سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
تهیه رنگدانه سرخ از باطلههای معدن منگنز ونارچ قم
3
8
FA
خالده
طهماسبی پور
گروه فرآوری و کاربرد مواد، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
k_portahmasebi@yahoo.com
عباس
فاضلی
گروه فرآوری و کاربرد مواد، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55298
معدن منگنز ونارچ در حدود 30 کیلومتری جنوب خاور شهرستان قم واقع شده است. بخش چیره رخنمونهای منطقه را سنگهای آذرآواری ائوسن میانی تا بالایی تشکیل میدهد. همچنین سنگهای رسوبی با سن اولیگومیوسن روی این تشکیلات آتشفشانی ائوسن قرار میگیرند. بهطور کلی در بیشتر معادن منگنز، خاک سرخ بههمراه منگنز دیده میشود که از مهمترین آنها میتوان به منطقه ونارچ، معدن دربند و معدن دکتر اشاره کرد. میزان ذخیره احتمالی خاک سرخ (باطله) این معادن به ترتیب 5760 و 1920 هزار تن است. از دو معدن دکتر و دربند نمونهبرداری شد و نمونهها برای شناسایی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی و کانیشناسی، مورد آزمایشهای <span style="font-family: Times New Roman;">XRF</span>، <span style="font-family: Times New Roman;">XRD </span>و مطالعات میکروسکوپی قرار گرفتند. سپس برای بالا بردن عیار ماده خام به ترتیب از آزمایشهای تجزیه سرندی خشک، تر و<span style="font-family: Times New Roman;"> Scrubbing</span>وهمچنین برای طراحی تعداد آزمایشها از روش تاکوچی استفاده شد. بدین ترتیب عیار ماده معدنی 20 درصد افزایش یافت و رنگـدانهای با عیار 70 درصد بهدست آمد. برای تعیین کیفیت رنگدانه حاصل، آزمایشهای جذب روغن، قدرت پوشانندگی و فام انجام پذیرفت. نتایج نشان میدهد که رنگدانه حاصل، کیفیت مطلوبی دارد.
خاک سرخ,ونارچ,رنگدانه,جذب روغن,قدرت پوشانندگی,باطله
http://www.gsjournal.ir/article_55298.html
http://www.gsjournal.ir/article_55298_1a2b8ca93c986de2404f1ee13189adfe.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
اثر فسیلهای رسوبات فلیش کرتاسه آبشار آسیاب خرابه، منطقه جلفا، شمال باختری ایران
9
16
FA
نصرالله
عباسی
0000-0002-9994-9122
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
abbasi@znu.ac.ir
10.22071/gsj.2010.55299
رسوبات فلیش کرتاسه آسیاب خرابه (30 متر) در باختر روستای سیه رود در منطقه جلفا، شمال باختر ایران، مرکب از کنگلومرا، ماسهسنگ، سیلتسنگ و گلسنگ یا مارن است که بیشتر مربوط به بخشهای <span style="font-family: Times New Roman;">A</span>، <span style="font-family: Times New Roman;">B</span>، <span style="font-family: Times New Roman;">D</span> و <span style="font-family: Times New Roman;">E</span> توالی بوما هستند. اثر فسیلهای متنوع بر روی سطوح زیرین لایههای ماسهسنگ و سیلتسنگ به صورت برجسته حفظ شدهاند که شامل:<span style="font-family: Times New Roman;"><em>Bergaueria hemispherica, </em> <em>Bergaueria</em> isp., <em>Cochlichnus </em>isp., <em>Granularia</em> isp., <em>Halopoa imbricate</em>, <em>Helminthoida crassa</em>, <em>Helminthopsis abeli, Imponoglyphus torquendus, Neonereites multiserialis, Paleodictyon latum, Paleodictyon</em> cf. <em>majus</em>, <em>Paleodictyon</em> <em>nodosum, Palaeophycus alternatus</em>, <em>Palaeophycus sulcatus, Phycodes templus</em>, <em>Phycodes</em> isp<em>.</em>, <em>Planolites annularis</em>, <em>Planolites beverleyensis</em>, <em>Protovirgularia longespicata</em>, <em>Squamodictyon</em> isp., <em>Strobilorhaphe</em> isp., <em>Thalassinoides </em>isp., <em>Taphrhelminthopsis recta</em>, <em>Taphrhelminthopsis convolute</em>, <em>Treptichnus pollardi</em></span>میباشند. این اثر فسیلها بیشتر آثار خزشی- تغذیهای یا تغذیه ای رخساره اثرفسیلی نرئیتس هستند و بر پایه مجموعه اثر فسیلی در شش گروه قابل تقسیماند. این اثر فسیلها در دورههای پس از حادثه (<span style="font-family: Times New Roman;">post event</span>) ایجاد شدهاند. به طوری که بر روی رسوبات گلی پس از جریانهای آشفته، اثر فعالیتهای زیستی باقی ماندهاند. فعالیت جانوران اثر ساز هنگام بالا بودن مواد غذایی در دسترس یا اکسیژن محلول افزایش یافته است. در مجموع بر اساس اثر فسیلهای یافت شده که متعلق به رخساره اثر فسیلی نرئیتس هستند، رسوبات مورد مطالعه در یک محیط ژرف حوضه رسوبی (<span style="font-family: Times New Roman;">Abyssal</span>) نهشته شدهاند.
ایکنوتاکسونومی,رخساره فلیشی,کرتاسه,جلفا,شمال باختری ایران
http://www.gsjournal.ir/article_55299.html
http://www.gsjournal.ir/article_55299_8ce7883d24f2cfd7de8f567543da8f1e.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
شبیهسازی آزمایشگاهی زونهای برخوردی و تشکیل کمربندهای چین- راندگی به روش مدلسازی فیزیکی
17
24
FA
صبا
خدرزاده
مرکز پژوهشهای کاربردی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، کرج، ایران.
saba_nika@yahoo.com
عباس
بحرودی
دانشکده فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
bahroudi@ut.ac.ir
10.22071/gsj.2010.55301
مدلهای جعبه ماسه به منظور پژوهش و بررسی چگونگی ایجاد دگرشکلی در خلال کوهزایی است. جسم سخت پیشرونده، به عنوان پوسته قارهای غیر شکلپذیر در نظرگرفته میشود که از یک طرف به سمت فرادیواره ماسه، که نشانگر پوسته ضعیفتر و شکلپذیر است، حرکت میکند. ستبرای اولیه ماسه و نیز زاویه سطح گوه سخت <span style="font-family: Times New Roman;">(rigid indenter)</span> قابل تغییر است. در همه مدلها در دو طرف سطح گوه بین پیش شکنجها و پس شکنجها و در بالای لبه پیشرو گوه پیشرونده، ماسه بالا رانده میشود. سرعت شکلگیری چینهای شکنجی وابسته به ستبرای فرادیواره ماسهای، شکل گوه فرورونده و نرخ ریزش سطحی پشت شیبی است. تغییر ستبرای اولیه فرادیواره ماسهای، کنترل کننده فاصله و سرعت به وجود آمدن چینهای شکنجی است. هدف از انجام این کار آزمایشگاهی، بررسی و پژوهش در مورد کمربندهای رورانده، گوههای پیشرونده و نیز بررسی اثر شیب در زونهای برخوردی و ایجاد راندگیها و چینهای مرتبط با آنها است و نیز مقایسه مدل آزمایشگاهی با مدلهای طبیعی است.
