زمین شناسی اقتصادی
فاطمه اسماعیلی؛ فردین موسیوند؛ محمود صادقیان؛ سیدمهران حیدری
چکیده
کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباسآباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگ- چینهای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازههای زیردریایی (بازالت، تراکیبازالت، آندزیت و تراکیآندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی ...
بیشتر
کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباسآباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگ- چینهای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازههای زیردریایی (بازالت، تراکیبازالت، آندزیت و تراکیآندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی (آهک نومولیتدار، آهک توفی، شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا) هستند. کانهزایی مس در این منطقه بهصورت اپی ژنتیک و چینهکران در امتداد لایهبندی سنگهای درونگیر (توفبرش و آگلومرا با ترکیب آندزیت بازالتی و تراکیآندزیتبازالتی) و نیز در امتداد گسلهای قطعکننده لایهبندی سنگهای میزبان رخ داده است. بافتهای عمده ماده معدنی شامل رگه- رگچهای، پرکننده فضای خالی، دانه پراکنده و جانشینی است. ماده معدنی حاوی کانیهای اولیه کالکوسیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت و کانیهای ثانویه کوولیت، کالکوسیت ثانویه، مالاکیت، هماتیت، گوتیت و آزوریت است. از مهمترین دگرسانیهای همراه کانهزایی میتوان به دگرسانی کربناتی- سیلیسی، سریسیتی و آرژیلیک و کلریتی اشاره کرد که با نزدیکشدن به بخش کانهدار، بر شدت کربناتی و سیلیسیشدن افزوده می شود. محیط زمینساختی تشکیل توالی میزبان این کانسار با توجه به بررسیهای ژئوشیمیایی صورت گرفته، محیط کششی است که در کمان آتشفشانی حاشیه قارهای تشکیل شده است. با توجه به ویژگیهایی نظیر محیط زمینساختی، سنگهای دربرگیرنده، کانیشناسی، کنترلکنندههای کانهزایی و انواع دگرسانیها، کانسار مس میاندشت با کانسارهای تیپ مانتو شباهت زیادی نشان می دهد و بهطور عمده در زمان کوهزایی و چینخوردگی و گسلخوردگی توالی میزبان تشکیل شده است. گفتنی است ویژگی خاص کانهزایی مس میاندشت شامل گسترش دگرسانی آرژیلیک و نبود دگرسانی قابل توجه زئولیتی، آن را از دیگر کانسارهای مس منطقه از جمله کانسار عباسآباد متمایز می کند.
زمین شناسی اقتصادی
زهرا کبودی؛ مجید قادری؛ ابراهیم راستاد
چکیده
کانسار مس کهک در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن ناحیه قم و در کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع شده است. در این توالی، قدیمیترین واحد سنگی کریستال توف است که بر روی آن واحدهای سنگی توف، آندزیت، ماسهسنگ، کنگلومرا و سنگآهک قرار میگیرند. سنگهای میزبان ماده معدنی در این کانسار، آندزیت و توف است که در آن شکل هندسی ماده معدنی بهشکل ...
بیشتر
کانسار مس کهک در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن ناحیه قم و در کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع شده است. در این توالی، قدیمیترین واحد سنگی کریستال توف است که بر روی آن واحدهای سنگی توف، آندزیت، ماسهسنگ، کنگلومرا و سنگآهک قرار میگیرند. سنگهای میزبان ماده معدنی در این کانسار، آندزیت و توف است که در آن شکل هندسی ماده معدنی بهشکل چینهکران میباشد. براساس مطالعات کانهنگاری، کانیها شامل پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، مس طبیعی، بورنیت، گالن، کوولیت، دیژنیت و مالاکیت هستند که با مگنتیت و هماتیت همراهی میشوند. با توجه به مطالعات کانیشناسی، دو نوع دگرسانی فراگیر و مرتبط با کانهزایی در سنگهای آتشفشانی منطقه دیده میشود. دگرسانی پروپیلیتیک شاخص دگرسانی فراگیر است. دگرسانیهای کربناتی، سیلیسی، کلریتی، اپیدوتی و زئولیتی از دگرسانیهای مهم همراه با کانهزایی در این کانسار محسوب میشوند. ساخت و بافت ماده معدنی بهشکل دانهپراکنده، پرکننده فضای خالی، رگه- رگچهای، لامینهمانند و جانشینی است. در کانسار مس کهک، دو مرحله مهم برای رخداد کانهزایی قابل تفکیک است. مرحله اول وقوع آتشفشانی و تشکیل پیریت در متن سنگهای میزبان (آندزیت و توف) و ایجاد شرایط احیایی است. مرحله دوم مربوط به دیاژنز و ورود سیالات اکسیدان غنی از مس است که سبب جانشینی مس بهجای آهن در پیریت و تشکیل سولفیدهای مس و هماتیت و رخداد کانهزایی شده است. کانسار مس کهک، شباهتهای زیادی را از نظر ویژگیهای ژئومتری، سنگ میزبان، کانیشناسی، ساخت و بافت و الگوی تشکیل با کانسارهای مس تیپ مانتو در دنیا نشان میدهد.
