نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیریت زمین‌شناسی دریایی، سازمان ‌زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

2 گروه مورفودینامیک و ژئومورفولوژی ساحلی دریایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

  ساحل منطقه‌ای متأثر از خشکی و دریاست. اشکال زمین‌ریخت‌شناختی ساحلی به عواملی چون نوسان سطح آب دریا، رژیم رودخانه‌های منطقه، فرایندهای فرسایش و رسوبگذاری، تغییرات اقلیمی، جنس رخنمون‌های زمین‌شناسی، هوازدگی و زمین‌ساخت وابسته است. تومبولو، لاگون و بریر از جمله اشکال زمین‌ریخت‌شناختی ساحلی در ساحل بیر ایران هستند. بنابراین شناخت سازوکار تشکیل و تغییرات آنها، به مسوولان کمک خواهد کرد تا مدیریت بهتری داشته باشند و در برنامه‌ریزی‌های عمرانی و توسعه‌ای در بخش ساحلی بهتر برنامه ریزی کنند. در این پژوهش افزون بر بررسی‌های صحرایی و نمونه‌برداری، از عکس‌های هوایی  1.40000 سال 1372، نقشه‌های توپوگرافی 1:20000، تصاویر ETM و IRS سال‌های 2008،2005 و 1998 با قدرت تفکیک بالا استفاده شده است و معلوم شد که فعال بودن منطقه از نظر زمین‌ساختی ، فرایند فرسایش و رسوبگذاری، رژیم رودخانه‌های منطقه و نوسان سطح آب دریا منجر به تشکیل تومبولو، سد ماسه ای (بریر) و لاگون در ساحل بیر شده است. بررسی‌های رسوب‌شناسی اشکال،  نشانگر وجود رقابتی ممتد میان جریان‌های دریایی به‌عنوان فرایندی سازنده در تومبولو، لاگون، سد ماسه ای و رودخانه‌ها به‌عنوان فرایندی مخرب در ساحل بیر است.

کلیدواژه‌ها

کتابنگاری
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1372- عکس های هوایی 40000/1
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1375- نقشه زمین‌شناسی 100000/1 بیر.
سازمان فضایی ایران، تصویر ماهواره‌ای  ETM و IRS سال 2005، 1998 ، 2008
شرکت سهامی شیلات ایران 1372- بندر صیادی روستای تنگ. گزارش مرحله یک. جلد اول. مهندسین مشاور دریا سازه.
عیوضی، ج. ،1369-  ژئومورفولوژی ایران ، انتشارات پیام نور.
غریب رضا، م. ر. ،1381- بررسی تغییرات خطوط ساحلی استان سیستان و بلوچستان، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
قرشی، م.، 1376- پادگانه‌های دریایی دریای عمان و جایگاه تکتونیکی آن، اولین همایش زمین‌شناسی دریای عمان
محمد رضا ثروتی، ترجمه کتاب جغرافیای طبیعی دریاها و سواحل، کلتات ، د.، 1382- ، ، سمت چاپ اول
محمدی، ع.و نژاد افضلی، ک. ،1385- بررسی تغییرات خط ساحلی خلیج پزم در نتیجه مهاجرت خورهای پزم و گیتو سازمان زمین‌شناسی کشور، مدیریت زمین‌شناسی دریایی
معتمد، الف.، مقیمی، الف، 1379- ترجمه کتاب ژئومورفولوژی، جلدسوم(فرایندهای دامنه‌ای، آبراهه‌ای ،ساحلی و بادی)،  چورولی، ر. ج.، استانلی ا. ش. و سودن، د. ا.، 1379- سازمان سمت.
مقیمی، ا.،1383- روش تحقیق در جغرافیای طبیعی، انتشارات قومس.
مقیمی، ا.،1387-  ژئومورفولوژی اقلیمی قلمرو سرد و یخچالی، انتشارات دانشگاه تهران.
مقیمی، ا.،1388- اکوژئومورفولوژی و حقوق رودخانه، انتشارات دانشگاه تهران.
نژاد افضلی، ک.، 1385-  برسی ژئومورفولوژی سواحل کنارک (دریای عمان)، سازمان زمین‌شناسی کشور.
 
References
Bird, E., 2008- Coastal geomorphology an Introduction, university Mel born, Australia Johnwiley and Sons.
Flinn, D., 1997-The role of wave diffraction in the formation of St. Ninian's Ayre (tombolo) in Shetland, Scotland. Journal of Coastal Research, 13(1),2028.
 Kirk, R. M., 2000- Significant coastal lagoon systems in the South Island, New Zealand Department of ConservationP.O. Box 10-420 Wellington, New Zealand.
Kjefve, B. (Ed.), 1994- Coastal lagoon Processes. Elsevier Oceanography Series 60.557 p.
Little, R. D., 1970- Terrces of the makran of Iran,in sneed report.
Martin, L. & Landim, J. M., 2000- Coastal lagoons Elsevier Oceanography Series 60.
Nichols, M. N. & Boon, J. D., 1994- Sediment transport processes in coastal lagoons Elsevier Oceanography Series 60. ch 7 ,pp.157 – 220.
Saranthein, M. & Walger, E., 1973- Classification of Modern  marl Sediment in the Persian Gulf by Factor analysis  In: B.A. Purser, The Persian Gulf, Springer-Verlag p.81-97
Schwartz, M. L. (Ed.), 1973- Barrir Islands. Dowden, Hutchinson and Ross,Strousburg,PA.
Shpard. F. P., 1973- Submarine Geology. Harper and Rows, New York.
Smite, N. P., 1973- coastal lagoons Elsevier Oceanography Series 60.
 Smith, J., 1993- The Houb, Dales Voe: coastal processes. In Shetland Isles (eds J. Birnie, J.Gordon, K. Bennett and A. Hall), Quaternary Research
Snead, R. E., 1970- Physical Geography of the Makran Coastal Plain of Iran, Springfield, VA: National Technical Information Service, US Department of Commerce, Publication AD707745.
Tuker, M. E. (Ed.), 1988- Techniques in sedimentology. Blackwells, Oxford, 394 pp.
Vitafenzi, C., 1979- Contribution to be Quaternary Geology of Southern of Iran. Geological and Mineral of Survey of Iran, Report,27:30-38.