مدلسازی فیزیکی,گوه سخت,کوتاهشدگی,کمربند چین- راندگی,زاگرس,ایران
http://www.gsjournal.ir/article_55301.html
http://www.gsjournal.ir/article_55301_3329368e3dde4b7a54efe76a84af46ee.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
استفاده از فناوری X3D برای ایجاد سامانههای اطلاعات مکانی سهبعدی زمینشناسی تحت وب
25
30
FA
مهدی
شهبازی
دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.
علی
منصوریان
دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.
alimansourian@yahoo.com
10.22071/gsj.2010.55302
دادههای زمینشناسی دارای زمینههای کاربردی بسیار گسترده اعم از اکتشاف معادن، سنگشناسی، بررسی لایههای زیر دریا، بررسی زمینساخت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>ها و گسلها، محیط زیست و... هستند. این دادههای مکانی دارای ماهیتی سهبعدی بوده و بنابراین مدلسازی، ارائه و نمایش سهبعدی دادههای زمینشناسی، فهم ماهیت آنها و ارتباط لایههای مختلف اطلاعاتی با یکدیگر را آسانتر و سریعتر میکند که این مهم، به نوبه خود، دقت و سرعت تصمیمگیریهایی را که به این دادهها وابستهاند را بالا میبرد. سیستمهای اطلاعات مکانی <span style="font-family: Times New Roman;">(GIS)</span> تحت وب، ابزارهای بسیار مناسبی برای مدیریت و به اشتراکگذاری دادههای زمینشناسی هستند. اما تاکنون در طراحی و پیادهسازی این سیستمها توجه کمی به ماهیت سه بعدی دادههای زمینشناسی شده و بنابراین بیشتر سیستمهای اطلاعات مکانی زمینشناسی تحت وب بر مبنای دادههای دو بعدی ایجاد شدهاند. یکی از چالشهای مهم درارائه اطلاعات سهبعدی زمینشناسی در وب، بهکارگیری فرمتی مناسب برای تبدیل اطلاعات از محیط تولید به محیط وب است. چنین فرمتی باید دارای ویژگیهایی باشد که عبارتند از 1- امکان حمل دادههای زمینشناسی به صورت سهبعدی را در محیط وب داشته باشد. 2- قابلیت نمایش توسط مرورگرهای وب <span style="font-family: Times New Roman;">(Web Browser)</span> را داشته باشد. 3- استاندارد بوده و استاندارد آن برای تولید<span style="font-family: Times New Roman;"></span>کنندگان اطلاعات مشخص باشد، بهگونهای که امکان تبدیل از هر محیط نرمافزاری سهبعدی به این فرمت استاندارد وجود داشته باشد. 4- باید قابلیت حمل اطلاعات توصیفی را داشته باشد. 5- امکان پرسش و پاسخ و تحلیل روی دادهها را فراهم سازد. به این ترتیب با توجه به اینکه تاکنون هیچ نرمافزاری که قادر باشد اطلاعات سهبعدی زمینشناسی را با تمامی ویژگیهای آن به محیط وب منتقل و نمایش دهد موجود نبوده است، در این نوشتار طراحی یک نرمافزار واسط با استفاده از <span style="font-family: Times New Roman;">X3D</span> پیشنهاد شده است. <span style="font-family: Times New Roman;">X3D</span> به عنوان یک فرمت استاندارد متن مبنا، برای نمایش گرافیکهای سهبعدی، توسط کنسرسیوم بین المللی <span style="font-family: Times New Roman;">Web 3D</span> ارائه شده است. اگرچه این فرمت برای اهداف <span style="font-family: Times New Roman;">GIS</span>ای طراحی و استاندارد نشده است، اما در این نوشتار کاربرد آن برای مدلسازی انواع عوارض و اطلاعات سهبعدی زمین<span style="font-family: Times New Roman;"></span>شناسی و نمایش آنان در محیط <span style="font-family: Times New Roman;">GIS</span> سه بعدی بررسی میشود.
زمینشناسی,داده های سهبعدی,سیستم اطلاعات مکانی سهبعدی تحت وب,X3D
http://www.gsjournal.ir/article_55302.html
http://www.gsjournal.ir/article_55302_4d4d6a896a2edf744347f536352d0028.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
مزاربیتولیناهای (Mesorbitolinas) سازند داریان در برش چینهشناسی دشتک، شمال شیراز
31
40
FA
فاطمه
صفری
دانشگاه تهران، پردیس علوم، دانشکده زمینشناسی، تهران، ایران
محسن
یزدی مقدم
مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران
فرشته
سجادی
دانشگاه تهران، پردیس علوم، دانشکده زمینشناسی، تهران، ایران
sajjadi@khayam.ut.ac.ir
10.22071/gsj.2010.55303
به منظور شناسایی گونههای مختلف اربیتولینای موجود در سازند داریان و تعیین سن آنها، از آهکهای بخش بالاییسازند داریان در برش دشتک نمونهبرداری شد. بر اساس اندازه، شکل و پیچیدگی حجره جنینی اربیتولینا، پنج گونه متعلق به زیر جنس <em><span style="font-family: Times New Roman;">Mesorbitolina</span></em> شامل <span style="font-family: Times New Roman;"><em>Orbitolina</em> (<em>Mesorbitolina</em>)<em> lotzei, Orbitolina</em> (<em>M.</em>)<em> parva,</em><em>Orbitolina</em> (<em>M</em>.)<em> texana, Orbitolina </em>(<em>M</em>.)<em> subconcava, Orbitolina </em>(<em>M</em>.)sp. cf<em> .M. pervia</em></span>شناسایی و توصیف شد. با توجه به گونههای شناسایی شده و بررسیهای انجام شده بخش بالایی سازند داریان انتهای آپتین پیشین-آپتین پسین <span style="font-family: Times New Roman;">late early Aptian-late Aptian)</span>) تعیین سن شد. در این بررسی مرز آپتین پیشین و پسین <span style="font-family: Times New Roman;">(early/late Aptian)</span> بر اساس پیدایش <span style="font-family: Times New Roman;"><em>O. </em>(<em>M.</em>)</span> <em><span style="font-family: Times New Roman;">parva</span></em>مشخص می شود.
<strong> </strong>
مزاربیتولینا,آپتین,سازند داریان,برش چینهشناسی دشتک,شمال شیراز
http://www.gsjournal.ir/article_55303.html
http://www.gsjournal.ir/article_55303_9c952f32c69cd51fb280448d987427b6.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
تفکیک دگرسانیهای کانسار مس سونگون با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی
41
46
FA
اردشیر
هزارخانی
دانشکده مهندسی معدن، متالورژی و نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.
ardehz@cic.aut.ac.ir
پژمان
طهماسبی
دانشکده مهندسی معدن، متالورژی و نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.
pejman.aut@aut.ac.ir
امید
اصغری
دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
o.asghari@ut.ac.ir
10.22071/gsj.2010.55304
جدایش مناطق دگرسانی یکی از مراحل مهم در ارزیابی و شناسایی کارهای معدنی به شمار میرود که به داشتن دید بهتری از منطقه و شناخت نواحی کانیساز کمک شایانی میکند. بیشتر روشهای جدایش دگرسانیها بر اساس مشاهدات سنگشناسی است و کمتر، از روشهای دیگری استفاده شده است. در این نوشتار، سعی شده است با استفاده از شبکههای عصبی نوع<span style="font-family: Times New Roman;">RBPNN </span> <span style="font-family: Times New Roman;">(Radial Basis Probabilistic Neural Network)</span> این مناطق را جدا نمود. این شبکهها به علت ساختار منحصر به فرد و طراحی آسان آنها، بیشتر در مسائل طبقهبندی مورد استفاده قرار میگیرند. دادههای ورودی مورد استفاده در این مطالعه، تجزیههای شیمیایی 12 اکسید و 16 عنصر (28 متغیر) عنصر مربوط به 45 نمونه ژئوشیمیایی بودند که خروجی آن نیز مناطق دگرسانی (پتاسیک، انتقالی و فیلیک) هستند که برای هرکدام از دادههای ورودی کدگذاری شدهاند. پس از انتخاب دادههای آموزشی و تست، شبکه برای آموزش آماده، و دادهها همراه با خروجی آنها به شبکه داده شد. بر اساس نتایج بهدست آمده از این بررسی، شبکه توانست رابطه فضایی پیچیده مابین ورودیها که یک فضای 28 متغیره است را تشخیص داده و همچنین توانست دگرسانیها را به درستی طبقهبندی نماید. به صورتی که مقدار<span style="font-family: Times New Roman;"> MSE </span> (میانگین مربعات خطا) 0163/0 بهدست آمد که خود حاکی از کارکرد مطلوب شبکه در این امر است.
