نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 دانشجوی دکترا، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 استاد، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

4 کارشناسی ارشد، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

کانسار مس- طلای خلیفه‌لو در 7 کیلومتری شمال خرمدره، در بخش مرکزی پهنه ماگمایی طارم جای گرفته است. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوه کانسار شامل واحدهای آتشفشانی، نیمه‎آتشفشانی و نفوذی است که در ارتباط با زمین‎ساخت و فعالیت ماگمایی ائوسن جایگزین شده‌اند. شروع رخدادهای آتشفشانی با حجم گسترده‌ای از گدازه‌های آندزیتی- تراکی آندزیتی و پیروکلاستیک همراه بوده که در ادامه توسط توده کوارتزمونزونیت قطع شده است. کانی‌زایی مس- طلا در کانسار خلیفه‌لو در ارتباط تنگاتنگ با رخدادهای برشی و رگه‌ای است. میزبان اصلی کانی‌زایی، برش‌ها و رگه‌های همراه با گسل‌ها هستند. بهترین و بیشترین رخداد کانی‌زایی درون رگه‌های سیلیسی رخ داده است. دو مرحله کانی‏زایی را می‎توان در کانسار خلیفه لو تشخیص داد. این مراحل به‎صورت یک روند از برش ناحیه‌ای (فاز اول مرحله اول) به رگه‌های سیلیسی- سولفیدی طلادار (فاز دوم مرحله اول) و برش‌های اکسیدی (فاز اول از مرحله دوم) تا رگه‌های اکسیدی اسپیکیولاریتی (فاز دوم از مرحله دوم) در کانی‌شناسی برش‌ها و رگه‌ها دیده می‎شود. کانی‎سازی طلا در همراهی با سولفیدهای دانه‎پراکنده در سیمان گرمابی و رگه‌های قطع کننده آنها در مرحله اول (فاز دوم) رخ داده است. دگرسانی گرمابی در کانسار خلیفه‌لو دارای یک الگوی تمرکز نسبی است. دگرسانی‎های سیلیس حفره‌ای و آرژیلیک در ارتباط نزدیک با بخش‎های پرعیار طلا هستند. دگرسانی پروپیلیتیک بیشتر در پیرامون و حاشیه توده معدنی گسترش دارد. پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، کوولیت، کالکوسیت و هماتیت به همراه طلای آزاد، کانی‌های معدنی را در کانسار خلیفه‌لو تشکیل می‌دهند. بافت کانه‌ها بسیار گوناگون و شامل انواع بافت‌های دانه‎پراکنده، برشی، رگه- رگچه‌ای، جانشینی و تیغه‌ای است. مطالعات انجام شده در مقیاس‎های مختلف، عوامل کنترل‌کننده تمرکز کانی‌زایی در کانسار خلیفه‌لو را جایگیری نزدیک به سطح توده کوارتز‌مونزونیت پورفیری غنی از مواد فرار، رخدادهای برشی- رگه‌ای و دگرسانی گرمابی نشان می‌دهند. نتایج مطالعات و همچنین مقایسه ویژگی‎های اصلی کانسار خلیفه‌لو با کانسارهای طلای اپی‌ترمال گویای آن است که کانسار خلیفه‌لو از دید ویژگی‎های زمین‌شناسی، دگرسانی و کانی‌زایی بیشترین همانندی را با کانسارهای اپی‌ترمال نوع سولفیداسیون بالا دارد.

کلیدواژه‌ها