رسوب شناسی
محدثه جانباز؛ حسن محسنی؛ علیرضا پیریایی؛ رودی سونن؛ بیژن یوسفی یگانه؛ حسن سرادقی صوفیانی
چکیده
سازند شهبازان به سن ائوسن میانی تا پسین در شمال شرق پهنه لرستان گسترش دارد. برای مطالعه فرایندهای دیاژنزی سازند شهبازان پنج برش سطحی و چهار برش زیر سطحی در شرق پهنه لرستان انتخاب شدهاند. مطالعه پتروگرافی بر روی 700 مقطع نازک، کاتدولومینسانس بر روی 40 نمونه، مطالعه با میکروسکوپ الکترونی بر روی شش نمونه وآنالیز میکروپروب بر روی 11 ...
بیشتر
سازند شهبازان به سن ائوسن میانی تا پسین در شمال شرق پهنه لرستان گسترش دارد. برای مطالعه فرایندهای دیاژنزی سازند شهبازان پنج برش سطحی و چهار برش زیر سطحی در شرق پهنه لرستان انتخاب شدهاند. مطالعه پتروگرافی بر روی 700 مقطع نازک، کاتدولومینسانس بر روی 40 نمونه، مطالعه با میکروسکوپ الکترونی بر روی شش نمونه وآنالیز میکروپروب بر روی 11 نمونه از دولومیتها و برخی سیمانها صورت گرفته است. فرایندهای دیاژنزی سازند شهبازان شامل دولومیتی شدن، سیمانی شدن، نوشکلی، فشردگی فیزیکی و شیمیایی، انحلال و دولومیتزدایی است. گستردهترین این فرایندها دولومیتی شدن است. نحوه توسعه دولومیتها جهت جریان سیال دولومیتساز را به سمت جنوب غرب محدوده مطالعاتی نشان میدهند. از آنجا که دولومیتهای سازند شهبازان زیر سازند آسماری قرار دارند، دولومیتی شدن در ائوژنز پیش از نهشت سازند آسماری روی داده است. سیمانهای کلسیتی به جز بخشی از کلسیت بلوکی که در تلوژنز و کلسیت پوییکیلوتاپیک که در مزوژنز تشکیل شدهاند، مربوط به پیش از دولومیتی شدن در ائوژنز متئوریک تا دریایی هستند. نوشکلی کاهشی در مرحله ائوژنز در قلمرو دریایی رخ است. فشردگی در ائوژنز توسط فشار روباره ناشی از نهشت سازند شهبازان ایجاد و در مرحله با نهشت سازندهای آسماری و گچساران توسعه یافته است. بخشی از انحلال در مرحله ائوژنز در قلمرو وادوز متئوریک و بخش دیگر با دولومیتزدایی و تشکیل سیمان کلسیت بلوکی در مرحله تلوژنز، پس از بالا آمدن زاگرس رخ داده است. به جز دولومیتزدایی و نوشکلی، دیگر فرایندهای دیاژنزی در همه برشها مشاهده میشوند.
شهره حسن پور؛ سعید علیرضایی
چکیده
کانسار مسجدداغی در جنوب باختر کمربند ماگمایی ارسباران در شمال باختر ایران و در حاشیه جنوبی پهنه قفقاز کوچک جای گرفته است. این کانسار در یک توده میزبان دیوریتی نیمه ژرف مربوط به ائوسن تشکیل شده که در مجموعهای از سنگهای آتشفشانی و تخریبی- رسوبی کهنتر نفوذ کرده است. ویژگیهای ژئوشیمیایی توده نفوذی مسجدداغی، آن را دارای خصلت ...