شبکههای عصبی مصنوعی,دگرسانی,جدایش,احتمالی,سونگون
http://www.gsjournal.ir/article_55304.html
http://www.gsjournal.ir/article_55304_eeba877d82b1f154d62c392579672709.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
خطر روانگرایی در تهران بر اساس تجزیه و تحلیل مطالعات انجام شده در گذشته
47
56
FA
فرج ا...
عسکری
پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران
askari@iiees.ac.ir
هادی
گریوانی
پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55306
شهر تهران مرکز و پرجمعیتترین شهر ایران است که در سالهای گذشته، از دیدگاه مدیریت بحران و خسارات مالی و جانی احتمالی در زلزلهای مخرب مورد توجه قرار گرفته است. وقوع پدیده روانگرایی در زمان رخداد زلزله، یکی از مخاطراتی است که میتواند منشأ خسارات یاد شده باشد. در دو دهه گذشته، مطالعات متعددی درباره روانگرایی تهران بویژه بخش جنوبی آن که میتواند مستعد این پدیده باشد، در مقیاسهای مختلف و با روشهای متفاوت انجام شده است. در این مقاله نخست، مهمترین مطالعات انجام یافته در این زمینه بررسی و سپس با ارائه یک شبکهبندی برای جنوب شهر تهران، پتانسیل خطر روانگرایی در هر شبکه براساس این مطالعات جمعبندی و در نهایت، نقشهای برای ارزیابی پتانسیل خطر روانگرایی ارائه شده است.
پتانسیل خطر روانگرایی,تهران
http://www.gsjournal.ir/article_55306.html
http://www.gsjournal.ir/article_55306_29396e664c2185e0ec05a051c97dc909.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
سیکلواستراتیگرافی سازند آب دراز در خاور حوضه کپه داغ و تأثیر چرخه های میلانکوویچ
57
62
FA
لیلی
فاتح بهاری
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمد حسین
محمودی قرائی
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
mhmgharaie@um.ac.ir
اسداله
محبوبی
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
amahboobi2001@yahoo.com
رضا
موسوی حرمی
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
10.22071/gsj.2010.55335
سازند آب<span style="font-family: Times New Roman;"></span>دراز(تورونین – سانتونین) یک توالی مارنی- کربناتی با سه واحد سنگ آهک گلسفیدی- مارن آهکی است. این سازند در حوضه رسوبی کپهداغ ازگسترش چشمگیری برخوردار است. چرخههای آهک گلسفیدی - مارن آهکی یکی از اشکال ویژه رخساره کربناتی در این سازند است که به شکل ریتمیک در مقیاس دسیمتر تا متر واحدهای گلسفیدی را تشکیل میدهند. طبقات آهک گلسفیدی حاوی 80-95 درصد و طبقات مارن آهکی دارای 65-80 درصدکربنات هستند و در صحرا به صورت تناوبی از لایههای تیره و روشن رخنمون دارند. واحدهای آهک گلسفیدی و مارن آهکی سازند آب<span style="font-family: Times New Roman;"></span>درازدر دو برش سطحالارضی حمامقلعه و پادها و چاه شماره 56 خانگیران مورد مطالعه قرارگرفته است. در بررسیهای تحت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>الارضی سه بسامد چیره بر اساس نمودار پرتو گاما شناسایی شده است که بر اساس سه چرخه 21-23 هزار ساله <span style="font-family: Times New Roman;">(Precession)</span>،100 هزار ساله <span style="font-family: Times New Roman;">(Eccentricity)</span> و 413 هزار ساله <span style="font-family: Times New Roman;">(Long Eccentricity)</span> میلانکوویچ است. سنسنجی مداری بر اساس شمارش چرخههای <span style="font-family: Times New Roman;">Eccentricity</span> با سن به دست آمده از داده<span style="font-family: Times New Roman;"></span>های زیستچینهنگاری همخوانی دارد. این چرخهها با نمودار تغییرات درصدکربنات در نمونههای سطح الارضی حمام قلعه و پادها نیز قابل تطبیق است.
سازند آب دراز,سیکلواستراتیگرافی,چرخههای میلانکوویچ
http://www.gsjournal.ir/article_55335.html
http://www.gsjournal.ir/article_55335_be64c3df01d5a5ed2e6c2144c3cc2605.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
معرفی رودیستهای سازند تاربور, در برشهای سمیرم و خرمآباد
63
66
FA
ایرج
مغفوری مقدم
گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی آشتیان، تهران، ایران
irajmmms@yahoo.co.uk
10.22071/gsj.2010.55336
رودیستهای سازند تاربور در <span style="font-family: Times New Roman;"> km</span>7 جنوب باختری سمیرم و <span style="font-family: Times New Roman;">km</span> 10 شمال خرمآباد مورد مطالعه قرار گرفتهاند. دادههای دیرینهشناسی نشان میدهد که سن سازند تاربور در هر دو برش ماستریشتین بوده و شامل مجموعه فراوانی از رودیستها متعلق به گونههایی از تیره رادیولیتیده، هیپوریتیده و کاپرینیده است. این مجموعه فسیلی شباهت زیادی به مجموعههای گزارش شده از جنوب ترکیه، مدیترانه خاوری، عربستان و عمان دارد.
رودیست,ماستریشتین,سازند تاربور,زاگرس,ایران
http://www.gsjournal.ir/article_55336.html
http://www.gsjournal.ir/article_55336_8851de87ddd821c782ad471bcda69978.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
بازسازی شرایط جریان آواری ماسوله تحت تأثیر بارندگی شدید
67
74
FA
سعید
هاشمی طباطبایی
مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران، ایران
htabatabaei@bhrc.ac.ir
علی اکبر
موسیوند
سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، ایران
سید محمد
صفوی
سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، ایران
بهمن
اکبری
سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55337
زمین لغزش و سیل از جمله بلایای طبیعی هستند که هر یک به نوبه خود باعث بروز خسارت و تلفات جانی و مالی فراوان میشوند. رخداد همزمان این دو پدیده میتواند منجر به جریانهای واریزهای شود. با توجه به تکرار وقوع سیلابهای واریزهای در مناطق مختلف بویژه نواحی شمال کشور( نکا 1378، گلستان 1380، 1381، 1384 ) و قدرت تخریبی فوقالعاده و خسارات جانی و مالی فراوان، بررسی علل رخداد و عوامل مؤثر در تشکیل جریان واریزهای برای کاهش خسارات آن، ضروری و مفید به نظر میرسد. در این مقاله شرایط تشکیل جریان واریزهای مورد بحث قرار گرفته است. به دنبال یک رگبار شدید و به نسبت کوتاه، در شهر ماسوله سیلاب عظیمی جاری و به همراه خود مقادیر بسیار زیادی گل و لای و قطعات بزرگ سنگ موجود در مسیر را حمل و با انسداد پل ابتدای شهر، سیلاب به سوی خیابان اصلی منحرف و خسارات قابل توجهی به تأسیسات شهر و خودروهای موجود در مسیر وارد نمود. به طور کلی مناطق ناپایدار موجود در حوضه، حدود 40 درصد کل زیرحوضه را تشکیل میدهند. حرکات تودهای به صورت ریزش، لغزش و جریان نمودار میشوند. لغزشهای سنگی در بخش خروجی حوضه (جنوب حوضه) به تنهایی حدود 7/25 درصد از کل مساحت حوزه را در بر میگیرند. به منظور تعیین دبی به لحاظ حمل مصالح از روشهای مختلف استفاده شد. پس از تجزیه و تحلیل روشها و انطباق آن با شرایط منطقه و اندازهگیریهای صحرایی، بهترین روش برای محاسبه مقدار دبی جریان واریزهای انتخاب شد. نتایج بررسیهای صحرایی نشان میدهد که مقاطع رودخانه در بالادست، برای عبور قطعات بزرگ سنگ مناسب نبوده و قطعه سنگ بزرگی که دهانه پل ابتدای شهر را مسدود و باعث انحراف جریان سیلاب به داخل شهر شدﻩ، از مصالح زمین لغزش بزرگ پایین دست تأمین شده است.
