نویسندگان

1 استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران

2 استاد، گروه زمین‎شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

ریزش سنگی یکی از انواع متداول ناپایداری‌های دامنه‌ای در نواحی کوهستانی است و وجه تمایز آن با دیگر ناپایداری ها سرعت بالا و رخداد ناگهانی آنهاست. به همین دلایل ریزش سنگی از جمله ویرانگرترین حرکت‌های توده‌ای به شمار می‌رود و سبب از بین رفتن جان انسان‎ها و ایجاد خسارات سنگین می‌شود. در این پژوهش پایداری دامنه‌های سنگی ارتفاعات تپال در شمال باختری شهر شاهرود مورد تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور نقشه زمین‎شناسی 10000/1 منطقه تهیه و مطالعات درزه نگاری در 12 مقطع انجام شد و با استفاده از این داده‌ها ناپایداری دامنه‌ای به دو روش استریوگرافیک توسط نرم افزار Dips 5.103 و شبیه‌سازی تعادل حدی توسط نرم افزار Swedge 4.078 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان از پایداری دامنه‌ها در شرایط استاتیک و ناپایداری آنها در شرایط دینامیک دارد. در صورت رخداد شرایط بحرانی (بارش‌های شدید و متوالی و رخداد زمین‌لرزه‌های شدید) قطعات سنگی به شدت ناپایدار خواهند بود و خطری جدی برای پایین دست ایجاد خواهند کرد. همچنین سازوکار ریزش سنگی با استفاده از نرم‎افزار Rocfall 4.039 شبیه‌سازی، سپس نتایج آن وارد نرم‎افزار Arc GIS 9.3 و به صورت پهنه‌های با درجات مختلف خطر نشان داده شد. پس از روی هم‌اندازی نقشه کاربری اراضی منطقه و نقشه پهنه‌بندی خطر، مشخص شد که جاده سلامتی، جاده کاج و حواشی آن، مزار شهدای گمنام، هتل جهانگردی و بخش‌هایی از پارک آزادی، مناطق مسکونی پایین دست جاده سلامتی و مجتمع تفریحی آبشار در محدوده خطر قرار گرفته‌اند. 

کلیدواژه‌ها