بیشتر
کانسار مسجدداغی در جنوب باختر کمربند ماگمایی ارسباران در شمال باختر ایران و در حاشیه جنوبی پهنه قفقاز کوچک جای گرفته است. این کانسار در یک توده میزبان دیوریتی نیمه ژرف مربوط به ائوسن تشکیل شده که در مجموعهای از سنگهای آتشفشانی و تخریبی- رسوبی کهنتر نفوذ کرده است. ویژگیهای ژئوشیمیایی توده نفوذی مسجدداغی، آن را دارای خصلت کالکآلکالن با پتاسیم بالا و متاآلومینوس معرفی میکند که در یک محیط فرورانشی جزایر کمانی و همزمان با برخورد جایگزین شده است. دگرسانیهای شاخص آن از نوع پتاسیک با کانیهای شاخص بیوتیت و ارتوز ثانویه در مرکز کانسار پورفیری است که به وسیله دگرسانی پروپیلیتیک با کانی شاخص کلریت دربر گرفته شده است. کانیهای فلزی کانسنگساز را بیشتر کالکوپیریت همراه با مقادیر فرعی کانههای بورنیت، کالکوسیت اولیه و تتراهدریت به همراه مقدار کمی مولیبدنیت تشکیل میدهد. پیریت و مگنتیت کانه های همراه و متداول هستند. این کانسار در نمای پلان بهصورت یک توده بیضوی شکل با قطر بزرگ 500 متر و قطر کوچک 400 متر بوده و آثار کانیسازی تا ژرفای افزون بر 700 متر در گمانههاردیابی شده است.. سنسنجی40Ar/39Ar روی بیوتیتهای ثانویه در منطقه دگرسانی پتاسیک، زمان تشکیل کانسار و از این رو جایگزینی و تبلور توده دیوریت پورفیری مادر را 53/0 ± 07/54 (ائوسن آغازی) نشان میدهد. این کانسار از این نظر بسیار متفاوت با کانسارهای شناخته شده در پهنه ارسباران است که بیشتر در میوسن میانی و در جایگاه کمان ماگمایی قاره ای و همزمان با برخوردی تشکیل شدهاند. کانسار مسجدداغی، از نظر جایگاه زمین شناسی، دگرسانی و کانی سازی، قابل مقایسه با سیستم های مس-طلای پورفیری جزایر کمانی است.
حسین مصدق؛ مهدی هادی؛ محمد پرندآور
چکیده
در پژوهش حاضر، رسوبات دریایی ائوسن در برش چناربو ناحیه تربت جام (بخش خاوری پهنه ایران مرکزی) بر پایه روزنبران کفزی بزرگ مطابق با زونهای کفزی آبهای کمژرفا (Shallow Benthic Zones= SBZ) و همچنین نانوفسیلهای آهکی مطابق با زونهای استاندارد جهانی (Nannofossil Paleogene= NP) مورد مطالعه زیستچینه نگاری قرار گرفته است. این مطالعات با تمرکز روی تجمعات ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، رسوبات دریایی ائوسن در برش چناربو ناحیه تربت جام (بخش خاوری پهنه ایران مرکزی) بر پایه روزنبران کفزی بزرگ مطابق با زونهای کفزی آبهای کمژرفا (Shallow Benthic Zones= SBZ) و همچنین نانوفسیلهای آهکی مطابق با زونهای استاندارد جهانی (Nannofossil Paleogene= NP) مورد مطالعه زیستچینه نگاری قرار گرفته است. این مطالعات با تمرکز روی تجمعات روزنبران کفزی بزرگ همچونEorupertia magna (La Calvaz), Fabiania cassis (Oppenheim), Eoannularia eoconica (Cole ve Bermudez), Gypsina sp., Textularia sp.,Nummulites perforatus (De Montfort) Nummulites sp., Discocyclina sp., Rotalia sp., Acervulina sp. و نیز نانوفسیلهای آهکیCribrocentrum reticulatum, Sphenolithus obtusus, Sphenolithus spiniger, Sphenolithus editus, Helicosphaera compacta, Coccolithus pelagicus, Coccolithus eoplagicus, Discoaster siapanensis, Discoaster barbadiensis, Discoaster sp., Reticulofenestra sp., در توالی آهکی برداشت شده انجام پذیرفت. در نتیجه، با توجه به گونههای شاخص شناسایی شده، زیستزونهای SBZ15?-17 مربوط به روزنبران کفزی بزرگ و زیستزون NP16 از نانوفسیلهای آهکی در توالی مورد مطالعه جدا شد، که بیانگر سن لوتشین پسین- بارتونین پیشین (ائوسن میانی) است. همچنین مرز اشکوبهای لوتشین- بارتونین بر پایه گونههای شاخص نانوفسیلهای آهکی بهطور دقیق جدا شد؛ بهطوری که اولین ظهور گونه روزنبری N. perforatus (de Montfort) در بخش میانی توالی نهشته شده در طی زمان اشکوب بارتونین ثبت شد. بنابراین، این امر گویای این مطلب است که در ایران همانند دیگر بخشهای باختری حوضه تتیس اولین ظهور گونه N. perforatus (de Montfort) در بارتونین پیشین (SBZ17) رخ داده است. همچنین در این مقاله سیستماتیک گونه N. perforatus (de Montfort) بر پایه ویژگیهای تیپشناسی و بایومتریک مطالعه و توصیف شده است.
