نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمانه پیروی ¹
• رضا ظهیری ²
• کاظم مرادی هرسینی ²
• حسن شایسته عظیمیان ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

² استادیار، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

³ دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

توالی توف‌های زئولیتی‌شده منطقه افتر با سن ائوسن ـ الیگوسن در شمال باختر افتر و 32 کیلومتری شمال باخترسمنانقرار گرفته است.بر پایهمطالعات زمین‌شناسی و کانی‌شناسی انجام شده که بر پایه نتایج حاصل از داده‌های پرتوX (XRD)،تجزیه‌های شیمیایی(XRF)و بررسی مقاطع نازک روی نمونه‌های برداشت شده از این منطقه،3 واحد بااهمیت در رابطه با تشکیل زئولیت‌های افترعبارتند از  مارن‌هایسبزتا قهوه‌ای رنگ، توف‌های سبز رنگ و لایه زئولیتی. بیشتر کانی‌های زئولیتی شناخته شده در منطقه از نوع کلینوپتیلولیت و هیولاندیت است و از کانی‌های همراه آنها در لایه‌های توفی و مارنی می‌توان به کلسیت، اورتوکلاز، پلاژیوکلاز، کوارتز، کانی‌های رسی، بیوتیت و شیشه‌های آتشفشانی اشاره کرد. بر پایه شواهد زمین‌شناسی و کانی‌شناسی، تشکیل زئولیت‌های منطقه را می‌توان حاصل فوران‌های آتشفشانی ماگمای اسیدی (احتمالاً ریولیتی- داسیتی) درمحیط کم ژرفای دریایی با pH بالا تفسیر کرد. شواهد نشان می‌دهد که با افزایش pH در محیط رسوب‌گذاری توف‌ها شرایط مناسبی برای تبدیل شیشه‌های آتشفشانی به زئولیت فراهم می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• افتر
• زئولیت
• شیشه آتشفشانی
• کلینوپتیلولیت
• هیولاندیت