نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران
2 کارشناسی‌ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران
چکیده
مجموعه دایک‌های شمال مشهد اردهال که درون سنگ‌های رسوبی و آذرین ائوسن نفوذ یافته‌اند، معرف بخشی از فعالیت ماگمایی ترشیری در بخش میانی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر هستند. این سنگ‌ها که از دید ژنتیکی با هم مرتبط هستند، ترکیب آندزیت بازالتی، آندزیت و تراکی‌آندزیت و از نوع تولهایتی تا کالک‌آلکالن با پتاسیم متوسط دارند. در الگوهای عناصر خاکی کمیاب، LREE در مقایسه با HREE غنی‌شدگی کمی نشان می‌دهد. ویژگی‌های الگوهای عناصر ناسازگار شامل غنی‌شدگی از LILE و تهی‌شدگی از HFSE در مقایسه با REE مشابه سنگ‌های آذرین مناطق فرورانش است. این سنگ‌ها ویژگی‌های ژئوشیمیایی حدواسط فعالیت ماگمایی جزایر کمانی و حواشی فعال قارهای را نشان می‌دهند. شواهد ژئوشیمیایی و همچنین همراهی سنگ‌های آذرین با توفیت‌های سبز و دیگر رسوبات کمژرفای دریایی منطبق با تشکیل این سنگ‌ها در حوضه کششی پشت کمان قارهای است.
کلیدواژه‌ها
امامی، م. ه. و امینی، ب.، 1375- نقشه زمین‌شناسی آران مقیاس 100000/1، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
حاجی‌علی‌اوغلی، ر.، 1390- شواهد تازه‌ای از بسته شدن نئوتتیس در الیگوسن- میوسن در شمال غرب زون سنندج- سیرجان، ایران، فصلنامه زمین‌شناسی ایران، سال پنجم، شماره 18، صص. 41 تا 51.
حسینی، س. ض.، 1395- ژئوشیمی، پتروژنز و محیط زمین‌ساختی جریان‌های گدازهای مافیک ائوسن سرچشمه، جنوب باختر رفسنجان. فصلنامه علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، سال بیست و پنجم، شماره 100، صص. 209 تا 220.
شهریاری، ش.، قربانی، م. و نصیری بزنجانی، ر.، 1390- ژئوشیمی و سنگشناسی سنگ‌های آتشفشانی شمال شرق نراق: ماگماتیسم جزایر قوسی یا حواشی قارهای فعال؟، مجله بلورشناسی و کانیشناسی ایران، شماره 2، صص. 251 تا 262.
معینوزیری، ح.، 1377- دیباچه‌ای بر ماگماتیسم در ایران. انتشارات دانشگاه تربیت معلم، 440 ص.
References
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L. and Mouthereau, F., 2005- Convergence history across Zagros (Iran): Constraints from collisional and earlier deformation. International Journal of Earth Sciences 94, 401-419.
Ahmad, T. and Posht Kuhi, M., 1993- Geochemisty and petrogenesis of Urumiah-Dokhtar volcanics around Nain and Rafsanjan areas: a preliminary study.Treatise on the Geology of Iran. Iranian Ministry of Mines and Metals.
Alavi, M., 1994- Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: New data and interpretations. Tectonophysics 229, 211-238.
Alavi, M., 1996- Tectonostratigraphic synthesis and structural style of the Alborz Mountain system in northern Iran. Journal of Geodynamics 21, 1–33.
Amidi, S. M. and Michel, R., 1985- Cenozoic magmatism of the Surk area (central Iran) stratigraphy, petrography, geochemistry and their geodynamic implications. Geologie Alpine 61, 1-16.
Amidi, S. M., Emami, M. H. and Michel, R., 1984- Alkaline character of Eocene volcanism in the middle part of Iran and its geodynamic situation. Geologische Rundschau 73, 917-932.
Bailey, J. C., 1981- Geochemical Criteria for a Refined Tectonic Discrimination of Orogenic Andesites. Chemical Geology 32, 139-15.