سید ضیا حسینی
چکیده
جریانهای گدازهای مافیک ائوسن سرچشمه، در جنوب باختر ناحیه رفسنجان و در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر رخنمون دارد. این سنگها دارای ترکیب بازالت، آندزیت بازالتیو آندزیتهستند و درشتبلورهای کلینوپیروکسن + پلاژیوکلاز ± الیوین± هورنبلند دارند. ویژگیهای ژئوشیمیایی جریانهای گدازهای مافیک سرچشمه مشخص میکند که این گدازهها ...
بیشتر
جریانهای گدازهای مافیک ائوسن سرچشمه، در جنوب باختر ناحیه رفسنجان و در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر رخنمون دارد. این سنگها دارای ترکیب بازالت، آندزیت بازالتیو آندزیتهستند و درشتبلورهای کلینوپیروکسن + پلاژیوکلاز ± الیوین± هورنبلند دارند. ویژگیهای ژئوشیمیایی جریانهای گدازهای مافیک سرچشمه مشخص میکند که این گدازهها ماهیت کالکآلکالن دارند و در یک محیط زمینساختی حاشیه فعال قارهای شکل گرفتهاند. مقادیر پایین MgO،Cr و Ni در گدازههای بازالتی ائوسن سرچشمه نشانگر نقش تحول در ماگمای مادر آنهاست. الگوهای چندعنصره بهنجار شده باMORBاین جریانهای گدازهای، غنیشدگی از عناصر LILEمانندSr،Rb،Baو K و تهیشدگی از عناصر HFSEمانندNb،Ta وTi را نشان میدهند. الگوی عناصر خاکی کمیاب بهنجار شده باکندریت در این سنگها نیز غنیشدگی به نسبت ضعیفی از عناصر LREE با نسبت (La/Yb)n < 3 برای همه نمونههای سنگی نمایان میکند. ویژگیهای ژئوشیمیایی همچون نسبت n
فرزانه چگنی؛ داریوش باغبانی؛ سیدحمید وزیری؛ طیبه محتاط؛ نادر کهنسال قدیموند
چکیده
به منظور زونبندی زیستی سازند پابده (ائوسن میانی- بالایی) بر پایه روزنبران پلانکتون، یک برش چینهشناسی در دامنه جنوبی کوه میشان و یک برش چینهشناسی درکوه اشگر در پهنه ایذه مطالعه شد که ستبرای آنها به ترتیب 5/162 متر و 150 متر است. سازند پابده در دامنه جنوبی کوه میشان شامل تناوبی از سنگآهک، شیل، سنگآهک مارنی و مارن و در کوه اشگر ...