جریان آواری,سیل,کانال,دبی,زمین لغزش,ماسوله
http://www.gsjournal.ir/article_55337.html
http://www.gsjournal.ir/article_55337_fe04b45d2e6981f772b8354314d54cbe.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
بررسی زمینشناسی گلفشانهای حاشیه جنوب خاوری دریای خزر
75
82
FA
جلال
فصل بهار
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
jfaslebahar@yahoo.com
محسن
پور کرمانی
0000-0003-3445-760X
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
mohsen.pourkermani@gmail.com
شوکا
فصل بهار
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55338
پدیده گل فشان از جمله پدیدههای بسیار جالب و بدیع استکهامروزه مورد توجهبسیاریاز پژوهشگران منابع نفتی، زمینساخت صفحهای و زمینگردشگری قرار گرفته است. در این راستا، پژوهشهای فراوانی در کشورهای مختلف، بویژه در کشورهایی که دارای این پدیده هستند؛ صورت گرفته و مقالات گوناگونی به رشته تحریر درآمده است.این مقاله، در راستای نتایج به دست آمده، در مورد روند تکاملی گل فشانهای فعال و غیر فعالو دیاپیر پنهان منطقه، تهیه شده است. بر اثر فرورانش بستر دریای خزر به زیر پوسته قارهای، در حاشیه جنوبی دریای خزر یک سری تاقدیس و ناودیس به وجود آمده که محور آنها در بخش باختر؛ شمال باختری- جنوب خاوری، در بخش میانیحاشیه؛باختری- خاوریو در بخش خاور تا کشور ترکمنستان، امتداد آنها شمال خاوری - جنوب باختری میشود. به دلیل افزایش ستبرای سازندهای چلکن، آقچاگیل و اشکوب آپشرون و سریهای کواترنری به سمت باختر (که از آهک ، مارن، رس و ماسه ریز حاوی بقایای دوکفهای و شکم پایان هستند و به طور همشیب روی یکدیگر قرار گرفتهاند)، تعداد گل فشانهای حاشیه باختری و جنوب باختری دریای خزر بیشتر است. در بخش جنوب خاوری حاشیه دریای خزر، سه گلفشان فعال و نیمه فعال و چند گلفشان غیرفعال و یک دیاپیر پنهان در کنار گلفشان قارنیاریق تپه وجود دارد. گلفشانهای فعال؛ نیمه فعال و دیاپیر پنهان حاشیه جنوب خاوری دریای خزر کم و بیش در یک راستا و به موازات گسل خزر قرار گرفتهاند. بررسیهای لرزهنگاری که در منطقه صورت گرفته، نشان میدهد که بر اثر نیروهای فشارشی از سمت شمال بستر دریا و فرونشینی رسوبات پلیو- کواترنر حاشیه جنوبی دریای خزر، در ژرفای پوسته قارهای منطقه، دیاپیرهایی همراه با مواد هیدروکربن در حال رشد هستند که در آینده گلفشانهای جدید به وجود خواهد آمد. روند تکاملی گلفشانهای منطقه مورد مطالعه نشان از آن دارد که قدمت گل فشانهای منطقه به پیش از پلیوسن پسین می رسد وبر اساس شواهد علمی خاستگاه آنها زمینساختی- رسوبی است.
گلفشان,روند تکاملی,دیاپیر,فرورانش,دهانه (کراتر)
http://www.gsjournal.ir/article_55338.html
http://www.gsjournal.ir/article_55338_7c8c1b64a4cbdd86b0f72f688a4949a8.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
تغییرات سطح آب و چینهشناسی توالیها در سازند آب تلخ (کامپانین - ماستریشتین) در برش الگو
91
98
FA
ابراهیم
قاسمینژاد
دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم, دانشگاه تهران، تهران، ایران
eghaseminejad@khayam.ut.ac.ir
زینب
رضایی
دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم, دانشگاه تهران، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55341
شمار میرود. تاکنون مطالعه چینهنگاری سکانسی به طور دقیق بر روی این سازند صورت نگرفته است به همین دلیل در طی این مطالعه سعی شده است تا با بررسی شواهد فسیلی، واحدهای سکانسی موجود در این سازند تفکیک شود. برای این منظور پس از انجام بررسیهای صحرایی 39 نمونه سنگی برداشت و برای بررسیهای پالینولوژی و پالینوفاسیس آماده سازی و مطالعه شد. براین اساس سه رخساره پالینولوژیکی شاخص محیطهای <span style="font-family: Times New Roman;">shelf ,Π: Marginal basin</span> <span style="font-family: Times New Roman;"> Proximal</span>:<span style="font-family: Times New Roman;">Ш</span> <span style="font-family: Times New Roman;">,</span> <span style="font-family: Times New Roman;">Distal shelf</span>:V تفکیک شد. همچنین بر اساس تغییرات سه گروه عمده مواد آلی، پالینوفاسیس و با تلفیق دادههای به دست آمده، سه سکانس رسوبی رده سه با مرزهای سکانسی نوع دوم تعیین شد. فراوانی داینوسیستهای آب گرم، حضور ریفهای قارچی و افزایش نسبت داینوسیستهای پریدینیویید به گونیالاکویید <span style="font-family: Times New Roman;">(P/G) </span>نشانگر شرایط آب و هوایی گرم حاکم بر زمان رسوبگذاری سازند آب تلخ هستند.
: نوسانات سطح آب,توالیهای چینهشناسی,سازندآب تلخ,شواهد فسیلی
http://www.gsjournal.ir/article_55341.html
http://www.gsjournal.ir/article_55341_826394a856d3c5a9d3530004bdcbe434.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
سنگشناسی و ژئوشیمی سنگهای مافیک و گرانیت نوع A شاهآشانداغ در شمال خاوری خوی، شمال باختری ایران
83
90
FA
مهران
ادوای
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران.
