نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
2 دکتری، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
3 دانشیار، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
4 کارشناسی ارشد، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
چکیده
سازند قم در برش تاقدیس نواب در جنوب شرقی کاشان واقع شده که 447 متر ضخامت داشته که 440 متر آن متعلق به میوسن می باشد. جنس رسوبات آن عموما سنگ آهک و مارن بوده که مرز زیرین آن ناپیوستگی فرسایشی و مرز بالایی ناپیوستگی غیرموازی است. تعداد کل فسیل های یافته شده در این مقطع 69 گونه، 72 جنس و 46 خانواده می باشد. این رسوبات در یک شلف باز و در زیر محیطهای دریای باز و لاگون تشکیل شده اند. تنوع و فراوانی فرم های فرامینیفرهای بنتیک و حضور اندک فرم های پلاژیک گواهی بر کم عمق بودن حوضه در این برش دارد که با مطالعه سایر فسیل‌ها نیز تایید می گردد. از ویژگی‌های شاخص این برش حضورگونه‌های Ammonia بویژه Ammonia pakinsonia است. این برش دارای توالی کاملی از ممبرهای سازند قم است. سن واحد سنگی مورد مطالعه بر اساس حضور فرامینی فرهای بنتیک و پلاژیک الیگوسن بالایی- میوسن زیرین است. مجموعه فرامینیفرهای موجود در مقطع تاقدیس نواب قابل قیاس با زون تجمعی Borealis Melo Group- Meandropsina Iranica به سن آکی تانین و زون تجمعی Miogypsinoides- Archaias- Valvulinid به سن بوردیگالین از زون بندی Adams& Bourgeois (1967) است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
آقانباتی، ع.، 1383- زمین شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی واکتشافات معدنی کشور، 586 ص.
خاکسار، ک.، 1399- بررسی بایواستراتیگرافی و پالئواکولوژی سازند قم بر اساس میکروفسیل‌های شرق قم، فصلنامه علوم زمین، دوره 29، شماره 115، بهار 1399، ، صفحه 198-187. http://dx.doi.org/10.22071/gsj.2020.108181
خلعت‌بری جعفری، م. و اعلایی مهابادی س.، 1371- نقشه زمین شناسی نطنز با مقیاس 1:100،000، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
دانشیان، ج. و آفتابی، ا.، 1388- بیواستراتیگرافی فرامینیفرهای سازند قم بر اساس یافته های جدید در برش چینه شناسی طاقدیس نواب در جنوب شرق کاشان، مجله علوم دانشگاه تهران، جلد 35، شماره 4، صفحه 154- 137. Https://Doi.Org/10.29252/Joc.10.39.73
دانشیان، ج.، و رضیعی ا.، ١٣٨4- مطالعه گسترش چینه شناسی فرامینیفرهای بنتیک سازند قم در جنوب غرب کاشان، مجموعه مقالات بیست دومین گردهمایی علوم زمین، 21 آذر.
دانشیان، ج.، و یزدانی، ه.، 1384- گسترش چینه شناسی فرامینیفرهای بنتونیک سازند قم در غرب ساوه، مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، 8-9 شهریور.
دانشیان، ج.، شهرابی، م.، و اخلاقی، م.، 1389 - زیست‌چینه‌نگاری و‌محیط‌دیرینه نهشته‌های‌سازند قم در شمال‌خاور ماه‌نشان، فصلنامه علوم‌زمین، سال‌نوزدهم، شماره 76، صفحات45 -50. http://dx.doi.org/10.22071/gsj.2010.55643
رحیم زاده، ف.، 1373 - زمین شناسـی ایـران ـ الیگوسـن، میوسـن و پلیوسـن. انتشارات سـازمان زمـین‌شناسـی واکتـشافات معـدنی کـشور، 311 ص .