بیشتر
به منظور زونبندی زیستی سازند پابده (ائوسن میانی- بالایی) بر پایه روزنبران پلانکتون، یک برش چینهشناسی در دامنه جنوبی کوه میشان و یک برش چینهشناسی درکوه اشگر در پهنه ایذه مطالعه شد که ستبرای آنها به ترتیب 5/162 متر و 150 متر است. سازند پابده در دامنه جنوبی کوه میشان شامل تناوبی از سنگآهک، شیل، سنگآهک مارنی و مارن و در کوه اشگر شامل تناوبی از سنگآهک نازکلایه کرم رنگ و مارنهای نازکلایه است. دراین مطالعه میکروفونای شناخته شده بیشتر از نوع روزنبران پلانکتون هستند. روزنبران پلانکتون و کفزی شناخته شده در دامنه جنوبی میشان شامل 18 جنس و 8 گونه و در مقطع اشگر شامل 24 جنس و 10 گونه هستند. در مطالعه حاضر 4 زون زیستی در محدوده زمانی ائوسن میانی- پسین برشهای یاد شده تعیین شد که 1 زیستزون متعلق به دامنه جنوبی میشان و 3 زیستزون متعلق به کوه اشگر است و عبارتند از: Hantkenina nuttalli Range Zone، Hantkenina nuttalli Turborotalia cerro-azulensis Interval Zone، Turborotalia cerro-azulensis Range Zone و Turborotalia cerro-azulensis/ Hantkenina sp. Assemblage Zone
محمد وحیدینیا؛ مرضیه وحدتی راد؛ عباس صادقی
چکیده
در این پژوهش به مطالعه روزنبران پلانکتونیک سازند خانگیران که معرف آخرین نهشتههاى دریایی پهنه کپهداغ هستند، پرداخته شده است. پس از مطالعه بخشی از این سازند که در دهانه ورودی ناودیس چهلکمان (باختر سرخس) رخنمون یافته، 32 گونه متعلق به 11 جنس از روزنبران پلانکتونیک شناسایی شد. با استفاده از زونبندی روزنبران پلانکتونیک ...
بیشتر
در این پژوهش به مطالعه روزنبران پلانکتونیک سازند خانگیران که معرف آخرین نهشتههاى دریایی پهنه کپهداغ هستند، پرداخته شده است. پس از مطالعه بخشی از این سازند که در دهانه ورودی ناودیس چهلکمان (باختر سرخس) رخنمون یافته، 32 گونه متعلق به 11 جنس از روزنبران پلانکتونیک شناسایی شد. با استفاده از زونبندی روزنبران پلانکتونیک پالئوژن، 8 زیستزون از E4 تا E11 شناسایی شد. در پایان آشکوبهای ایپرزین ـ لوتسین برای این سازند معرفی میشود. بر پایه تحلیل آماری روزنبران پلانکتونیک سازند خانگیران، فراوانی معمول تا کم جنس Subbotina و حضور کمیاب تا نبود آن در نمونههای بالایی سازند، پایین بودن درصد فراوانی جنسهای Catapsydrax و Parasubbotina و فراوانی بالای جنس Acarinina در سرتاسر این سازند نشاندهنده چیرگی آبهای گرم و شرایط غذایی متوسط در این ناحیه بوده است.
مصطفی ابولی پور؛ ابراهیم راستاد؛ نعمتالله رشیدنژاد عمران
چکیده
منطقه معدنی مس کشکوییه در زیرپهنه دهج- ساردوییه از کمان ماگمایی ارومیه- دختر و در ناحیه کرمان قرار دارد. در این منطقه پنج معدن به نامهای پلنگی، چشمه خضر، تله دزی، اقبالی و عابدینی فعال هستند. شکل هندسی و ژئومتری ماده معدنی در این معادن چینهکران و سنگ درونگیر آنها آندزیت پورفیرپیروبیتومندار با سن ائوسن است. در این کانسارها، ...
بیشتر
منطقه معدنی مس کشکوییه در زیرپهنه دهج- ساردوییه از کمان ماگمایی ارومیه- دختر و در ناحیه کرمان قرار دارد. در این منطقه پنج معدن به نامهای پلنگی، چشمه خضر، تله دزی، اقبالی و عابدینی فعال هستند. شکل هندسی و ژئومتری ماده معدنی در این معادن چینهکران و سنگ درونگیر آنها آندزیت پورفیرپیروبیتومندار با سن ائوسن است. در این کانسارها، بورنیت، کالکوزیت و کالکوپیریت سولفیدهای اصلی مس هستند که با هماتیت همراهی میشوند. ساخت و بافت ماده معدنی بهصورت پرکننده فضای خالی، دانه پراکنده، رگه - رگچه ای و جانشینی است. محیط زمین ساختی کانسارهای مس منطقه کشکوییه با توجه به بررسیهای ژئوشیمیایی