احمد
جهانگیری
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
a_jahangiri@tabrizu.ac.ir
منصور
مجتهدی
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
جلیل
قلمقاش
0000-0002-3117-5036
سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
ghalamghash@yahoo.com
10.22071/gsj.2010.55342
توده شاهآشان داغ در شمال باختری ایران و در حدود20 کیلومتری شمال خاوری شهرستان خوی واقع شده و بخشی از پهنه ماکو- تبریز است. این توده با مساحتی حدود 60 کیلومتر مربع سنگهای مربوط به پرمین را قطع کرده است و خود توسط رسوبات سخت شده الیگو- میوسن (سازند قم) پوشیده میشود. توده شاهآشانداغ از سنگهای گابرو و آلکالی- فلدسپارگرانیت پدید آمده است. وجود بافتهای پورفیری و گرانوفیری نشانگر ژرفای کم و بافت پرتیتی نشانگر شرایط هیپرسولووس در زمان تشکیل این گرانیت است. سنگهای مافیک غنیشدگی نسبی از <span style="font-family: Times New Roman;">LREEs</span> نسبت به <span style="font-family: Times New Roman;">HREEs</span> دارند. همچنین غنیشدگی نسبی از <span style="font-family: Times New Roman;">LILEs</span> و تهیشدگی از عناصر <span style="font-family: Times New Roman;">HFSEs</span> (بجز <span style="font-family: Times New Roman;">(Nb, Ta, Hf</span> را دارند. بیهنجاریهای مثبت <span style="font-family: Times New Roman;">Nb, Ta</span> که ویژگی بازالتهای میان اقیانوسی نوع پلوم است نیز در سنگهای مافیک منطقه دیده میشود. تودههای مافیک ماهیت تولئیتی داشته و از یک منشأ گوشتهای غنی شده و در ارتباط با پلوم گوشتهای حاصل شدهاند.سنگهای گرانیتی شاهآشانداغ ماهیت نیمه قلیایی با پتاسیم بالا، متاآلومینیوس تا پرآلومینیوس و پرآلکالن ضعیف دارد و به طور نسبی از <span style="font-family: Times New Roman;">LILEs</span> بویژه <span style="font-family: Times New Roman;">Rb</span> و <span style="font-family: Times New Roman;">Th</span> غنی هستند. این سنگهای گرانیتی از عناصر <span style="font-family: Times New Roman;">Eu, Sr, Nb, Ba</span> و <span style="font-family: Times New Roman;">Ti</span> فقیرند که این ویژگیها میتواند نشانگر منشأ گرفتن آنها از مذابهای پوستهای باشد.
سنگشناسی,ژئوشیمی,شمال باختری ایران,گرانیت نوع A,شاهآشانداغ
http://www.gsjournal.ir/article_55342.html
http://www.gsjournal.ir/article_55342_df002b37e88915b6340effe11e87dd56.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
چینخوردگی فعال ناشی از جنبش جوان سامانه گسل درونه
99
108
FA
حمیدرضا
جوادی
سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
hr.javadi.k@gmail.com
محمدرضا
قاسمی
سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
mrghassemi@yahoo.com
مجید
شاهپسند زاده
دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان، کرمان، ایران
مرضیه
استرابی آشتیانی
سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
10.22071/gsj.2010.55344
سامانه گسل درونه با سازوکار راستالغز چپبر همراه با مؤلفه شیب لغز معکوس در شمال خرد قاره ایران مرکزی قرار دارد و با توجه به هندسه خمیده آن میتوان آن را به 3 بخش خاوری، میانی و باختری تقسیم کرد. بخش میانی گسل از شهرستان تربت حیدریه در خاور تا روستای انابد در باختر کشیده شده است و در تمام طول خود از میان نهشتههای سست و جدا از هم آبرفتی کواترنری میگذرد. سامانه گسل درونه در این ناحیه از پارههای متعددی تشکیل شده است. هندسه خم و فراگامراست پله گسل در سطح و جنبش راستالغز چپبر آن سبب شده است تا در این نواحی ترافشارش محلی ایجاد شده و چینخوردگیهای بسیار جوانی دیده میشود. هسته این چینخوردگیها بیشتر مارن، سنگماسه و سنگ فورش نئوژن و یالها از نهشتههای سست گراولی پلیستوسن تشکیل شدهاند. چینهای یاد شده طی دو سازوکار متفاوت شکل گرفتهاند: دسته نخست طاقدیسهای شکل گرفته در خم راستپله سامانه گسل درونهاند در حالی که دسته دوم پشتههای فشاری محصور بین شاخههای موازی و همپوشان گسل هستند. برآورد نرخ نسبی فرایش بر روی چینهای یاد شده نشان میدهد که مناطق با بیشترین فرایش همراه است با بیشترین رویداد زمینلرزه بر روی سامانه گسل درونه.
سامانه گسل درونه,چینخوردگی فعال,پشته فشاری,نرخ فرایش
http://www.gsjournal.ir/article_55344.html
http://www.gsjournal.ir/article_55344_2a172112d2f713cd026928a30729e74c.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
سنگشناسی و محیط رسوبی سازند کهر در نواحی فیروزآباد و شاهیندژ (البرز مرکزی و باختری)
109
114
FA
فریبرز
قریب
دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
مرکز مطالعات کاربردی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، کرج، ایران
gfariborz@yahoo.com
یعقوب
لاسمی
گروه زمینشناسی دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران
محمد هاشم
امامی
سازمان زمینشناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
hashememami@yahoo.com
10.22071/gsj.2010.55348
رخسارههای آواری سازند کهر در برشهای مورد مطالعه مربوط به محیطهای رودخانهای، دلتایی و ساحلی و رخسارههای کربناتی، وابسته به محیط دریایی کم ژرفا شناسایی شدهاند. تغییرات عمودی سازند کهر در هر دو برش مورد مطالعه نشاندهنده یک چرخه بزرگ به سوی بالا پیشرونده است. سنگنگاری سنگهای آذرین نیم ژرف - ژرف نواحی مورد بررسی، آنها را در حد مونزوگابرو- دیوریت وگاه سینیت با گرایش قلیایی نشان داده است. بررسی رخسارهها و سنگنگاری سنگهای آذرین یاد شده نشان میدهند که حوضه رسوبی سازند کهر یک کافت درون قارهای بوده است .
کهر,قره داش,بایندور,البرز,رخساره,چرخه,سنگنگاری,کافت
http://www.gsjournal.ir/article_55348.html
http://www.gsjournal.ir/article_55348_4b077dad071d8edaeed2c2575e2d2f16.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
ارزیابی عوامل مؤثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت جیرفت با استفاده از روش های آماری و هیدروشیمیایی
115
120
FA
محمد
فاریابی
شرکت سهامی آب منطقه ای، کرمان، ایران.
faryabi753@yahoo.com
نصراله
کلانتری
گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
احمد
نگارستانی
شرکت سهامی آب منطقه ای، کرمان، ایران.
10.22071/gsj.2010.55355
دشت جیرفت در فاصله 230 کیلومتری جنوب شهرستان کرمان و در جنوب خاوری ایران قرار گرفته است و شامل دو آبخوان است: یک آبخوان تحت فشار و یک آبخوان آزاد، اما آبخوان تحت فشار به سمت حواشی دشت محدود شده و به آبخوان آزاد تبدیل میشود. آب نفوذیافته از مخروطافکنههای بخش شمالی نقش بسیار مهمی در تغذیه آبخوان دارد، اما نقش رودخانه هلیلرود نیز قابل ملاحظه است. به دلیل اینکه آب زیرزمینی مهمترین منبع جهت مصارف کشاورزی، شرب و صنعت در این منطقه است، بنابراین ارزیابی کیفی آن اهمیت ویژهای دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی کیفی آب زیرزمینی در دشت جیرفت است و شامل بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی در بخشهای مختلف و تعیین عوامل مؤثر بر آن است. در این مطالعه برای ارزیابی کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی از تلفیقی از روشهای آماری مانند تجزیه خوشهای و ضرایب همبستگی و روشهای هیدروشیمیایی مانند نسبتهای یونی و نمودارهای ترکیبی استفاده شده است. نمونههای آب زیرزمینی با استفاده از روش تجزیه خوشهای گروهبندی شده و نمونههای مشابه شناسایی شدند. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای، نمونههای آب زیرزمینی در چهار گـروه قـرار میگیـرند (آبخـوان از لحـاظ کیفـی به چـهار زون تقسـیم شـده است) که هر گـروه دارای ترکیب شیـمیایی متـفاوتی است. در این نوشـتار، از نسبتهای یونی ماننـد <span style="font-family: Times New Roman;">(Na+K-Cl)/ (Na+K-Cl+Ca)،Mg/(Ca+Mg) ، Ca/(Ca+SO4)، Na/ (Na+Cl)،</span> <span style="font-family: Times New Roman;">HCO3/ (sum anions) </span> و<span style="font-family: Times New Roman;"> Cl/ (sum anions) </span>و نمودارهای ترکیبی برای تعیین عوامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل، فرایندهایی مانند انحلال ژیپس، هالیت، سولفاتهای سدیمدار، هوازدگی پلاژیوکلازهای غنی از سدیم و تبادل یونی کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی را تحتتأثیر قرار میدهند.
