نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- حسین کوهستانی 1
- مجید قادری 2
- محمدهاشم امامی 3
- سباستین مِفرِه 4
- وادیم کامنتسکی 5
- جوسلین مک‌فی 5
- خین زاو 5
1 دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران؛ استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، تهران، ایران؛ پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
4 پژوهشگر ارشد، مرکز عالی تحقیقاتی کانسارها، دانشگاه تاسمانیا، هوبارت، استرالیا
5 استاد، مرکز عالی تحقیقاتی کانسارها، دانشگاه تاسمانیا، هوبارت، استرالیا
چکیده
کانسار نقره- طلای چاه‌زرد (نمونه آشکار سامانه‌های اپی‌ترمال نوع سولفیداسیون پایین تا میانه با میزبان برشی) درون مجموعه آتشفشانی میوسن بالایی با ترکیب آندزیتی تا ریولیتی و در بخش مرکزی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرار گرفته است. بخش‌های کانه‌دار در این کانسار درون توده‌های بِرشی با میزبان ریولیت پورفیری قرار دارند. بررسی‌های سامان‌مند ژئوشیمیایی سنگ کل روی سنگ‌های آتشفشانی نشان می‌دهد که سنگ‌های میانه و اسیدی هر دو به‌طور ویژه از عناصر سنگ‌دوست بزرگ یون (LILE) و عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) غنی‌شدگی و از عناصر با پتانسیل یونی بالا (HFSE) تهی‌شدگی نشان می‌دهند. این داده‌های ژئوشیمیایی بیانگر ویژگی کمان ماگمایی برای سنگ‌های آتشفشانی است و نشان می‌دهد تبلور هورنبلند، نقش کنترل‌کننده اصلی را در تکامل سنگ‌های نیمه‌آتشفشانی کانه‌زا داشته است. اگرچه ریولیت پورفیری نسبت‌های87Sr/86Sr بالاتری دارد، ولی ترکیب ایزوتوپی استرانسیم و نئودیمیم سنگ‌های آتشفشانی یکسان است. این سنگ‌ها نسبت87Sr/86Sr میان 704910/0 و 705967/0 و مقادیرεNd(i) از 3/2+ تا 7/2+ دارند. این داده‌ها نشان می‌دهد ماگماهای ریولیتی احتمالاً محصول پایانی تفریق ماگماهای مادر آندزیتی هستند که دچار آغشتگی‌های پوسته‌ای کمی شده‌اند. ماگماهای آندزیتی مادر، محصول ذوب بخشی مخلوطی از گوشته نرمکرهای بدون آب و تهی از عناصر ناسازگار و گوشته سنگ‌کره‌ای غنی‌شده از آب و عناصر LILE و LREE است که در پاسخ به شکسته‌شدن پوسته اقیانوسی فرورو و بالا آمدن گوشته نرمکرهای تولید شده‌اند. ریولیت پورفیری به عنوان منبع حرارتی برای جریان سیالهای گرمابی و همچنین به‌عنوان منشأ سیالهای کانه‌ساز در سامانه اپی‌ترمال چاه‌زرد رفتار کرده است.
کلیدواژه‌ها
)