Berberian, F. and Berberian, M., 1981- Tectono-plutonic episodes in Iran. In: Gupta, H.K., Delany, F.M. (Eds.), Zagros Hindukosh, Himalaya Geodynamic Evolution. American Geophysical Union, Washington DC, 5–32.
Berberian, F., Muir, I. D., Pankhurst, R. J. and Berberian, M., 1982- Late Cretaceous and early Miocene Andean type plutonic activity in northern Makran and central Iran. Journal of Geological Society of London 139, 605–614.
Berberian, M. and King, G. C. P., 1981- Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran. Canadian Journal of Earth Sciences 18, 210-265.
Braud, J., 1987- La suture du Zagros au niveau de Kermanshah (Kurdistan iranien): reconstitution paleogeographique evolution geodynamique magmatique et structurale. PhD thesis, Universite Paris-Sud,1-430.
Brown, G. C., Thorpe, R. S. and Webb, P. C., 1984- The geochemical characteristics of granitoids in contrasting arcs and comments on magma sources. Journal of Geological Society London 141, 413– 426.
Condie, K. C., 1986- Geochemistry and tectonic setting of Early Proterozoic supracrustal rocks in the Southwestern United States. Journal of Geology 94, 825–864.
Cox, K. G., Bell, J. D. and Pankhurst, R. J., 1979- The Interpretation of Igneous Rocks. George Allen and Unwin, London 450. pp.
Emami, M. H., 1981- Géologie de la région de Qom-Aran (Iran): Contribution a l'étude dynamique et géochimique du volcanisme Tertiaire de l'Iran Central”, Ph.D thesis. University of Grenoble France , 489 pp.
Farahat, E. S., El Mahalawi, M. M., Hoinkes, G. and Abdel Aal, A. Y., 2004- Continental back-arc basin origin of some ophiolites from the Eastern Desert of Egypt. Mineralogy and Petrology 82, 81–104.
Fazlnia, A. and Alizade, A., 2013- Petrology and geochemistry of the Mamakan gabbroic intrusions, Urumieh (Urmia), Iran: Magmatic development of an intra-oceanic arc. Periodico di Mineralogia 82 (2), 263-290.
Forster, H., Fesefeldt, K. and Kursten, M., 1972- Magmatic and orogenic evolution of the central Iranian volcanic belt. In: 24th International Geology Congress, Section 2, pp. 198–210.
Ghasemi, A. and Talbot, C. J., 2006- A new scenario for the Sanandaj- Sirjan zone (Iran). Journal of Asian Earth Sciences 26, 683-693.
Golonka, J., 2004- Plate tectonic evolution of the southern margin of Eurasia in the Mesozoic and Cenozoic. Tectonophysics 381, 235-273.
Hassanzadeh, J., 1993- Metallogenic and tectonomagmatic events in the SE sector of the Cenozoic active continental margin of Iran (Shahre Babak area, Kerman Province). Unpublished PhD thesis, University of California, Los Angeles, 204p.
Hawkesworth, C. J., Turner, S., Peate, D., McDermott, F. and Calsteren, P., 1997- Elemental U and Th variations in island arc rocks: implications for U-series isotopes. Chemical Geology 139, 207-221.
Herzberg, C. and Zhang, J., 1996- Melting experiments on anhydrous peridotite KLB-1: compositions of magmas in the upper mantle and transition zone. Journal of Geophysical Research 101, 8271-8295.
Hole, M. J., Saunders, A. D., Marriner, G. F. and Tarney, J., 1984 -Subduction of pelagic sediment:implications for the origin of Ce-anomalous basalts from the Mariana Islands. Journal of the Geological Society of London 141, 453- 472.
Irvine, T. N. and Baragar, W. R. A., 1971- A guide to the chemical classification of the common volcanic rocks. Canadian Journal of Earth Science 8, 523–548.
Jackson, D. D., Aki, K., Cornell, C. A., Dieterich, J. H., Henyey, T. L., Mahdyiar, M., Schwartz, D. and Ward, S. N., 1995- Seismic hazards in southern California: Probable earthquakes, 1994-2024. Bulletin of Seismological Society of America 85, 379- 439.
