زمین شناسی نفت
بیتا ارباب؛ داود جهانی؛ بهرام موحد
چکیده
نهشتههای سازند داریان (آپسین) در جنوب شرق خلیج فارس بهطور معمول دارای مقاومت ویژه پایین از 6 تا 1 اهممتر هستند. بر پایه مطالعات آزمایشگاهی، 8 ریزرخساره کربناته برای سازند مورد نظر تعیین شده است که در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال، در بخشهای داخلی، میانی و خارجی رمپ نهشته شدهاند. وجود تخلخلهای میکروسکوپی از عوامل مهم ...
بیشتر
نهشتههای سازند داریان (آپسین) در جنوب شرق خلیج فارس بهطور معمول دارای مقاومت ویژه پایین از 6 تا 1 اهممتر هستند. بر پایه مطالعات آزمایشگاهی، 8 ریزرخساره کربناته برای سازند مورد نظر تعیین شده است که در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال، در بخشهای داخلی، میانی و خارجی رمپ نهشته شدهاند. وجود تخلخلهای میکروسکوپی از عوامل مهم در کاهش مقاومت ویژه است. فرایندهای دیاژنزی مؤثر مانند میکریتی شدن و پیریتی شدن در نمونهها در کاهش مقاومت ویژه مخزن مؤثر است. محدودههای تخلخل ریزرخسارههای سازند مورد بررسی، بهصورت بین بلوری حاصل از نئومورفیسم، تخلخل حفرهای غیر مرتبط و مادستون میکروپروسیتی هستند. برای تعیین خواص مخزنی از نتایج تشدید مغناطیسی هستهای مغزه و لاگ استفاده شده است. بررسیهای انجام شده نشان میدهد که کاهش مقاومت ویژه به تغییرات بافت (اندازه کوچک دانهها) بستگی دارد و ارتباطی با حضور آب قابل جابهجایی ندارد. میزان اشباعشدگی آب 30 تا 50 درصد در زون مخزنی محاسبه شده است.
مریم سلطانی نجفآبادی؛ سیداحمد بابازاده؛ محسن آل علی؛ برزو عسگری پیربلوطی
چکیده
سازند جهرم متشکل از سنگهای آهکی ضخیملایه خاکستری رنگ و تودهای است که عمدتاً دارای فسیل روزنبران هستند. در این تحقیق دو برش چینهشناسی سالدوران و دشت زری انتخاب شد که ضخامت آنها به ترتیب 200 و 5/176 متر است. این برشهای چینهشناسی در باختر شهرکرد (زاگرس مرتفع) واقع هستند. مرز زیرین سازند جهرم در برش سالدوران با سازند پابده گسلی ...
بیشتر
سازند جهرم متشکل از سنگهای آهکی ضخیملایه خاکستری رنگ و تودهای است که عمدتاً دارای فسیل روزنبران هستند. در این تحقیق دو برش چینهشناسی سالدوران و دشت زری انتخاب شد که ضخامت آنها به ترتیب 200 و 5/176 متر است. این برشهای چینهشناسی در باختر شهرکرد (زاگرس مرتفع) واقع هستند. مرز زیرین سازند جهرم در برش سالدوران با سازند پابده گسلی و مرز بالایی آن نیز توسط گسل قطع شده است و در کنار سازند گورپی قرار دارد. مرز زیرین سازند جهرم در برش دشت زری بهطور ناپیوسته روی سازند گورپی قرار دارد و رأس آن با ناپیوستگی همشیب در زیر سازند پابده واقع است. بر اساس مشاهدات میکروسکوپی و محتویات فسیلی، 8 رخساره در چهار کمربند رخسارهای شناسایی شده است. این رخسارهها که از ناحیه جزرومدی تا ناحیه عمیق حوضه در محیط رمپ کربناته گسترش دارند؛ شامل: 1) مادستون، 2) وکستون/ پکستون رافیدیونیتا پلی مورفینا، 3) وکستون روزنبران بدون منفذ- منفذدار، 4) پکستون جلبک قرمز، 5) وکستون روزنبران منفذدار بزرگ، 6) وکستون روزنبران پلانکتون- جبک قرمز، 7) وکستون روزنبران بدون منفذ کوچک- پلانکتون و 8) مادستون روزنبران پلانکتون هستند. از میان 8 رخساره شناسایی شده، فقط 2 رخساره در هر دو برش مشترک نیستند که شامل: 1) وکستون روزن بران منفذدار کوچک- پلانکتون و2) وکستون روزنبران پلانکتون– جلبک قرمز هستند. سن سازند جهرم بر اساس مجموعه روزن بران به ائوسن پیشین و میانی نسبت داده شده است.
