نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه صنایع و معادن ایران، تهران، ایران

2 دانشکده مهندسی معدن و ژئو فیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

3 دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

ذخایر معدنی ایران، از بهترین برتری‌های بالقوه کشورمان برای رشد متوازن هستند که با سرمایه‌گذاری صحیح در بهره­برداری از این منابع با ارزش، امکان کسب ارزش افزوده مناسب در بخش­های مختلف اقتصادی کشور فراهم می­شود. بنابر­این یکی از ملزومات سیاست‌گذاری مؤثر در بخش معدن، شناسایی مواد معدنی اولویت­دار برای سرمایه‌گذاری­های آینده است. در این مقاله از روش تحلیل سلسله مراتبی که در آن یک مسئله تصمیم‌گیری به سطوح مختلف هدف، معیارها، زیرمعیارها و گزینه‌ها تقسیم می‌شود رتبه‌بندی جامع 33 ماده ‌معدنی و انتخاب گزینه‌های مناسب برای سرمایه­گذاری با در نظر گرفتن 6 معیار اصلی شامل معیارهای اقتصادی و بازار، سرمایه‌گذاری، اشتغال، استراتژیک، فنی، اجتماعی ‌و زیست‌محیطی و 29  زیرمعیار انجام گرفت. برای انجام رتبه­بندی، ابتدا با انجام مصاحبه‌های حضوری از صاحب­نظران بخش معدن کشور، میزان اهمیت هریک از معیارها و زیرمعیارهای یادشده بر مبنای تحلیل سلسله مراتبی تعیین و سپس امتیاز هر یک از مواد معدنی برآورد شد. نتایج، بیانگر آن است که مواد معدنی مس، آهن، فسفات، سرب‌ و روی، زغال و طلا دارای بالاترین اولویت برای سرمایه­گذاری هستند. همچنین بر اساس نظرسنجی انجام شده از صاحب­نظران حوزه­های مختلف فعال در بخش معدن، معیارهای اقتصادی از بالاترین میزان اهمیت و معیارهای اجتماعی و زیست محیطی از کمترین اهمیت برخوردار هستند.

کلیدواژه‌ها

کتابنگاری
اصغرپور، م. ج.، 1387- تصمیم­گیری چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
بصیری، م. ح.، 1383-گزارشات مطالعات تفضیلی 33 ماده معدنی ، طرح جامع معادن ایران، وزارت صنایع و معادن
دانشگاه صنایع و معادن ایران.، 1381- تعیین معیارهای مطلوبیت 9 ماده معدنی ، معاونت برنامه­ریزی توسعه و فناوری، وزارت صنایع و معادن
قدسی­پور، ح.، 1381- تحلیل سلسله مراتبی، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران
 
 
 
References
Bottero, M. & Peila, D., 2005- The use of the Analytic Hierarchy Process for the comparison between microtunnelling and trench excavation, Tunnelling and Underground Space Technology, 20(6): pp.501–513.
International Institute for Environment and Development and World Business Council for Sustainable Development, 2002- Breaking new ground: The Report of the Mining, Minerals and Sustainable Development (MMSD) Project, Chapter 8, Minerals and Economic Development, pp. 4-5.
Kablan, M. M., 2004- Decision support for energy conservation promotion: an analytic hierarchy process approach, Energy Policy, 32: pp.1151–1158.
Kamal, M. Al-Subhi & Al-Harbi, 2001- Application of the AHP in project management, International Journal of Project Management, 19: pp.19-27.
Kazakidis, V. N.,  Mayer, Z. & Scoble, M. J. , 2004- Decision making using the analytic hierarchy process in mining engineering, Transactions of the Institute of Mining and Metallurgy, 113: pp.A30-A42.
Samanta, B., Sarkar, B. & Murherjee, S. K., 2002- Selection of opencast mining equipment by a multi-criteria decision-making process, Transactions of the Institute of Mining and Metallurgy, 111: pp.A136-A142.
Saaty, T. L., 1980- The Analytic Hierarchy Process, New York: McGraw-Hill.
Saaty, T. L., 1990- Decision-making for Leaders, RWS Publication, USA, P 315.
Srdjevi, B., 2005- Combining different prioritization methods in the analytic hierarchy process synthesis, Computers & Operations Research, 32: pp.1897-1919.
Yurdakul, M., 2004- Selection of computer-integrated manufacturing technologies using a combined analytic hierarchy process and goal programming model, Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, 20: pp.329–340.