نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه علوم پایه دامغان، دامغان، ایران

2 دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

در این مقاله، آثار دگرریختی کواترنری در باختر شاهرود در ناحیه‌ای از دامنه جنوبی البرز خاوری از  دره ده ملا (شمال روستای ده ملا) تا دره طزره بررسی می‌شود. منطقه مورد مطالعه محدود به دو گسل اصلی در شمال و جنوب با روند خاوری- باختری و شیب به سوی شمال است. در این پژوهش، فعالیت کواترنری کل منطقه به ویژه گسل‌های مرزی با مؤلفه چیره راستالغز چپ­بر ثابت شد. در بررسی‌های صحرایی، آثار جنبش کواترنری  به صورت بریدگی و جابه‌جایی نهشته­های کواترنری بر روی گسل شمالی و جنوبی و گسل‌های فرعی میان آنها در مکان‌هایی مانند دره ده­ملا و دره طزره دیده شد. این بررسی نشان داد که  نشانه‌های فعالیت کواترنری در کل این پهنه رخنمون دارد ولی گسل شمالی که ادامه خاوری گسل آستانه می باشد نقش اصلی را در فرایند دگرریختی کواترنری به عهده دارد و حرکت امتدادلغز چپ ­بر گسل جنوبی به سوی انتهای خاوری با اتصال به یک گسل انتقالی با سازوکار عادی ختم می‌شود. این گسل انتقالی روند شمالی- جنوبی و شیب خاوری دارد.

کلیدواژه‌ها

کتاب‌نگاری
اعراب، ف.، 1387- تحلیل ساختاری چین­خوردگی و گسلش در باختر شاهرود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد (تکتونیک)، دانشگاه علوم پایه دامغان، 200 صفحه.
امیدی، پ.، 1364- تحلیل خمیدگی ساختاری تاقدیس البرز در شمال قم.پایان‌نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت مدرس، 250 صفحه.
امیدی، پ.، 1380- تحلیل ساختاری و دینامیکی تفصیلی زون‌های گسلی در حاشیه جنوبی البرز خاوری (گستره سمنان- دامغان). پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، 264 صفحه.
امیدی، پ.، نوگل سادات، م. ع. ا.، قرشی ، م.، 1380- جایگاه نظام گسلی دامغان در پهنه همگرای آستالنه - عطاری. فصل‌نامه علوم زمین، شماره 39 - 40 ص. 2 - 25 .
امیدی، پ.، نوگل سادات، م. ع. ا.، قرشی ، م.، 1381- بازسازی تنش کواترنری بر اساس تحلیل لغزش گسل در نیمه جنوبی البرز خاوری. فصل‌نامه علوم‌زمین، شماره 45 و 46 ص. 48 - 63 .
بربریان، م.، قرشی، م.، 1368- گزارش آغازی بررسی‌های لرزه‌زمین‌ساختی در ساختگاه سد آستانه دامغان(گامه شناخت). دفتر مشاورین لار، 78 صفحه.
بربریان، م.، قرشی، م.، شجاع طاهری، ج.، 1375- پژوهش و بررسی و نوزمین­ساخت، لرزه­زمین­ساخت و خطر زمین­لرزه- گسلش در گستره سمنان، سازمان زمین­شناسی کشور، 267 صفحه.
خادمی، م.، 1375- بررسی و تحلیل ساختاری گسل­های دامغان و عطاری در گستره دامغان، دانشکده علوم، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
صالحی­راد، ر.، علوی، م.، ژنی، ژ.، شهرابی، م.، 1369- نقشه زمین­شناسی 1:250000 گرگان، سازمان زمین­شناسی کشور.
فردوست، ف.، 1378- تهیه نقشه 1:50000شاهرود، طرح پژوهشی، دانشگاه صنعتی شاهرود، 160صفحه.
مفیدی، ا.، 1384- تحلیل استرین و تحلیل زیرساختاری ورقه­های راندگی البرز شرقی در برش دامغان- گرگان، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم پایه، پایان­نامه کارشناسی ارشد.
وزیری­، س. ح.، مجیدی فرد، م. ر.، 1380-  نقشه زمین­شناسی 1:100000 شاهرود، سازمان زمین­شناسی کشور.
 
References
Hollingworth, J., Walker. R., Jackson, J., Bolourchi, M. J. &  Eshraghi, S. A., 2006- Left lateral Strike-slip faulting in the East of Alborz, NE Iran, AGU, 87(52), Abstr., Fall Meet. Suppl.
Hollingworth, J., Jackson, J., Walker. R., Gheitanchi, M. R. & Bolourchi, M. J., 2006- Strike-slip faulting, rotation, and along-strike elongation in the Kopeh Dagh Mountains, NE Iran, Geophy. J.I., 166, 1161-1177.
Vernant, P., Nilforoushan, F., Bayer, R., Sedighi, M., Chéry, J., Tavakoli, F. & Masson, F., 2003- Present-day crustal deformation in central Alborz (Iran) inferred from GPS measurements. Geophys. Res. Abstr. 5, p. 11081.