شهرام شریعتی
چکیده
سازند پابده توالی کربناتی- آواری حوضه رسوبی- ساختاری زاگرس در بخش جنوب باختری ایران را شامل میشود. منطقه مورد مطالعه بخشی از تاقدیس بزرگی به نام لار را شامل میشود که این تاقدیس در بخش شمال خاوری تاقدیس خامی قرار دارد و همروند با کوههای زاگرس با راستای شمال باختری- جنوب خاوری گسترش حاصل کرده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی رخسارههای ...
بیشتر
سازند پابده توالی کربناتی- آواری حوضه رسوبی- ساختاری زاگرس در بخش جنوب باختری ایران را شامل میشود. منطقه مورد مطالعه بخشی از تاقدیس بزرگی به نام لار را شامل میشود که این تاقدیس در بخش شمال خاوری تاقدیس خامی قرار دارد و همروند با کوههای زاگرس با راستای شمال باختری- جنوب خاوری گسترش حاصل کرده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی رخسارههای رسوبی سازند پابده بهویژه در افقهای فسفاتدار و نیز تجزیه و تحلیل نیمه کمی محتوای روزنبری به منظور تعیین محیط رسوبی زمان تشکیل توالی مورد سخن در تاقدیس لار است. به همین منظور 300 نمونه از 410 متر ستبرای سازند پابده از آن برداشت شد که بر پایه ویژگیهای سنگشناسی و روند تغییرات رخسارهها در طول ستون چینهشناسی، 126 مقطع نازک از آنها تهیه شد. مطالعات سنگنگاری و بررسیهای رخسارهای نشان میدهد که 8 رخساره در طول توالی سازند پابده قابل شناسایی است. وجود رخسارههای گلسنگ با محتوای روزنبر پلانکتونیک و رخسارههای توربیدایتی نشان از تهنشست رسوبات در یک محیط رمپ کربناته برای سازند پابده دارد. بررسی رخسارههای سازند پابده در برش کوه لار نشان میدهد که محیط رسوبی این سازند بخش خارجی رمپ کربناته را شامل میشود. رخسارههای مرتبط با بخش بالایی سازند پابده تهنشست در یک محیط کمژرفا را مسجل میسازد. بنابراین با توجه به موارد یاد شده میتوان چنین اظهار کرد که در حرکت از لایههای زیرین به سوی بخشهای بالایی سازند پابده ژرفای حوضه رسوبی کاهش مییابد. بهگونهای که رخسارههای آن از محیط رمپ خارجی به رمپ میانی تغییر میکند.
لیلا آزاد شهرکی؛ حسین رحیمپور بناب؛ محسن رنجبران؛ عبدالحسین کنگازیان
چکیده
سازند کربناته فهلیان با سن کرتاسه زیرین (نئوکومین) یکی از سنگ مخزنهای مهم گروه خامی در حوضه نفتی زاگرس است. در این پژوهش، توالی رسوبی این سازند در تاقدیسهای لار (با ستبرای620 متر) و خامی (با ستبرای 517 متر) در پهنه ایذه به منظور شناسایی ریزرخسارهها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات سنگنگاری به ...
