نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز، دانشکده علوم طبیعی، گروه زمین شناسی، تبریز، ایران-دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج، باشگاه پژوهشگران جوان، یاسوج، ایران

2 دانشگاه تبریز، دانشکده علوم طبیعی، گروه زمین شناسی، تبریز، ایران

3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات خوزستان؛ گروه محیط زیست، باشگاه پژوهشگران جوان،خوزستان، ایران

4 دانشگاه تبریز، دانشکده ریاضی، گروه ریاضی کاربردی، تبریز، ایران

چکیده

منطقه مورد مطالعه در جنوب خاور میانه، و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. صعنت گردشگری، بویژه زمین‌گردشگری به عنوان رویکرد جدیدی برای توسعه همزیستی انسان و طبیعت، به منظور بهره برداری اقتصادی، امروزه در توسعه مناطق، جایگاه چشمگیری یافته است. با تعیین ظرفیت­های طبیعی مناطق، جهت­گیری و برنامه­ریزی و توسعه فیزیکی در راستای صنعت گردشگری و جذب جهانگردان بویژه در زمینه ملی و فرا ملی، می­توان زمینه اشتغال را در سطح منطقه­ای گسترش داد. این پژوهش، با بررسی نمونه کوچکی از توان­های زمین‌گردشگری کشور و رویکرد نوین، به گسترش و بهبود فضاهای طبیعی در کشور کمک می­نماید. بدین منظور در پژوهش حاضر برای بررسی و ارزیابی توان‌های زمین گردشگری محدوده مطالعاتی از تابع هدف و همچنین از بررسی پیمایشی عوارض پیکرشناسی و زمین شناختی منطقه استفاده شده است. در این مدل با استفاده از ظریب امتیاز d i,j می­توان توان­های گردشگری را برای اولویت دادن به مکان­های گردشگری و گردشگری سنجید و مکان­هایی که بیشترین تابع هدف را دارند به عنوان بهترین مکان گردشگری معرفی نمود. این پژوهش نمونه موردی استفاده ­از تابع هدف برای ارزیابی توان­های طبیعی و جاذبه­های گردشگری قافلانکوه میانه، واقع در استان آذربایجان شرقی است. این منطقه دارای جاذبه­های تاریخی و طبیعی بکر و بی­نظیری است که می­تواند توجه هر طبیعت­گردی را به خود جلب نماید. سنگ‌های متنوع در منطقه (آندزیت­ها، بازالت­ها، ریولیت ، ایگنمبریت، فیشر دایک­ها، انواع عقیق‌ها، پرلیت، گسله­ها، آگلومرا، برش آتشفشانی، بمب آتشفشانی و...) مناظری دیدنی را برای هر پژوهشگری در زمینه جغرافیا و علوم زمین به وجود آورده است. از جاذبه‌های دیگر منطقه، بعد تاریخی- فرهنگی آن است که می­توان به قلعه­دختر و پل­دختر اشاره کرد. نتایج یاد شده این پژوهش، منطقه را به عنوان زمین پارکی علمی و همچنین یک موزه تاریخ طبیعی معرفی می­نماید.