صورت گرفته یک محیط کششی است که همزمان با رخداد فرورانش در پشت کمان زیرپهنه دهج- ساردوییه تشکیل شده است. مقادیر مس، سرب و نقره در سنگ درونگیر آندزیت پورفیری بدون کانهزایی حداکثر تا ppm 600 میرسد. میکروترمومتری سیالهای درگیر در این کانسارها منشأ احتمالی سیالهای کانهساز را شورابههای حوضهای نشان میدهد. معادن فعال مس در منطقه کشکوییه شباهتهای زیادی را از نظر کانیشناسی، عناصر همراه، سنگ میزبان، ساخت و بافت، ژئومتری و ژنز با یکدیگر و با کانسارهای تیپ مانتو در دنیا نشان میدهند. رخداد این تیپ کانهزایی مس در منطقه کشکوییه رفسنجان نشانگر اهمیت فرایندهای وابسته به سنگهای آتشفشانی در کانهزایی مس، افزون بر فرایندهای مرتبط با پلوتونیسم مولد کانهزایی سیستمهای پورفیر در زیرپهنه دهج- ساردوییه است. حضور پیروبیتومن در سنگ میزبان آندزیت پورفیری کانسارهای مس منطقه کشکوییه سبب شده است تا این کانسارها در زمره کانسارهای مس با میزبان آندزیت پیروبیتومندار در جهان قرار گیرند. تعداد این نوع کانسارهای تیپ مانتو در دنیا محدود است و به طور عمده در شیلی قرار دارند. مشابه با دیگر کانسارهای تیپ مانتو در دنیا، دو فاز مهم برای رخداد کانهزایی در این کانسارها قابل جدایش است. فاز اول شامل فرایندهایی است که سبب تشکیل پیریت و پیروبیتومن در زمینه سنگ آندزیت پورفیر شده و شرایط محیط احیایی را در آن ایجاد کرده است. فاز دوم مربوط به ورود سیالهای اکسیدان غنی از مس است که سبب جانشینی سولفیدهای مس و هماتیت به جای پیریت و پیروبیتومن فاز اول شده و کانهزایی مس را موجب شده است.
فروغ ملکمحمودی؛ محمود خلیلی؛ هاشم باقری
چکیده
معدن کویر خور در شمال خاوری استان اصفهان بخشی از افق بنتونیتی خور بهشمار میرود که در پهنه ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. بنتونیتهای این معدن محصول دگرسانی آندزیت – بازالتهای ائوسن هستند. بررسیهای صحرایی منطقه نشان از وجود گسلهای فعال بسیاری دارد که نقش مؤثری در انتقال سیالهای سیلیسی به صورت ژئود، ژاسپرویید ...
بیشتر
معدن کویر خور در شمال خاوری استان اصفهان بخشی از افق بنتونیتی خور بهشمار میرود که در پهنه ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. بنتونیتهای این معدن محصول دگرسانی آندزیت – بازالتهای ائوسن هستند. بررسیهای صحرایی منطقه نشان از وجود گسلهای فعال بسیاری دارد که نقش مؤثری در انتقال سیالهای سیلیسی به صورت ژئود، ژاسپرویید و رگههای سیلیسی به سطح زمین داشتهاند. مطالعه مقاطع میکروسکوپی در تطابق با زمینساخت منطقه بیانکننده بیرونریزی این سیالها به صورت متناوب در یک محیط قلیایی آبگین است. مقایسه ترکیب شیمیایی نمونههای سیلیسی با بنتونیتها نشاندهنده وجود روند همانند عناصر کمیاب در پهنههای رسی، سیلیسی و سنگ مادر است که این امر نشاندهنده نقش این سیالهای گرمابی در شکلگیری بنتونیتهاست. تهیشدگی از عناصر سنگدوست بزرگیون به همراه بیهنجاری مثبت سزیم در هر دو گروه کانیهای رسی و سیلیسی دیده میشود. بررسیهای ایزوتوپهای پایدار اکسیژن و دوتریم نشان میدهد، سیالهای دگرسانکننده از نوع آبهای جوی هستند و دمای تشکیل بنتونیتها 83 درجه سانتیگراد برآورد میشود.
حسین عزیزی؛ افشین اکبرپور
چکیده
سنگهای آتشفشانی با ترکیب عمدتاً آندزیتی در خاور سنندج بهصورت عدسیهای پراکنده در داخل رسوباتی که آنها را به ائوسن نسبت دادهاند رخنمون دارند. مشاهدات صحرایی در بسیاری از بخشها، وضعیت بین چینهای آنها را تأیید میکند. بررسی مقاطع نازک این سنگها نشان میدهد که بافت آنها پورفیری، گلومروپورفیری، میکرولیتی و میکرولیتی پورفیری ...
