نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ناحیه خراسان شمالی یکی از مناطق فعال زمین‌ساختی ایران به شمار می‌آید. بیشتر گسل‌های مهم در این ناحیه، از نوع  راستا‌لغز با مؤلفه‌های چپ‌بر و راست‌بر است  و گسل‌های راندگی در درجه دوم اهمیت قرار دارند. بخشی از گسل‌های راندگی، قدیمی‌تر از گسل‌های راستا‌لغز و بخشی دیگر جوان‌تر از آنها هستند و گسل فعال به شمار می‌آیند. این گسل‌ها،  نتیجه ایجاد انحنا درگسل‌های راستا‌لغز و تبدیل آنها به گسل‌های معکوس هستند. گسل‌های کواترنری، با توجه به نشانه‌های فعالیت، در ناحیه شناسایی شده‌اند. چهار دسته درزه در ناحیه بررسی شده که دو دسته آنها کششی و دو دسته دیگر برشی هستند. مختصات تنش‌های اصلی ایجاد کننده آنها عبارت است از: ()- ()- (). مجموعه گسل‌های راستالغز جوان به صورت گسل‌های همراه بر روی یکدیگر تأثیرگذار هستند. نمونه آن در زمین‌لرزه سال 1375 بر روی گسل یکه شاخ دیده می‌شود که حرکات کوچکی را در گسل‌های بابا امان و قارلق ایجاد کرده است.

کلیدواژه‌ها

کتابنگاری
افشار حرب،ع.،1373- چینه شناسی کپه داغ، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
افشار حرب ،ع.، 1364- نقشه زمین‌شناسی بجنورد، مقیاس 250000/1 ، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
قائمی، ف.، غفوری، م.، حافظی مقدس، ن.، 1378- پروژه ارزیابی پتانسیل لرزه‌خیزی اطراف و محل پتروشیمی بجنورد، شرکت سهامی پتروشیمی خراسان.
غفوری، م.، قائمی، ف.، حافظی مقدس، ن.، 1378-گسله کواترنر بابا امان در منطقه بجنورد،  شمال غرب خراسان، فشرده مقالات سومین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران.
قائمی، ف.، 1383- نقشه زمین‌شناسی کاکلی ، مقیاس 100000/1، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
قیطانچی، م. ر.، فاتحی، ع.، سدید خوی، ا.، 1377 - بررسی زمین‌لرزه‌های 16 بهمن 1375 بجنورد در شمال خاور ایران، نشریه فیزیک زمین و فضا، جلد 24، شماره‌های 1و 2.
 
References
Afshar-Harb, A., 1979-The stratigraphy and petroleum geology of Kopeh Dagh region, northern Iran: London, Petroleum Geology Section. Royal School of Mines, Imperial College, pp: 316.
Ambraseys, N. and Melville, C., 1982- A history of Persian earthquakes: Cambridge, Cambridge University Press, 219 p.
Griesbach, C. L., 1881- Report on the Geology of the Section between the Bolan Pass in Biluchistan and Girishk in Southern Afghanistan: By C. L. Griesbach. [Kopftitel.] (Published by Order of his Excellency the Governor General of India in Council). (Calcutta): Government of India.
Hollingsworth, J., Jackson, J., Alarcón, J. E., Bommer, J. J. and Bolourchi, M., 2007- The 4th February 1997 Bojnurd (Garmkhan) Earthquake in NE Iran: Field, Teleseismic, and Strong-Motion Evidence for Rupture Directivity Effects on a Strike-Slip Fault, Journal of Earthquake Engineering, 11:193–214,
Hollingsworth, J., Jackson, J., Walker, R. & Nazari, H., 2008- Extrusion tectonics and subduction in the eastern South Caspian region since 10 Ma GEOLOGY.,v. 36; no. 10; p. 763–766.
Hollingsworth, J., Jackson, J., Walker, R., Gheitanchi, M. and Bolourchi, M., 2006- “Strike-slip Faulting, rotation, and along-strike elongation in the Kopeh Dagh mountains, NE Iran,” Geophysical Journal International, 166, 1161–1177.
Hoeppener, R., Kalthoff, E,. & Schrader, P., 1969- Zur physikalischen Tektonik; Bruchbildung bei verschiedenen affinen Deformationen im Experiment: Geologische Rundschau, v. 59,p. 179- 193.
Tatar, M., Yamini-Fard, F. and Hessami, K., 1997- “Bojnord earthquake of February 4, 1997,” Proceeding of International Conference on Civil Engineering, Sharif University, Tehran, Iran.
Twiss, R. J.  and  Moores , E. M. , 1992-  Structural  geology , Freeman  and  company – New  york.