نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن شادمان ¹
• علیرضا عرب‌امیری ²
• حسن خیرالهی ³
• داود رجبی ⁴

¹ کارشناسی ‌ارشد، دانشکده مهندسی معدن و نفت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

² دانشیار، دانشکده معدن، ژئوفیزیک و نفت، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران

³ دانشجوی دکترا، دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران،‌ ایران

⁴ دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

داده‌های الکترومغناطیس حوزه بسامد به دلیل سرعت بالای برداشت و وضوح مناسب برای ژرفا‌های نه چندان زیاد، در کاربردهای گوناگونی مانند اکتشاف آب و مواد معدنی، زیست‌محیطی و شناسایی مصنوعات بشری مدفون شده استفاده می‌شود. در وارون‌سازی این داده‌ها به مقاومت‌ویژه الکتریکی و ژرفا می‌توان با در نظر گرفـتن تقـریبی مناسـب، از روش‌های وارون‌سازی بسیار سریع‌تری نسبت به روش‌های وارون‌سازی با تکرار استفاده کرد؛ که در برخی منابع با نام روش‌های تـبدیل یا روش‌های وارون‌سازی سریع نام برده می‌شوند. منطقه مورد مطالعه در باختر برگه 1:100000 آلوت در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است و طی مطالعات ژئوشیمیایی و لیتوژئوشیمیایی به عنوان یک بی‌هنجاری طلا- سرب معرفی شده است. این پهنه طلادار با توجه به مطالعات زمین‌شناسی طی دو مرحله تشکیل پهنه سولفید توده‌ای و تأثیر دگرگونی ناشی از پهنه برشی روی آن غنی شده است. در این مقاله ضمن معرفی الگوریتم‌های وارون‌سازی سریع، از الگوریتم اصلاح شده سیمون استفاده و نقشه‌های توزیع مقاومت‌ویژه الکتریکی برای بسامدهای مختلف سامانه برداشت تهیه شده است و سپس با در نظر گرفتن ویژگی‌های نوع کانی‌سازی، زمین‌شناسی منطقه، تفسیر مناسب از نقشه‌های توزیع مقاومت‌ویژه الکتریکی صورت گرفته است. با استفاده از این روش‌ها، محدوده‌های پهنه برشی و محل‌های کانی‌سازی احتمالی برای بررسی‎های بیشتر تشخیص داده شد. افزون بر ‌این به نظر می‌رسد که توزیع مقاومت الکتریکی حاصل از بسامد 7200 هرتز با میانگین ژرفای 60 متر نشان می‌دهد که مرز میان لایه آهک کرتاسه و متاولکانیک کرتاسه در ژرفا نسبت به سطح، تغییرات سریعی دارد که می‌توان با بررسی‌های صحرایی درستی نقشه زمین‌شناسی را نیز بررسی کرد.   

کلیدواژه‌ها

• وارون‌سازی سریع
• الکترومغناطیس هلیکوپتری
• سولفید توده‌ای
• باریکا
• ایران