سنماری، س.، 1394- بیواستراتیگرافی نهشته های سازند قم بر مبنای نانوفسیل‌های آهکی در جنوب شرق کاشان، مجله پژوهش‌های چینه‌نگاری و رسوب‌شناسی، سال 32، پیاپی 62، شماره اول، بهار 1395، صص 107-99. Https://Doi.Org/ 10.2458/Azu_Acku _Musalsal_La1080_Ain47_V62_N1_N2
شهام، ا.، 1374- محیط رسوبی بخش‌های F, E از سازند قم در تاقدیس نواب ( بین قمصر و کاشان) بر اساس مطالعات میکروفاسیس، عناصر کمیاب و اشعه ایکس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
صدیقی، م.، 1387- چینه نگاری زیستی و محیط رسوبی عضو C سازند قم در جنـوب و جنـوب شـرق شهرسـتان قـم . پایـان نامـه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 99 صفحه.
قنبری، م.، 1386- مطالعه گسترش چینه شناسی فرامینی فرهای پلانکتونیک عضو b سازند قم در ناحیه الگو. مجموعه مقالات یازدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد. ص. 582-586.
مهرنوش، م. و پرتوآذر، ح. ، 1977- اطلس میکروفسیل های برگزیده ایران، سازمان تحقیقات زمین شناسی و معدنی کشور، گزارش شماره 33- 2536.
References
Abich, H., von, 1859- Vergleichende Grundzuge der Geologie des Kaukasus wie der Armenischen und Nord Persischen Gebirge (Prodromus einer Geologie der Kaukasischen Lander): Men. Acad. Sci. St. Petersb., Ser.6, v.7, pp.359- 534, 20 figs., 8 pls.
Adams, T.D. and Bourgeois, F., 1967- Asmari Biostratigraphy, geological and exploration Div: Iranian Oil Offshore Company Report No.1074, Unpubl.
Betzler, C., Brachert, T. and Nebelsick, J.H., 1997- The warm-temperate carbonate province: zonation and delimitatin. Cour forschinst senckenberg 201: 83-100.
Bozorgnia, F., 1965- Qom Formation stratigraphy of the Central Basin of Iran and its intercontinental position: Iran. Petrol. Inst. Bull., No. 24, pp. 69-75.
Brandano, M. and Corda, L., 2002- Nutrients, sea level and tectonics: constrains for the facies architecture of a Miocene carbonate ramp in Central Italy. Terra Nova 14: 257-262. https://doi.org/10.1046/j.1365-3121.2000.00419.x.
Burning, B., 2006- The cheilstone Bryozoans fauna from the late Miocene of Niebla (Guadalquivir species of the genera Herentia and Therenia (bryozoa: cheilostomata). J Nat Hist 42: 1509- 1547.
Cosovic, V., Drobne, K. and Moro, A., 2004- Paleoenviromental model for Eocene foraminiferal limestones of Adriatic carbonate platform (Istrian Peninsula). Facies 50: 61-75. https://doi.org/10.1007/s10347-004-0006-9.
Daneshian, J. and Ghanbari, M., 2017- Stratigraphic distribution of planktonic foraminifera from the Qom Formation: A case study from the Zanjan area (NW Central Iran). Neues Jahrb. Geol. P-A., 283, 239–254. https://doi.org/10.1127/njgpa/2017/0636.
Drooger, C. W., 1993- Radial foraminifera; morphometrics and evolution. Verh. K. ned. Akad. Wet. Afd. Natuurkd., 1e reeks, 41, 242 pp.
Flugel, E., 1982- Microfacies Analysis of Limestone. Springer, Berlin-Heidelberg, New york. pp. 633.
Frost, S.H., Harbor J.L., Beach, D.K., Realini, M.J., Harris, P.M., 1983- Oligocene reef tract development, Southwestern Puerto Rico. Sedimenta 9, 132 pp. https://doi.org/10.2110/cor.83.01.0491.
Furrer, M.A. and Soder, P.A., 1955- The Oligocene-Miocene marine foramation in the Qom region (Central Iran). Geological Survey of Iran, no. 132, 48p.
Geel, T., 2000- Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of palaeogene deposits in southeastern Spania. Palaeogeography, palaeoclimatology, palaeoecology 155: 211- 238. https://doi.org/10.1016/s0031-0182(99)00117-0.