آب زیرزمینی,کیفیت شیمیایی,تجزیه خوشه ای,نسبت های یونی,دشت جیرفت
http://www.gsjournal.ir/article_55355.html
http://www.gsjournal.ir/article_55355_1d1150a974231230daecd799b167e5a2.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
یافتههای جدید کانهنگاری و شیمیبلور مگنتیت و پیریت در کانسارهای آهن باباعلی و گلالی، باختر همدان، ایران
121
130
FA
قدرت اله
رستمی پایدار
0000-0001-8406-6688
مدیر گروه زمین شناسی، دانشکده علوم, دانشگاه ازاد اسلامی واحد اهواز
rostamigsi2006@gmail.com
محمد
لطفی
گروه زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
mo_lotfi@iautnb.ac.ir
مجید
قادری
0000-0002-6156-7516
گروه زمینشناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
mghaderi@modares.ac.ir
آزاده
امیری
گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران
منصور
وثوقی عابدینی
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55356
کانسارهای آهن باباعلی و گلالی در باختر همدان و در میان توالی آتشفشانی- رسوبی سری سنقر در زون زمینشناسی- ساختاری سنندج- سیرجان قرار دارند. بررسیهای کانهنگاری و تجزیههای <span style="font-family: Times New Roman;"> SEM-EDAX</span> بر روی کانسنگ آهن مگنتیتی این دو کانسار در راستای شناخت بهتر ترکیب کانیشناسی و شیمی بلور کانسنگ، نتایج جالب توجهی را نشان داده است. با بررسی میزان تمرکز برخی از عناصر کمیاب نظیر وانادیم، کبالت، نیکل، مس، کروم، تیتان، طلا، عناصر گروه پلاتین و برخی ناخالصیهای سولفور و فسفر در کانسنگ، مشخص شد تنها بخشی از پیریت اولیه دارای تمرکزهای جالب توجهی از عنصر پلاتین است. بهنظر میرسد دیگر نسلهای پیریت و مگنتیت از نظر عناصر کمیاب یادشده تهیشدهاند. سیالات گرمابی تأخیری که باعث کانیسازی پیریت در باطله (گانگ) کلسیت- کوارتز شدهاند، از نظر کانیسازی طلا نیز با اهمیت بوده و در واقع، کانی پیریت به عنوان حامل خوبی برای طلا عملنموده است. شناسایی مقادیر قابل توجهی از فلوگوپیت و الگوی تمرکز عناصر کمیاب در کانسنگ آهن گلالی، نظریه اسکارن نوع منیزیم آتشفشانزاد را قوت داده است.
کانهنگاری,شیمی بلور,میکروسکوپ الکترونی روبشی,کانسنگ آهن,باباعلی,گلالی
http://www.gsjournal.ir/article_55356.html
http://www.gsjournal.ir/article_55356_1e5151db010f0d4bb7356d2d8125f12c.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
ژئوشیمی و پتروژنز سریهای بازالتی-آندزیتی افیولیتهای سیهچشمه، شمال باختر خوی
131
136
FA
مهرداد
پورمحسن
بخش زمینشناسی، دانشگاه پیام نور خوی، خوی، ایران
محمد
رهگشای
دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
m-rahgoshay@sbu.ac.ir
عیسی
آزادی
دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
هادی
شفائی مقدم
دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران
hadishafaii@yahoo.com
10.22071/gsj.2010.55358
مجموعه افیولیتی سیه چشمه ادامه بخش شمال- شمال باختری افیولیتهای خوی است که شامل واحدهای دگرگونی، توالی گوشتهای، گدازههای بازالتی و آندزیتی به همراه سنگآهکهای پلاژیک و چرتهای کرتاسه بالایی هستند. گدازههای بازالتی-آندزیتی این مجموعه افیولیتی را میتوان به دو دسته گدازههای قلیایی و گدازههای کلسیمی- قلیایی تقسیمبندی کرد. وجود منشورهایی از آمفیبولهای غنی از تیتان بههمراه کلینوپیروکسنهای تیتاندار خاص گدازههای قلیایی موجود در افیولیتهای سیهچشمه است. گدازههای کلسیمی- قلیایی با غنیشدگی در <span style="font-family: Times New Roman;">LREE</span> و تهیشدگی در <span style="font-family: Times New Roman;">HFSE</span> و گدازههای قلیایی با غنیشدگی در <span style="font-family: Times New Roman;">LREE</span> و <span style="font-family: Times New Roman;">HFSE</span> مشخص میشوند. واکنش یک پلوم گوشتهای با پشته میان اقیانوسی میتواند برای منشأ بازالتهای قلیایی در نظر گرفته شود در حالیکه عملکرد یک زون فرورانش میتواند مسئول پیدایش بازالت های کلسیمی- قلیایی باشد.
افیولیتهای سیهچشمه,بازالتهای قلیایی,بازالتهای کلسیمی- قلیایی,پلوم گوشتهای,زون فرورانش
http://www.gsjournal.ir/article_55358.html
http://www.gsjournal.ir/article_55358_b09057a8aa8fe2cb427619d6516e2a91.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
بررسی دقت مدلسازی پیشرو دادههای الکترومغناطیس هلیکوپتری در مدلسازی معکوس
137
140
FA
علیرضا
عرب امیری
دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
aamiri@gsi.ir
علی
مرادزاده
دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
a_moradzadeh@ut.ac.ir
داود
رجبی
دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
نادر
فتحیان پور
دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
fathian@cc.iut.ac.ir
برنارد
سیمون
انستیتو علومزمین و منابع طبیعی آلمان، هانور، آلمان.
