978- the low temperature stability of andradite in C-O-H fluids: American Mineralogist, 63, pp. 378- 393.
Tracy, R. J. and Frost, B. R., 1991- Phase equilibrium and hermobaromer of calcareous, ulramafic rocks and iron eformaion (Eds. Kerrick,D. M.) Contact Metamorphism, 26: 207- 289. Rrviews in Mineralogy, America.
Whiteny, D. L. and Evans, B., 2010- Abbreviations for names of rock- forming minerals. American Mineralogist 95: 185- 187.