Haffman, P., 1976- Stromatolite morphogenesis in Shark Bay, Western Australia. In: Walter, M.R. (Ed.), Stromatolites. Dev. Sedimentol. vol.20, pp. 381–388.
Hallock, P. and Glenn, E.C., 1986- Larger foraminifera: A Tool for Paleoenvironmental analysis of Cenozoic carbonate depositional facies. Palaios 1, 55–64. https://doi.org/10.2307/3514459.
Hohenegger, J., Yordanova, E. and Tatzreiter, Y., 1999- Habitats of larger foraminifera on the upper reef slope of Sesko Island, Okinawa. Mar micropaleontol 36: 109- 168. https://doi.org/10.1016/s0377-8398(98)00030-9.
Hottinger, L., Halicz, E. and Reiss, Z., 1993- Recent Foraminiferidae from the Gulf of Aqaba, Red Sea. Dela Slovenska Akad. Znanosti in Umetnosti, Razred za naravoslovene vede, Classis IV: Historia naturalis, 33, 179 pp.
Kinsman, D.J.J. and Park, R.K., 1976- Algal belt and coastal sabkha evolution,Trucial oast, Persian Gulf. In: Walter, M.R. (Ed.), Stromatolites. Dev. Sedimentol. vol. 20, pp. 421–433. https://doi.org/10.1016/s0070-4571(08)71149-x.
Leutenegger, S., 1984- Symbiosis in benthic foraminifera, specificity and host adaptations. J foram res 14: 281- 289. https://doi.org/10.2113/gsjfr.14.1.16.
Loftus, W., 1854- On the geology of the portions of the Turco-Persian frontier and of the districts adjoining, Q.J. Geol. Lon. V. 10 pty. pp. 464-469. https://doi.org/10.1144/gsl.jgs.1854.010.01-02.53.
Mahyad, M., Safari, A., Vaziri-Moghaddam, H. and Seyrafian, A., 2019- Biofacies, Taphofacies, and Depositional Environments in the North of Neotethys Seaway (Qom Formation, Miocene, Central Iran). Russian Geology and Geophysics 60, 1709–1727. https://doi.org/10.15372/rgg2019133.
Mohammadi, E., Hasanzadeh-Dastgerdi, M., Safari, A. and Vaziri-Moghaddam, H., 2018- Microfacies and depositional environments of the Qom Formation in Barzok area, SW Kashan, Iran. Carbonate. Evaporite., 1, 1–14. https://doi.org/10.1007/s13146-017-0415-9.
Mohammadi, E., Safari, A., Vaziri-Moghaddam, H., Vaziri, M.R. and Ghaedi, M., 2011- Microfacies analysis and paleoenviornmental interpretation of the Qom Formation, South of the Kashan, Central Iran. Carbonate. Evaporite., 26, 255–271. https://doi.org/10.1007/s13146-011-0059-0.
Nogol-e-Sadate, M.A.A., 1985- Les zones de decrochement et les virgations structurales en Iran. Consequences des resultatas de l′analyse structurale de la region de Qom. Geo. Survey Iran. Rep No.55.
Okhravi, R. and Amini, A., 1997- An example of mixed carbonate- pyroclastic sedimentation (Miocene, central basin, iran). Sedimentary geo. 118: 37- 54. https://doi.org/10.1016/s0037-0738(98)00004-9.
Pedley, M., 1998- A review of sediment distribiutionand processes in Oligo-Miocene ramps of Southern Italy and Malta (Mediterranean divide). In: wrigh VP, burchette TP (eds) carbonate ramps. Geol soc lond spec publs 149:163-179. https://doi.org/10.1144/gsl.sp.1999.149.01.09.
Pomar, L., 2001a- Types of carbonate platforms: a genetic approach. Basin Research 13, 313–334. https://doi.org/10.1046/j.0950-091x.2001.00152.x.
Pomar, L., 2001b- Ecological control of sedimentary accomodation: evolution from a carbonate ramp to rimmed shelf, Upper Miocene, Balearic Islands. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology175, 249–272. https://doi.org/10.1016/s0031-0182(01)00375-3.