بیشتر
سازند کربناته فهلیان با سن کرتاسه زیرین (نئوکومین) یکی از سنگ مخزنهای مهم گروه خامی در حوضه نفتی زاگرس است. در این پژوهش، توالی رسوبی این سازند در تاقدیسهای لار (با ستبرای620 متر) و خامی (با ستبرای 517 متر) در پهنه ایذه به منظور شناسایی ریزرخسارهها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات سنگنگاری به شناسایی 16 ریزرخساره مربوط به 5 کمربند رخسارهای پهنه کشندی، کولاب، پشته کربناته، رمپ میانی و بیرونی انجامید. ریزرخسارههای گرینستونی در برش لار در مقایسه با برش خامی فراوانتر بودهاند. نبود رسوبات توربیدایتی و رخسارههای ریفی و وجود تغییرات تدریجی در رخسارهها نشان میدهد که سازند فهلیان در محیط رمپ کربناته همشیب نهشته شده است که ویژگیهای رخسارهای مانند گلغالب بودن و گسترش کم رخسارههای پرانرژی (همچون رخسارههای پشته کربناته) نشان از پشت به باد بودن این رمپ دارد. بر پایه مطالعات سنگنگاری، مهمترین فرایندهای دیاژنزی که کربناتهای این سازند را تحت تأثیر قرار دادهاند، میکریتی شدن، سیمانی شدن، انحلال، نوشکلی، فشردگی، شکستگی و دولومیتی شدن هستند. به دلیل نهشت در پهنه نوری کمژرفا و نرخ بالای رسوبگذاری کربنات، ستبرای سازند فهلیان در هر دو برش قابل توجه است؛ ولی نقشه همستبرای رسم شده (برای پهنه ایذه و پهنههای همجوار)، بیشترین ستبرای سازند فهلیان را در برش لار نشان میدهد. از این رو، کانون رسوبگذاری فهلیان در ناحیه لار در نظر گرفته میشود. تغییرات در ستبرای توالی رسوبی فهلیان در برشهای لار و خامی، به گمان قوی ناشی از فعالیت همزمان با رسوبگذاری گسلهای پیسنگی شمالی- جنوبی (همچون گسل کازرون) بوده است. تفاوت در میزان فشردگی تدفینی نهشتهها (ناشی از تفاوتهای رخسارهای و دیاژنزی) نیز موجب تغییرات ثانویه (تدفینی) ستبرای سازند فهلیان شده است.
عباس رمضانی اکبری؛ حسین رحیمپوربناب؛ محمدرضا کمالی؛ رضا موسوی حرمی؛ علی کدخدایی
چکیده
سازند فهلیان یکی از سازندهای گروه خامی با سن نئوکومین، میزبان ذخایر هیدروکربوری مهمی در ایران است و در میادین نفتی دشت آبادان اهمیت ویژهای دارد. ستبرای این سازند در چاههای مطالعه شده بهطور میانگین 440 متر و فصل مشترک زیرین آن با آهکهای رسی سازند گرو تدریجی است و در رأس با آهکهای رسی و مارنهای سازند گدوان پوشیده میشود. ...