بیشتر
سنگهای آتشفشانی با ترکیب عمدتاً آندزیتی در خاور سنندج بهصورت عدسیهای پراکنده در داخل رسوباتی که آنها را به ائوسن نسبت دادهاند رخنمون دارند. مشاهدات صحرایی در بسیاری از بخشها، وضعیت بین چینهای آنها را تأیید میکند. بررسی مقاطع نازک این سنگها نشان میدهد که بافت آنها پورفیری، گلومروپورفیری، میکرولیتی و میکرولیتی پورفیری است. شواهد بافتی مانند حضور ادخالهای شیشه در حاشیه و در داخل بسیاری از درشتبلورهای فلدسپار، تجزیه فلدسپارها و کانیهای مافیک به کانیهای آبدار، آمیختهشدن گدازهها با رسوبات آهکی نرم کف دریا و نیز خرد شدن بسیاری از درشتبلورها بر فعالیت آتشفشانی زیر دریایی و سرد شدن سریع این سنگها بر اثر برخورد با آب دریا دلالت دارد. مطالعات ژئوشیمی نشان میدهد که این سنگها در مقایسه با کندریتها، گوشته اولیه و بازالتهای کف اقیانوسی از عناصری مانندU, Pb, Th غنیشدگی و از TiوNb تهیشدگی نشان میدهند. گرچه عواملی مانند هضم سنگهای پوستهای، میتوانند در این تغییرات دخالت داشته باشند، اما به طور معمول چنین تغییراتی را متأثر از ماگماهای منشأ گرفته در بالای زون فرورانش میدانند. بنابراین، آتشفشانهایی که در این بخش از ایران، آنها را به ائوسن نسبت دادهاند، میتواند سرنوشتی همانند سنگهای آتشفشانی ائوسن در زون ارومیه - دختر داشته باشد.
سید علی؛ محمد حسین آدابی؛ عباس صادقی
چکیده
مجموعه روزنداران ائوسن پسین در سازند کربناتی جهرم در کوه گیسکان 10 کیلومتری شهرستان برازجان و میادین اطراف مورد مطالعه قرار گرفته و بر اساس گسترش و فراوانی آنها، محیط رسوبی دیرینه بازسازی شده است. با توجه به وجود Nummulites fabianni و نیز براساس ایزوتوپ استرانسیم، سن این سازند بین 35 تا 7/33 میلیون سال برآورد شده و میتوان سن پریابونین ...
بیشتر
مجموعه روزنداران ائوسن پسین در سازند کربناتی جهرم در کوه گیسکان 10 کیلومتری شهرستان برازجان و میادین اطراف مورد مطالعه قرار گرفته و بر اساس گسترش و فراوانی آنها، محیط رسوبی دیرینه بازسازی شده است. با توجه به وجود Nummulites fabianni و نیز براساس ایزوتوپ استرانسیم، سن این سازند بین 35 تا 7/33 میلیون سال برآورد شده و میتوان سن پریابونین (Priabonian) (ائوسن پسین) را برای آن در نظر گرفت. در ضمن نرخ میانگین رسوبگذاری این سازند حدود2 متر در هر ده هزار سال اندازه گیری شده است. این مطالعات نشان میدهد که سازند آسماری بعد از یک هیاتوس بیش از 4 میلیون سال (اشکوب روپیلین) برروی این سازند نهشته شده است. با توجه به کاهش تدریجی ژرفای آب در مدت رسوبگذاری سازند و گسترش روزنداران بزرگ کفزی باعث شد تا 6 رخساره رسوبی در محیط رمپ درونی- میانی تا خارجی نهشته شود. این رخسارهها به ترتیب از بخش ژرف به سمت بخش کم ژرفای حوضه شامل رخساره آهک رسی حاوی روزنداران پلانکتونی است که در محیط همیپلاژیک تا پلاژیک نهشته شده است . این رخساره مربوط به بخش گذر تدریجی بین سازند پابده و جهرم است. رخساره آهکی اپرکولینا وکستون تا پکستون متعلق به بخش خارجی رمپ، رخساره دیسکوسیکلین/ نومولیتس وکستون تا پکستون متعلق به بخش میانی تا خارجی رمپ، رخساره نومولیتس وکستون مربوط به محیط میانی رمپ، رخساره نومولیتس/ اوربیتولیتس وکستون تا پکستون متعلق به محیط میانی تا درونی رمپ و در نهایت رخساره اوربیتولیتس/ بایوکلاست پکستون مربوط به بخش درونی رمپ هستند.