Rahaghi, A., 1976- Contribution á l’étude de quelque grands foraminiféres de I′Iran. NIOC 6:1-79.
Rahaghi, A., 1980- Tertiary faunal assemblage of Qom, Kashan, Sabzewar and Jahrum area publication No.8.N.I.O.C.
Rahagi, A., 1973- Étude de quelque grands foraminiferes de la formation de Qum (Central Iran). Revue de micropaléontology. 16, 23-38.
Reiss, Z., and Hottinger, L., 1984- The Gulf of Aqaba: Ecological Micropaleontology. Springer, Berlin, 354 p.
http://dx.doi.org/10.1007/978-3-642-69787-6.
http://dx.doi.org/10.1007/978-3-642-69787-6.
Reuter, M., Piller, W.E., Harzhauser, M., Kroh, A. and Bassi, D., 2008- Termination of Arabian shelf sea: stacked cyclic sedimentary patterns and timing (Oligocene-Miocene, Oman). Sedimentary geology 212: 12-24. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2008.09.001.
Romero, J., Caus, E. and Rossel, J., 2002- A model for the paleoenviromental distribution of larger fpraminifera based on Late Middle Eocene deposits on the margin of the South Pyrenean basin (ne Spain). Paleageogr palaeoclimatol palaeoecol 179: 43-56. https://doi.org/10.1016/s0031-0182(01)00406-0.
Safari, A., Ghanbarloo, H., Mansoury, P. and Mohammadian Esfahani, M., 2020a- Reconstruction of the depositional sedimentary environment of Oligocene deposits (Qom Formation) in the Qom Basin (northern Tethyan seaway), Iran . Geologos 26, 2 (2020): 93–111. DOI: 10.2478/logos-2020-0010.
Safari, A., Ghanbarloo, H., Mohammadian Esfahani, M. and Vaziri-Moghaddam, H., 2020b- Age determination of the Oligocene Qom Formation and interpretation of palaeoenvironments in the Qom back-arc basin (northern Neotethys) using benthic foraminifera. Journal of Applied and regional Geology; P. 503- 519. DOI: 10.1127/zdgg/2020/0194..
Seddighi, M., Vaziri-Moghaddam, H., Taheri, A. and Ghabeishavi, A., 2011 - Depositional Environment and Constraining Factors on The Facies Architecture of The Qom Formation, Central Basin, Iran_ Historical Biology_ Vol 24, No 1, Pages 91-100. https://doi.org/10.1080/08912963.2011.580434.
Schuster, F. and Wielandt, U.,1999- Oligocene and Early Miocene Coral Faunas from Iran: Palaeoecology and Palaeobiogeography.Int journal earth sciences 88: 571-581. https://doi.org/10.1007/s005310050285.
Stahl, A.F., 1911- Persien., in Hanlbuch der regionalen Geologie. Heidelberg (winter). Hft.8. V.5, Pt.6, 46p., 5figs., 2Maps.
Tietze, E., 1875- Ein Ausflug mach dem Siahkuh (Schwarzer Berg) in Persian. Mitt. Geogr. Ges. Wien, n.s.
Vaziri-Moghaddam, H., Kimiagari M., Taheri A., 2006- Depositional environment and sequence stratigraphy of the Oligo-Miocene Asmari Formation in SW Iran. Facies 52: 41-51. https://doi.org/10.1007/s10347-005-0018-0.
Wilson, M.E.J. and Lokier, S.W., 2002- Siliciclastic and volcaniclastic influences on equatorial carbonates: insights from the Neogene of Indonesia. Sedimentology 49: 583-601. https://doi.org/10.1046/j.1365-3091.2002.00463.x.
Wilson, M.E.J. and Evans, M.E.J., 2002- Sedimentology and diagenesis of Tertiary carbonates on the Mangkalihat Penninsula, Boreneo: implications for subsurface reservoir quality. Marine and Petroleum Geology 19, 873–900. https://doi.org/10.1016/s0264-8172(02)00085-5.
)