بیشتر
سازند فهلیان یکی از سازندهای گروه خامی با سن نئوکومین، میزبان ذخایر هیدروکربوری مهمی در ایران است و در میادین نفتی دشت آبادان اهمیت ویژهای دارد. ستبرای این سازند در چاههای مطالعه شده بهطور میانگین 440 متر و فصل مشترک زیرین آن با آهکهای رسی سازند گرو تدریجی است و در رأس با آهکهای رسی و مارنهای سازند گدوان پوشیده میشود. مطالعه مقاطع نازک تهیه شده از کندهها و مغزههای حفاری و تطابق آنها با رخسارههای الکتریکی به شناسایی 12 ریزرخساره و 2 لیتوفاسیس انجامیده است. محیط رسوبی سازند فهلیان از دو بخش کربناته و مخلوط کربناته- آواری تشکیل میشود. بخش پایینی سازند فهلیان در یک رمپ کربناته و بخش بالایی آن در محیط مخلوط کربناته- تخریبی نهشته شده است. برای مشخص کردن رخسارههای الکتریکی، گروههای سنگی با روش MRGC مدلسازی شدهاند. بهترین تطابق میان ریزرخسارههای و رخسارههای الکتریکی در مدل 12 خوشهای (در روش MRGC) ایجاد شده است. از نتایج این گونه دریافت میشود که گروههای سنگی نامتجانس در سنگنگاری مانند محیط مخلوط کربناته- آواری میتوانند رخسارههای الکتریکی قابل قبولی ارایه دهند. همچنین در گروههای سنگی متجانس مانند محیط رمپ کربناته رخسارههای الکتریکی نمیتوانند ریزرخسارههای مدنظر زمینشناسی را کاملاً تشخیص دهند. بر پایه مطالعات سنگنگاری و رخسارههای الکتریکی، سازند فهلیان از دید چینهشناسی سکانسی شامل 3 سکانس رده سه با مرز نوع دوم است که انتهای سکانس سوم در بخش مخلوط کربناته- تخریبی با مرز سکانسی نوع یک به سازند گدوان ختم میشود.
کتایون رضایی پرتو؛ حسین رحیمپور بناب؛ علی کدخدایی؛ مهران آرین؛ الهام حاجی کاظمی
چکیده
سازند داریان به سن آپتین- آلبین یکی از واحدهای مخزنی مهم در جنوب باختر ایران و هم ارز سازند شعیباست. با توجه به این که اولین گام در ارزیابی دقیق سنگهای مخزنی بررسی ریزرخسارهها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی آنهاست، در این پژوهش مخزن داریان در چاههای A، B، C، D و E میدان نفتی سلمان مطالعه شده است. بر پایه مطالعات سنگنگاری نامگذاری ...
بیشتر
سازند داریان به سن آپتین- آلبین یکی از واحدهای مخزنی مهم در جنوب باختر ایران و هم ارز سازند شعیباست. با توجه به این که اولین گام در ارزیابی دقیق سنگهای مخزنی بررسی ریزرخسارهها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی آنهاست، در این پژوهش مخزن داریان در چاههای A، B، C، D و E میدان نفتی سلمان مطالعه شده است. بر پایه مطالعات سنگنگاری نامگذاری سنگهای کربناتی به روش دانهام و نامگذاری رخسارهها بر پایه تقسیمبندی فلوگل انجام گرفته است که 7 ریزرخساره اصلی شامل مادستون، مادستون تا وکستون فسیلدار، وکستون تا پکستون اربیتولیندار، پکستون تا گرینستون بایوکلستی، وکستون تا پکستون اکینودرمدار، وکستون تا پکستون پلانکتونی و مادستون تا وکستون پلانکتونی اکینودرمدار شناسایی شد که متعلق به زیرمحیطهای رسوبی دریای باز، شول و لاگون هستند. بررسی تغییرات عمودی و جانبی رخسارهها و مقایسه آنها با محیط های رسوبی امروزى و دیرین نشان میدهد که سازند داریان در این ناحیه در یک محیط رمپ کربناته گلپشتیبان بادپناه نهشته شده است. با توجه به فرایندهای دیاژنزی متعدد دیده شده در این سازند و تأثیر مستقیم آنها روی کیفیت مخزنی در پایان نتیجهگیری میشود که میکریتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی (مکانیکی)، نوشکلی و پیریتی شدن سبب بسته شدن خلل و فرج و گلوگاههای موجود در مخزن میشوند و تخلخل و تراوایی را کاهش میدهند؛ در حالی که فشردگی (شیمیایی)، دولومیتی شدن و شکستگی سبب ایجاد فضاهای خالی و برقراری ارتباط میان آنها میشوند، تخلخل و تراوایی را افزایش میدهند و سبب بالا رفتن کیفیت مخزنی میشوند.