Jung, D., Ku¨rsten, M. and Tarkian, M., 1976- Post-Mesozoic volcanism in Iran and its relation to the subduction of the Afro-Arabian under the Eurasian plate. In: Pilger, A., Rosler, A. (Eds.), Afar between continental and oceanic rifting. Schweizerbartsche Verlagbuchhandlung, Stuttgart, pp. 175–181.
Lima, E. F. and Nardi, L. V. S., 1998- The Lavras do Sul shoshonitic association: implications for the origin and evolution of Neoproterozoic shoshonitic magmatism in the southernmost Brazil. Journal of South American Earth Sciences 11 (1), 67–77.
Maniar, P. D. and Piccoli, P. M., 1989- Tectonic discrimination of granitoids. Geological Society of America Bulletin 101, 635-643.
Moradian, A., 1997- Geochemistry, geochronology and petrography of feldspathoid bearing rocks in Urumieh-Dokhtar volcanic belt, Iran. Unpublished Ph.D. thesis, University of Wollongong, Australia.
Morata, D. and Aguirre, L., 2003- Extensional lower Cretaceous volcanism in the Coastal Range, Chile: geochemistry and petrogenesis. Journal of South Americal Earth Science 16, 459-476.
Omrani, J., Agard, P., Whitechurch, H., Benoit, M., Prouteau, G. and Jolivet, L., 2008- Arcmagmatism and subduction history beneath Zagros: new report of adakites and geodynamic consequences. Lithos 106, 380–398.
Peccerillo, A. and Taylor, S. R., 1976- Geochemistry of Eocene calc-alkaline volcanic rocks from the Kastamonou area, northern Turkey. Contributions to Mineralogy and Petrology 58, 63-81.
Rollinson, H. R., 1993- Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation. Longman, Harlow, England.
Sabzehei, M., 1974- Les melanges ophiolitiques de la region d'Esfandagheh (Iran Meridional)-etude petrologique et structurale, interpretation dans le cadre Iranian. Thesis, Grenoble, 306 p.
Sengor, A. M. C., Cin, A., Rowley, D. B. and Nie, S. Y., 1993- Space-time patterns of magmatism along the Tethysides: a preliminary study. Journal of Geology 101,51–84.
Shafiei, B., Shahabpour, J. and Haschke, M., 2008- Transition from Paleogene normal calc-alkaline to Neogene adakitic-like plutonism and Cu-metallogeny in the Kerman Porphyry Copper Belt: Response to Neogene Crustal Thickening. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran 19(1), 67-84.
Shahabpour, J., 2007- Island-arc affinity of the central Iranian volcanic belt. Journal of Asian Earth Sciences 30, 652–65.
Shinjo, R., Chung, S. I., Kato, Y. and Kimura, M., 1999- Geochemical and Sr–Nd isotopic characteristics of volcanic rocks from the Okinawa Trough and Ryuku arc: implications for the evolution of a young intracontinental back arc basin. Journal of Geophysical Research 104, 1059–1068.
Sommer, C. A., Lima, E. F., Nardi, L. V. S., Liz, J. D. and Waichel, B. L., 2006- The evolution of Neoproterozoic magmatism in Southernmost Brazil: shoshonitic, high- K tholeiitic and silicasaturated, sodic alkaline volcanism in post collisional basins. Anais da Academia Brasileira de Ciencias 78: 573-589.
Stocklin, J., 1974- Possible ancient continental margins in Iran. In: Burk, C.A., Drake, C.L. (Eds.), The Geology of Continental Margins. Springer-Verlag, Berlin, 873–887.
Wang, K., Plank, T., Walker, J. D. and Smith, E. I., 2002- A mantle melting profile across the Basin and Range, SW USA. Journal of Geophysical Research 107.
Wilson, M., 1989- Igneous petrogenesis: a global tectonic approach. Chapman and Hall, New York, 496 p.
Winchester, J. A. and Floyd, P. A., 1977- Geochemical discrimination of different magma series and their differentiation products using immobile elements. Chemical Geology 20, 325-343.
Wood, D. A., 1980- The application of a Th-Hf-Ta diagram to problems of tectonomagmatic classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the British Tertiary volcanic province. Earth and Planetary Science Letters 42, 77-97.
)