10.22071/gsj.2010.55362
برداشت<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span> داده<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>های الکترومغناطیس حوزه بسامد هلیکوپتری (HEM) امروزه جایگاه ویژه<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>ای در به نقشه درآوردن ساختارهای زمینی سه<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>بعدی مقاومت<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>ویژه با قدرت تفکیک بالا و سریع در مناطق وسیع یافته است. رویه استاندارد در تفسیر این داده<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>ها نیز غالباً فرایند وارون<span style="font-size: medium;"></span>سازی زمین لایه<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>ای است که امروزه بهره<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>مندی از آن عمومیت یافته است. به دلیل متحرک بودن سیستم برداشت در زمان اندازه<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>گیری، همراهی نوفه با داده<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>ها نیز اجتناب<span style="font-size: medium;"></span>ناپذیر است. از آنجا که بخشی از این اطلاعات هنگام به<span style="font-size: medium;"></span>کارگیری فیلترهای متعدد بر روی داده<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>ها به منظور آماده<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>سازی آنها برای ورود به فرایند مدل<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>سازی از بین می<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>روند؛ لازم است از روش<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>هایی در مدل<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>سازی استفاده شود که با کمترین خطا و با بیشترین دقت به مدلی از آنچه در زیر زمین وجود دارد؛ نزدیک شوند. در این نوشتار، ابتدا با سه روش مختلف و با استفاده از تبدیل سریع هنکل، به مدل<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>سازی پیشرو داده<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>های مربوط به سه مدل مصنوعی دو، سه و چهار لایه پرداخته؛ سپس مدل<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>سازی معکوس بر روی نتایج مدل<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>های پیشرو انجام گرفت. نتایج حاصل گویای آن است که روش گوپتاسارما- سینگ بهبودیافته به پاسخ بهتری در هر سه مثال می<span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"></span>رسد.
الکترومغناطیس هلیکوپتری,مدلسازی پیشرو,مدلسازی معکوس,روش گوپتاسامارا- سینگ,تبدیل سریع هنکل
http://www.gsjournal.ir/article_55362.html
http://www.gsjournal.ir/article_55362_3f6d43f623f2e2481be0c31cc9734fe1.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
زیستچینهنگاری سازندهای سورمق و جلفا در برش چینهشناسی هرزند در شمال مرند بر مبنای روزنبران
141
150
FA
رحیم
شعبانیان
گروه زمینشناسی، دانشگاه پیام نور، مرکز تبریز، تبریز، ایران.
rahimshabanian@yahoo.com
مهناز
پروانه نژادشیرازی
گروه زمینشناسی، دانشگاه پیام نور، مرکز شیراز، شیراز، ایران
فاطمه
جوادی نیا
گروه زمینشناسی، دانشگاه پیام نور، مرکز شیراز، شیراز، ایران.
10.22071/gsj.2010.55364
به منظور مطالعه توالیهای پرمین در برش چینهشناسی هرزند، توالی از سنگهای رسوبی پرمین به ستبرای 448 متر مورد نمونهبرداری و بررسی دقیق سنگشناسی و چینهشناسی قرار گرفته است،که82 متر قاعده آن شامل سازند دورود، 258 متر شامل سازند سورمق و 108 متر شامل سازند جلفا است. سنگشناسی عمده شامل ماسهسنگهای سفید تا سرخ رنگ، سنگ آهک زیستی تیره تا خاکستری رنگ، آهک مارنی تا آهکهای نازک لایه است. مرز زیرین توالی به طور ناپیوستگی آذرینپی، بر روی مجموعهای از سنگهای خروجی قرار گرفته و مرز بالای آن با ناپیوستگی فرسایشی توسط نهشتههای سرخ رنگ میوسن پوشیده میشود. در این مطالعه 52 گونه از 37جنس روزنبران و 8 گونه از 9 جنس جلبک مورد شناسایی قرار گرفته است. بر اساس محتوای فسیلی سن سازند سورمق کوبرگندین تا مورگابین و سازند جلفا میدین تا جلفین پیشین تشخیص داده شده است. بر مبنای پراکندگی روزنبران، چهار زیستزون تجمعی در سازندهای سورمق و جلفا تشخیص داده شده است.
پرمین,زیستچینهنگاری,روزنبران,هرزند,مرند,ایران
http://www.gsjournal.ir/article_55364.html
http://www.gsjournal.ir/article_55364_ce3b8243d3e9b4c5cdc950c5d25ddca1.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
شرایط تشکیل بلورهای پیروکسن زونینگدار در دایکهای آندزیتی نیمه قلیایی روستای حسنآباد یزد- جنوب باختر تفت
151
156
FA
سمیرا
زندیفر
دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
szandifar@khayam.ut.ac.ir
محمدولی
ولیزاده
دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
mvalizad@chamran.ut.ac.ir
محمدعلی
برقی
دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمد رضا
فرودی جهرمی
گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55366
در باختر و شمالباختر روستای حسنآباد یزد دایکهای بزرگی از آندزیتهای نیمه قلیایی در دیوریتها، گرانودیوریتها و کوارتزدیوریتها دیده میشود. بلورهای کلینوپیروکسن درشت این سنگها منطقهبندی تقریبا" واضحی را نشان میدهند. ترکیب کلینوپیروکسنهای دانهریز زمینه در این سنگها مشابه حاشیه کلینوپیروکسنهای زونینگدار است. نتایج حاصل از تجزیههای نقطهای کلینوپیروکسنها توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی<span style="font-family: Times New Roman;"> (SEM)</span> از مرکز به سمت حاشیه نشان داد که کلینوپیروکسنها دارای ترکیبی از دیوپسید کرومدار، سالیت-فروسالیت و تیتاناوژیت هستند. منطقهبندی این بلورها در هنگام رشد کانی بهوجود آمدهاست. اعتقاد بر این است که در منطقهبندی این کلینوپیروکسنها تاریخچه پیچیدهای از شروع و خاتمه تفریق، آمیختن به وسیله اختلاط ماگمایی، وجود و نبود تهنشستهای فشار بالا ثبت شدهاست. منشأ بلورهای سالیت و فروسالیت در دایکهای آندزیتی حسنآباد احتمالا" از سنگهای دیواره گوشته بالایی در نظر گرفتهمیشود.
کلینوپیروکسن,دایکهای آندزیتی,منطقهبندی,حسنآباد یزد
http://www.gsjournal.ir/article_55366.html
http://www.gsjournal.ir/article_55366_ad827e6e3b446aec690ef91f612e4792.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
بررسی فرونشست یزد با استفاده از روش تداخل سنجی راداری و ترازیابی دقیق
157
164
FA
معصومه
آمیغپی
سازمان نقشهبرداری کشور، تهران، ایران
amighpey@yahoo.com
سیاوش
عربی
سازمان نقشهبرداری کشور، تهران، ایران.
علی
طالبی
سازمان نقشهبرداری کشور، تهران، ایران
10.22071/gsj.2010.55368
بهطور معمول خسارتهای ناشی از فرونشستها و شکافهای زمین، همچون تخریب سیستمهای آبیاری و خاکهای حاصلخیز کشاورزى، رشد چاهها، آسیب به سازهها و ایجاد اختلال در خطوط آبرسانی، گاز و فاضلاب، ترمیمناپذیر، پر هزینه و مخرب هستند. یکی از مناطقی که در ایران با سرعت فرونشست قابل توجهی روبروست، محدوده دشت یزد- اردکان است که بر اساس مشاهدات تصاویر راداری، نرخ بیشینه فرونشست در این منطقه حدود 12 سانتیمتر در سال است. بررسیهای صورت گرفته حاکی از آن است که این فرونشست در اثر استخراج آبهای زیرزمینی است که این بهرهبرداری از منابع زیرزمینی، بیش از مقداری است که با بارندگیهای منطقه جبران شود. با توجه به نرخ قابل توجه فرونشست و آسیبهایی که این فرونشست در سازههای محل ایجاد میکند، مدیریت صحیح استخراج آب زیرزمینی امری ضروری به نظر میرسد.
