نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.

3 دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

4 پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.

چکیده

محدوده اکتشافی کهنگ در استان اصفهان و 10 کیلومتری خاور شهرستان زفره، بر روی کمربند ولکانوپلوتونیکی ارومیه- دختر واقع شده و از نظر وجود ذخیره مس و مولیبدن پورفیری مستعد است. از آنجا که این ذخیره هیچگونه رخنمونی در سطح ندارد و توسط هالههای ژئوشیمیایی اولیه و ثانویه احاطه شده است، برای بررسی ذخیره و اثبات حضور آن در ژرفا، استفاده از روشهای غیرمستقیم از جمله مطالعه هاله‌های دگرسانی به روش دورسنجی و هاله‌های ژئوشیمیایی بر اساس روش‌های ژئوشیمیایی ضروری به نظر می‌رسد. در همین راستا، براساس پردازش داده‌های ماهواره‌ای و به کمک روش‌های مختلف دورسنجی، محدوده تأثیر مناطق دگرسانی و نواحی دارای اکسیدهای آهن مورد بررسی قرار گرفت. گفتنی است که با استفاده از دادههای ماهواره‌ای TM و به کمک روش PCA‌، گسل‌ها و خط‌واره‌های موجود در منطقه نیز شناسایی شدند و براساس تطابق خط‌واره‌های منطقه و نقشههای ژئوشیمیایی مشخص شد که کانهزایی در منطقه تا حدودی توسط این ساختارهای زمین‌ساختی کنترل می‌شود. سپس به منظور بررسی هاله‌های ژئوشیمیایی منطقه از نتایج تجزیه شیمیایی حدود 320 نمونه ژئوشیمیایی برداشت‌شده از منطقه بهره گرفته شد. به دلیل توزیع نامنظم پراکندگی عناصر در هاله‌های مرتبط با توده پورفیری، در بررسی الگوی توزیع عناصر معرف و رسم نقشه‌ها، از داده‌های نرمال استفاده شد و  از طرفی با توجه به اینکه در این پژوهش برای نیل به نتایج دقیق‌تر از روش هاله‌های مرکب استفاده شده است، تشخیص روابط بین عناصر، میزان همبستگی بین آنها و ارتباط آنها با سنگهای موجود در منطقه اجتنابناپذیر است. در این راستا، از روش‌های آماری مختلفی همچون  روش اسپیرمن، پیرسون، تحلیل خوشهای و فاکتوری استفاده شد. سپس بر اساس نتایج حاصل از روشهای بالا نحوه منطقه‌بندی هالههای ژئوشیمیایی بررسی و بدین ترتیب مشخص شد که بیشترین میزان تمرکز عناصر کم‌تحرک‌تر مانند مس و مولیبدن در بخش‌های مرکزی‌تر منطقه و در کوارتزمونزونیت‌ها و دیوریت‌ها صورت گرفته در صورتی‌که بیشترین میزان غلظت عناصر با تحرک بیشتر از جمله روی  و نقره در بخشهای حاشیهای و در سنگهای آندزیتی اتفاق افتاده است.

کلیدواژه‌ها

اسدی هارونی، ه.، 1385- گزارش کار شرکت مهندسی درساپردازه در مورد محدوده اکتشافی کهنگ.
آفتابی، ع. و انوری، م.، 1384- فرهنگ منابع و ذخایر معدنی، 362 صفحه.
حسنی‌پاک، ع. ا. و شرف الدین، م.، 1380- تحلیل داده‌های اکتشافی، انتشارات دانشگاه تهران، 977 صفحه.
حسنی‌پاک، ع. ا.، 1377- اصول اکتشافات ژئوشیمیایی (مواد معدنی)، انتشارات دانشگاه تهران، 601 صفحه.
رادفر، ج.  و کهنسال، ر.، 1381- نقشه زمین‎شناسی 1:100000 کوهپایه، سازمان زمین‎شناسی کشور.
طاهری‌کیا، ح. ، 1375-  اصول و کاربرد سنجش از دور، انتشارات جهاد دانشگاهی، 285 صفحه.
فرمهینی فراهانی، م.، 1387-  مطالعات زمین‎شناسی، ژئوشیمی و کانیشناسی محدوده اکتشافی کهنگ، رساله دکتری.
کریم پور، م. ح. ملک‎زاده، آ. و حیدریان، م. ح.، 1384- اکتشاف ذخایر معدنی، دانشگاه فردوسی مشهد، 632 صفحه.
یزدی، م.، 1381- روش‌های مرسوم در اکتشافات ژئوشیمیایی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 180 صفحه.
 
 
References
Barnes, H. L., 1979- Geochemistry Of Hydrothermal Ore Deposits, second  ed., 798p.
Kariuki, P. C., Woldai, T. & Meer van der, F. 2004- The role of Remote Sensing in Mapping Swelling Soils. Journal of Geo-information Science and Earth Observation, vol.5, No.1.
Middlemost, E. A. K., 1994- Naming Materials in the magma , igneous rock system p. 215-224                                                                                             
Rose, A. M. & Burt, D. M., 1979- Hydrothermal Alteration, p. 173-235                 
Sillitoe, R. H., 1983- Enargite- bearing massive sulfide deposits high in porphyry copper system: Economic Geology, p. 348-352                                         
Sillitoe, R. H., 2003- Linkages between volcano tectonic setting, ore-fluid compositions, and epithermal precious-metal deposits, p.315-343