کلیدواژه‌ها

کتابنگاری
احراری رودی، م.، شاهرخی خرگردی، ژ.، 1387- زمین گردشگری در چابهار، فصلنامه علوم زمین، شماره 67 سال هفدهم، سازمان زمین شناسی  و اکتشاف معدنی کشور.
امری کاظمی، ع.، 1379-  آغاز طرح اجرایی بررسی توانهای زمین گردشگری ایران، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
امری کاظمی، ع.،1380 -  بررسیهایمقدماتیوپیشنهادتاسیسنخستینژئوپارکایراندرقشم.
امری کاظمی، ع.، 1383- چالش ژئو توریسم و توسعه پایدار و پیشنهاد چند مدل برای حفاظت و نگهداری از ژئو پارک ها، خلاصه مقالات بیست وسومین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی واکتاف معدنی کشور، 28-26 بهمن.
امری کاظمی، ع.،1383 - چاپاطلسژئوتوریسمقشم پایگاهملیداده هایعلومزمینکشور.
امری کاظمی ، ع.، 1385 -  نگاهی به مفاهیم کلی زمین پارک، میراث زمین شناسی و ژئوتوریسم و بررسی جایگاه ایران در این زمینه، بیست و پنجمین گردهمایی علوم زمین .
امری کاظمی، ع.، 2006- چاپ فصل» ذخائرزمین گردشگری ایران  «در کتاب زمین گردشگری جهانی (Elsevier انگلستان).
امری کاظمی، ع.، 1387- اطلس ژئوتوریسم قشم؛ نگاهی به پدیده های زمین شناسی جزیره قشم، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، پایگاه ملی داده های علوم زمین .113 صص.
امری کاظمی، ع.،1387- ژئوپارک قشم، اولین ژئوپارک خاورمیانه دروازه ورود به ایران، سرزمین شگفتی های زمین شناختی، مجموعه مقالات ژئوپارک قشم،254 معاونت سیاحتی و گردشگری سازمان منطقه ازاد قشم، ص13-18.
باغبانی،پ.، 1386-  زمین گردشگری،همایشمنطقهایجغرافیاوگردشگریتوسعهپایداردانشگاه آزاداسلامیواحداسلامشهر.
حقیپور، ع.،فرهنگدرهشوری، ب.، 1385-  ثبتقشمدرفهرستزمین پارکهاییونسکو.
خوش رفتار، ر.، 1387- گردشگری در زنجان، فصلنامه علوم زمین، سازمان زمین شناسی واکتشاف معدنی کشور، شماره هفتاد دو.
زندمقدم، م.،1388-  بررسیتوانمندیهایدشتکویربهعنوانزمین پارکبزرگایرانمرکزیونقشآندرتوسعهیپایداراستانسمنان، فصلنامهجغرافیاییآمایش،شماره 6 صفحه 10-118.
قربانی، ر.، آستین چیده، م.، مهری، م.، زمین گردشگری ، بهره گیری از جاذبه های ژئومورفولوژیکی و زمین شناختی دره های کوهستانی (نمونه موردی دره سیمین – جنوب همدان) مجله علوم انسانی مدرس، دانشگاه تربیت مدرس، در حال چاپ.
کارینگ، ع.، 1351- آثار باستانی آذربایجان، سلسه انتشارات انجمن آثار ملی 754 صفحه.
کمالی، ا. ا.، 1389- بررسی پترولوژی و پتروگرافی منطقه آتشفشانی شمال روستای قواق عمولر، جنوب شرق میانه (شمال غرب ایران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
کمالی، ا. ا.، پیروج، ه.، حیدری، م.،a1389-  پترگرافی ، ژئوشیمی سنگهای آتشفشانی  قلعه دختر میانه)شمال غرب ایران(، چهارمین همایش ملی زمین شناسی پیام نور مشهد ، مشهد آبان 14-12.
کمالی، ا. ا.، مؤید، م.، عامری. ع.، جهانگیری، ا.، عامل، ن.،  پیروج، ه.، نیکخواه، ط.،b1389- مطالعه پترگرافی ، ژئوشیمی سنگهای آتشفشانی  قره زیارت میانه)شمال غرب ایران(، هجدهمین همایش انجمن بلورشناسی  و کانی شناسی ایران ، تبریز شهریور 25-24.
کمالی، ا. ا.، عامری، ع.، مؤید، م.، عامل، ن.،  پیروج، ه.، c1389-  ساخت وبافت عقیق­های قلعه دخترمیانه (شمال غرب ایران)، هجدهمین همایش انجمن بلورشناسی  و کانی شناسی ایران ، تبریز شهریور 25-24 .
کمالی، ا.ا.، عامری، ع.، پیروج، ه.، جهانبخش، م.،1388-  ژئوتوریسم قافلانکوه وقلعه دختر میانه،  بیست و هفتمین وسیزدهمین گردهمایی علوم زمین وانجمن  زمین شناسی ایران بهمن 21-19.
کزازی،ناصری،قرشی،وحدت،رحیمپور،قاسمینژاد،امری کاظمی، 1386-  برگزارینخستینهمایشژئوپارکقشم.
نبوى، م. ح.، 1378-گردشگرى زمین شناسى، مجموعه مقالات هبجدهمین گردهمایى علوم زمین، سازمان زمین شناسى و اکتشافات معدنى کشور،27-25 بهمن ماه.
نگارش، ح .، خالدی، ش.، گل کرمی، ع.، زندی، ر.، 1388- جاذبه های ژئوتوریستی گل فشان ها در استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه جغرافیایی آمایش شماره 6 صفحه 79-118.
 