<strong> </strong>
تداخلسنجی راداری,فرونشست,ترازیابی,دشت یزد- اردکان,آبخوان
http://www.gsjournal.ir/article_55368.html
http://www.gsjournal.ir/article_55368_205f259c781f92ba4a162777b7a1935f.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
سنگ نگاری و ژئوشیمی دولومیت های سازند کنگان در خلیج فارس
165
174
FA
نواب
خدائی
دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
محمد حسین
آدابی
دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سید علی
معلمی
دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
مهران
مرادپور
پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
mmoradpourster@gmail.com
10.22071/gsj.2010.55370
سازند کنگان با ستبرای 115 متر شامل یک توالی کربناتی- تبخیری است که بهعنوان بخشی از بزرگترین مخزن کربناتی در میدان پارس جنوبی در خلیج فارس بهشمار میرود. بررسی سنگنگاری دولومیتهای سازند کنگان منجر به شناسایی 5 نوع دولومیت شامل دولومیکرایت، دولومیکرواسپار، دولواسپار، سیمان دولومیتی و دولومیت زین اسبی شده است. همچنین مطالعات عنصری دولومیکرایت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>ها و دولومیکرواسپارها نشاندهنده افزایش نسبی مقادیر استرانسیم و سدیم و کاهش نسبی مقادیر آهن و منگنز در نمونههای دولومیکرایتی نسبت به نمونههای دولومیکرواسپارایتی است. یادآوری میشود که روند ایزوتوپی اکسیژن- کربن در این دولومیت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>ها نشاندهنده تأثیر اندک دیاژنز جوی (در دولومیت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>های نوع اول، دوم و سوم) و دیاژنز تدفینی (در دولومیتهای نوع چهارم و پنجم) است. یادآوری این نکته ضروری است که اگرچه دولومیکرایت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>ها در محیط سبخایی تشکیل شدهاند، دیاژنز جوی اندکی را تحمل کردهاند. همچنین منشأ منیزیم برای دولومیکرایت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>ها، منیزیم آب دریا و یا آبهای میاندانهای در حال تعادل با آب دریا و برای دولومیت<span style="font-family: Times New Roman;"></span>های دانه درشتتر در سازند کنگان احتمالاً آب<span style="font-family: Times New Roman;"></span>های محبوس میاندانهای و یا شورابههای حوضهای است. دمای تهنشستی کربنات<span style="font-family: Times New Roman;"></span>های سازند کنگان با استفاده از سنگینترین ایزوتوپ اکسیژن در نمونههای دولومیکرایتی، 5/44 درجه سانتیگراد محاسبه شده است.
<strong></strong>
سنگنگاری,ژئوشیمی,دولومیتی شدن,سازند کنگان,پارس جنوبی
http://www.gsjournal.ir/article_55370.html
http://www.gsjournal.ir/article_55370_b34de18898171751f08a516dc02e53f4.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
مقایسه نهشتههای کربنیفر بالایی- پرمین بر مبنای کنودونتها در ناحیه آباده (برش بناریزه و استقلال) با مناطق همجوار
175
180
FA
مریم
نورالدینی
دانشکده علوم، گروه زمینشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
maryam.nouradiny@gmail.com
سمانه
رحمتی
دانشکده علوم، گروه زمینشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
مهدی
یزدی
دانشکده علوم، گروه زمینشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
meh.yazdi@gmail.com
10.22071/gsj.2010.55371
برشهای مورد بررسی در جنوب باختری ایران مرکزی، در ناحیه آباده واقع شده است. سنگشناسی اصلی رسوبات در این بخش شامل شیل، ماسهسنگ و سنگآهک است. بررسی کنودونتهای این برش منجر به شناسایی چهار زیستزون شد که شامل: <span style="font-family: Times New Roman;"><em>Idiognathodus delicates</em> Zone</span>(باشکرین- موسکوین)،<span style="font-family: Times New Roman;">Zone</span><em><span style="font-family: Times New Roman;">Streptognathodus oppletus</span></em> (کازیموین تا ژلین آغازین)و<span style="font-family: Times New Roman;"><em>Sweetognathus whitei</em> Zone<strong>،</strong></span><span style="font-family: Times New Roman;"><em>Neostreptognathodus pequopensis</em> Zone</span> (آرتینسکین) است. بر مبنای کنودونتهای شناسایی شده سن باشکرین- ژلین آغازین برای سازند سردر و آرتینسکین برای نهشتههای پرمین (معادل سنی سازند خان) در این ناحیه در نظر گرفته شده است. بر این اساس، مرز کربنیفر- پرمین در این ناحیه به صورت ناپیوستگی فرسایشی <span style="font-family: Times New Roman;">(Paraconformity)</span> است. مقایسه این ناحیه با مناطق همجوار نشان داد که که این مناطق همانند دیگر نقاط ایران پس از اشکوب کازیموین از آب خارج شده و فرسایش شدیدی در ناحیه حاکم شده است. سپس با آغاز ذوب یخچالها و در پرمین زیرین بر اثر پیشروی دوباره دریا، منطقه به زیر آب میرود البته حوضه رسوبی در این بخش از ایران مرکزی نسبت به مناطق همجوار از ژرفای بسیار کمتری برخوردار بوده است.
آباده,استقلال,بناریزه,زیستچینه نگاری,کنودونت
http://www.gsjournal.ir/article_55371.html
http://www.gsjournal.ir/article_55371_7515984ce04f5769f7b1f02f44f9639e.pdf
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
فصلنامه علمی علوم زمین
1023-7429
2645-4963
20
77
2010
11
22
پارامترهای چشمه زمینلرزه 1997 گرمخان (شمال خاوری بجنورد)، شمال خاوری ایران
181
187
FA
مریم
امینی پناه
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
maryam_6516@yahoo.com
محمد رضا
قیطانچی
مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
منوچهر
قرشی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.
info@gsjournal.ir
10.22071/gsj.2010.55373
زمینلرزه بجنورد در منطقه کوهستانی در استان خراسان شمالی به وقوع پیوست. زمینلرزه اصلی تخریب گستردهای را ایجاد نمود. بررسیهای صحرایی و توزیع پسلرزهها، گسلشی با راستای شمال باختری <span style="font-family: Times New Roman;">–</span> جنوب خاوری را برآورد میکند. توزیع پسلرزههای ثبت شده در محل، طولی حدود 50-40 کیلومتر و ژرفای 30 کیلومتر را نشان میدهد. فعالیت پسلرزهها پراکنده بوده و گسلش پیچیدهای را نشان میدهد. نتیجه برگردان شکل موج نشان میدهد که زمینلرزه اصلی سازوکاری به طور عمده امتدادلغز و فرایندی شامل دست کم دو گسلش دارد. تابع زمانی چشمه نشان میدهد که عمده انرژی آزاد شده در ده ثانیه اول بوده است. با توجه به مشاهدات صحرایی، توزیع پسلرزهها و سازوکار زمینلرزه، طول گسلش حدود 45 کیلومتر و امتداد شمال باختری <span style="font-family: Times New Roman;">-</span> جنوب خاوری و شیب جنوب خاوری برای گسل مسبب برآورد میشود. سازوکار چشمه ( 178، 89 ،323)( زاویه، امتداد، شیب) به این ترتیب است. ممان لرزهای کل 10<sup>25</sup>*7/6 <span style="font-family: Times New Roman;">M<sub>0</sub>=</span> دین<span style="font-family: Times New Roman;">-</span> سانتیمتر برآورد میشود. بیشترین جابهجایی حدود 50 سانتیمتر محاسبه شده است و بزرگی گشتاوری <span style="font-family: Times New Roman;"> Mw = 6.5</span> است. افت تنش متوسط حدود 25 بار و جابهجایی متوسط 25 سانتیمتر برآورد میشود.
زمینلرزه بجنورد,تابع زمانی چشمه,سازوکار چشمه,متغیرهای چشمه,لرزهخیزی و لرزهزمینساخت شمال خاوری ایران
http://www.gsjournal.ir/article_55373.html
http://www.gsjournal.ir/article_55373_f253553a23d8047d18c7dc8041eaa0ac.pdf