نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه پیام نور، سازمان مرکزی، تهران، ایران

2 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

در میان زیای میکروسکوپی موجود در لایه‌های آهکی سازند جیرود در البرز مرکزی‌، بقایای میکروسکوپی ارزشمندی از کوسه‌های غضروفی (کوندریکتین) یافت شده است. این قطعه‌ها شامل دندان‌ها، اندام تنفسی و فلس‌ها است که در این بررسی مطالعه شده است. در این مطالعه گونه‌ها و جنس‌هایی از خانواده‌های Phoebodontidae  ,  Protacrodontoidae ، Hybodontoidae  و Ctenacathoidaeشناسایی شده است. سازند جیرود تناوبی از رخساره‌های آواری و کربناتی همراه با یک یا دو واحد بازالتی است که در البرز مرکزی گسترش وسیعی دارد. سن این سازند دونین بالایی/کربنیفر زیرین گزارش شده است و نام آن از برش الگوی آن در دهکده جیرود در شمال تهران گرفته شده است. نهشته‌های دونین بالایی/کربنیفر زیرین در سراسر البرز و ایران مرکزی گسترش دارد. مطالعه کوندریکتین‌های دونین بالایی در نواحی خاور ایران و ایران مرکزی و مشابهت کوندریکتین‌های این نواحی و سازند جیرود، ارتباط حوضه‌ای این نواحی را در دونین بالایی تأیید می‌کند. همچنین تطابق کوندریکتین‌های فامنین خاور ایران و ایران مرکزی با زیای مشابه در مراکش و الجزایر ارتباط حوضه‌ای  این سرزمین‌ها در این زمان را تأیید می‌کند. مطالعات جغرافیای دیرین حاکی از آن است که این سرزمین‌ها در نواحی کم ژرفای شمال گندوانا قرار داشته‌اند. همراهی این زیا با فسیل کنودونت شاخص فامنین بالایی (Expansa zone)، تعلق این رسوبات را به این زمان تأیید می‌کند. 

کلیدواژه‌ها

احمد زاده هروی، م.، حمدی ب.،  و محتاط، ط.، 1374- روزن‌داران پلانکتون ناحیه مکران و مجموعه‌ای از کنودونت‌های ایران: سازمان زمین‌شناسی کشور،253صفحه.
دشتبان، ه.، 1374- نخستین دندان ماهی (Bradyodont)  از سازند مبارک (کربنیفر زیرین) البرز مرکزی، فصلنامه علوم زمین ، شماره 17-18 ،ص.56-59
دشتبان، ه.، 1375-  بررسی فون‌ ماهی‌های دونین پسین و شروع کربنیفر در البرزمرکزی: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تهران، 94 صفحه.
رضایی، م، 1367- میکروبیوستراتیگرافی رسوبات پالئوزوییک در مقطع جیرود (جنوب البرز مرکزی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
محمدی ، م. ، 1388- بازسازی محیط رسوبگذاری سازند جیرود و مقایسه آن با محیط رسوبگذاری نهشته‌های دونین در شرق ایران و ایران مرکزی بر اساس فونای کنودنتی ، سومین همایش تخصصی زمین شناسی دانشگاه پیام نور اصفهان.
واعظ جوادی ، ف، 1373- بیوستراتیگرافی سازند جیرود بر اساس پالینولوژی پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران .
 
 
 
 
References
Assereto, R., 1963- Explanatory notes o geological mapof upper Djajerud and Lar  valleys (central Alburz, Iran). Instituto di Geologia dell,Universita di Millano, Serie G, Pubblicazione .N.232, 1-86.
Dashtban, H., 1996- The first fish tooth plate (Bradyodont) from Mobarak Formation (Lower Carboniferous) of Central Alborz. Geosciences 4: 56-59.
Furon, R., 1941- Geologie du Plateau iranien (Perse - Afghanistan - Beloutchistan). Memoires du Museum National d’Historie Naturelle, Nouvelle Serie, 7, 177-414.
Ginter, M. and Ivanov, A., 1992- Devonian phoebodont shark teeth. ActaPalaeontologica Polonica 37: 55–75.
Ginter, M. and Ivanov, A., 1995- Middle/Late Devonian phoebodont−based ichthyolith zonation. Géobios, Mémoire Special 19: 351–355
Ginter, M., 1990- Late Famennian shark teeth from the Holy Cross Mts, Central Poland. Acta Geologica Polonica, 40 : 69-81.
Ginter, M., 2000- Late Famennian pelagic shark assemblages. Acta Geologica Polonica 50: 369–386
Ginter, M., Hairapetian, V. and Klug, C., 2002- Famennian chondrichthyans from the shelves of North Gondwana. Acta Geologica Polonica 52: 169–215
Hairapetian, V., Yazdi, M. and Long J. A., 2000- Devonian vertebrate biostratigraphy of central Iran. Records of the Western Australian Museum, Supplement 58: 241-247
Khazraee, V., 1977- Petrographie sedimentaire et stratigraphie du Devonien-Carbonifere de Geirud , Alburz, central Iran: Diplome de docteur de 3e cycle, L Universite Pierre et Marie Curie, Paris VI, 120 p.
Kimayai, A., 1972- Devonian plant microfossils from the Central Elbruz, Iran: Pollen et Spores, v. 14, p. 187-200.
Lelièvre, H., Janvier, P. and Blieck, A., 1993- Silurian-Devonian vertebrate biostratigraphy of Western Gondwana and related terranes (South America, Africa, Armorica-Bohemia, Middle East). In: Long, J.A. (ed.), Palaeozoic vertebrate Biostratigraphy and Biogeography, 139-173, Belhaven Press, London.
Long, J. A. and Hairapetian V., 2000- Famennian microvertebrates from the Dalmeh area, central Iran. Records of the Western Australian Museum, Supplement 58: 211-222.
Riviere, A., 1931- De deux exp ̄ces nouvelles dans l’Elbourz centrale. Compte rendu sommaire des seances de la Societe Geologique de France, 1934, 73.