 
 
 
References
Dingwall P. et al., 2005- Geological World Heritage: A global framework. A Contribution to the Global Theme Study of World Heritage Natural Sites.
Fennell, D.A. and Eagles, P. F. J.,1990- ”Ecotourism in coast rica :a conceptual fram work”,journal of park and recreation administration 8(1): pp.23-34
Frey, M. L. & Bauer, A., 2001- European Geoparks, Geowissen, Tourismus, Ökonomie und nachhaltige Entwicklung. LEADER Forum, 1, 10–11.
Gray, M., 2004- International Geoconservation: Geodiversity as an integrative concept. Queen Mary University of London.
Heggie, Travis W., 2009- Geotourism and volcanoes: Health hazards facing tourists at volcanic and geothermal destinations Travel Medicine and Infectious Disease 7, 257e261.
Hetzer, N.D.,1965- ”Enviroment, tourism, culture”,links(july),.reprinted in Ecosphere(1970) 1(2):1-3.
Houston, K. and Berry, J., 1995- Mathematical-Modeling., Edward Arnold Published, 147., ISBN 0 340 61404  8.
Kamali. A., Ameri, A., Moayyed, M., Pirooj, H., Mehri, M., Nickhah, T., 2010- Asymmetrical effect of fluid on the mineralogical, geochemical and fabric changing of perlites and bedded rocks of NW of Iran (SE of Myaneh Area)The First International Applied Geologicl Congress 26-28 April.
Kim, S., Kim, M., Park J., Guo, Y., 2008- Cave tourism: tourists’ characteristics, motivations to visit, and the segmentation of their behavior, Asia Pac J Tourism Res 13:299e318.
Kolman, B., Beck, R. E. , 1995. Elementary linear programming with applications.
Law, Christopher, 2002- Urban Tourism: The Visitor Economy and the Growth of Large Cities. London: Continuum.
Lew, A.A., 2002- Geotourism and what geographers do, Tourism Geographies, Vol. 4, No. 4, pp. 347.
Moxon, T. & Ríos, S., 2004- Moganite and Water Content as a Function of Age in Agate: an XRD and Thermogravimetric Study: European Journal of Mineralogy, v. 16, no. 2, p. 269-278.
Saul, I. Gass., 2003- Linear Programming: Methods and Applications: Fifth Edition (Dover Books on Computer Science).
Stocklin, J., 1968- Structure history and tectonics of Iran. A review. An.  Asso. Petrol, Geol. B. Vol. 52, No, 6.
Stueve, A., Cook, M., Suzanne, D. & Dawn, D., 2002-The Geotourism Study: Phase I Executive Summary, The Travel Industry Association of America and National Geographic Traveler. The Research Department of the Travel Industry Association of America Washington, D.C.
Timothy, J. Beaster,2005- Agates: a literature review and Electron Backscatter Diffraction study of Lake Superior agates Submitted in partial fulfillment of the requirements for a Bachelor of Arts degree from Carleton College, Northfield, Minnesota., Senior Integrative Exercise.
Tourellot, J., 2004-"Geotourism", National Geographic. <www.nationalgeographic.com>
UNESCO Global Geoparks Network., 2006. Guideline and criteria for national geoparks seeking UNESCOS assistance to join the global geoparks network.
World Trade Organization (WTO), 2006- < www.wto.org>.
Zouros, N., 2004- The European Geoparks Network.Geological heritage protection and local development. In: Episodes 27, 3: 165-171.