چینه شناسی و فسیل شناسی
حمیده نوروزپور
چکیده
سازند مبارک در شمال شهرستاندامغان از گسترش قابلتوجهی برخوردار است. در این پژوهش یک برش چینهشناسی در منطقه تالو (شمالغرب دامغان) جهت مطالعه زیستچینهنگاری و لیتواستراتیگرافی براکیوپودهای کربونیفر زیرین در سازندمبارک انتخاب شده است. سازندمبارک در برش تالو 580 متر ضخامت داشته وبهطورعمده از آهکهای خاکستری تیره و شیلهای ...
بیشتر
سازند مبارک در شمال شهرستاندامغان از گسترش قابلتوجهی برخوردار است. در این پژوهش یک برش چینهشناسی در منطقه تالو (شمالغرب دامغان) جهت مطالعه زیستچینهنگاری و لیتواستراتیگرافی براکیوپودهای کربونیفر زیرین در سازندمبارک انتخاب شده است. سازندمبارک در برش تالو 580 متر ضخامت داشته وبهطورعمده از آهکهای خاکستری تیره و شیلهای سیاه (غنی از مواد آلی) تشکیلشده است. این سازند در برش مورد مطالعه بهصورت پیوسته برروی سازند جیرود قرارگرفته و آهکهای ورمیکوله قاعده سازند الیکا با یک سطح فرسایشی روی سازند مبارک را میپوشاند. از نمونههای برداشتشده دراین برش تعداد 25جنس و 30گونه براکیوپود مورد شناسایی قرار گرفت. با توجه به گستردگی براکیوپودهای مقطع مورد مطالعه، 4واحد زیستی تجمعی دررسوبات کربونیفر آغازین مشخص گردید. زیستزون1 (تورنزینپیشین): این زون با اجتماع گونههای شاخص زیر شناخته میشود: Rugosochonetes cf. hardrensis (Phillips,1841)،Spinocariniferanigra Rossirhynchusadamantinus, Shumardella sp., Cleiothyridina transversa؛ زیستزون2 (تورنزینمیانی): Spirifermissouriensis، Spirifer attenuatus (Sowerby,1839)، Spirifer cf. trigonalis (Martin, 1809)، Athyrishibernica Syringothyriscospidata؛ زیستزون3 (تورنزینپسین): Marginatia aff. burlingtonensis (Hall,1893)،Tomiproductus elegantulus، Leptagonia cf. regularis, Marginatiaburlingtonensis, Fusellatornacensis؛ زیستزون4 (ویزئنپیشین-میانی): Buxtonia cf. praejuresanensis، Marginatia cf. kinghirica، Cleiothyridina cf. okensis (Grunt,1980) بر اساس این مطالعه سن سازند مبارک در برش تالو تورنزین تا ویزئن میانی تعیین شده است. براساس مطالعه انجامشده براکیوپودهای سازند مبارک در محیطهای لاگون، سد و جلویریف میزیستهاند.
نادر کهنسال قدیم وند؛ شیما قلی پوری؛ محمودرضا مجیدیفرد
چکیده
سازند مبارک به سن کربونیفر پیشین در دو برش آرو و سیدآباد واقع در یال جنوبی تاقدیس آیینه ورزان- دلیچای در خاور تهران مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی با هدف تعیین ریزرخسارهها، تفسیر محیطهای رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند مبارک صورت گرفته است. در برش آرو و سیدآباد این سازند به ترتیب با ستبرای 133 متر و 65 متر شامل سنگآهک ...
بیشتر
سازند مبارک به سن کربونیفر پیشین در دو برش آرو و سیدآباد واقع در یال جنوبی تاقدیس آیینه ورزان- دلیچای در خاور تهران مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی با هدف تعیین ریزرخسارهها، تفسیر محیطهای رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند مبارک صورت گرفته است. در برش آرو و سیدآباد این سازند به ترتیب با ستبرای 133 متر و 65 متر شامل سنگآهک با میان لایههای شیل و مارن بوده و بر اساس ویژگیهای سنگچینهای به چند واحد سنگی تقسیم شده است. در این برشها سازند مبارک با یک ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند جیرود قرار گرفته و به صورت ناپیوسته و همشیب توسط سازند دورود پوشیده شده است. بر اساس یافتههای رسوبی و مطالعات سنگنگاری، 10 رخساره مربوط به چهار کمربند رخسارهای ساحلی/ جزرومدی، تالاب، سد/ برجستگیهای ماسهای و دریای باز شناسایی شده است. این رخسارهها در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ همشیب نهشته شدهاند. تغییرات عمودی رخسارهها نشان دهنده وجود دو سکانس رسوبی در این نهشتهها است.
نادر کهنسال قدیموند؛ شیما قلیپوری؛ پرویز غضنفری؛ رحیم مهاری
چکیده
این مطالعه با هدف تعیین ریز رخسارهها و فرایندهای دیاژنزی نهشتههای سازند مبارک به سن کربنیفر پیشین در برش ولیآباد در جاده کرج- چالوس صورت گرفته است. در این برش سازند مبارک با ستبرای 339 متر شامل سنگآهک با میانلایههای شیل و مارن بوده و بر پایه ویژگیهای سنگچینهای به 8 واحد سنگی تقسیم شده است. این سازند با یک ناپیوستگی ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تعیین ریز رخسارهها و فرایندهای دیاژنزی نهشتههای سازند مبارک به سن کربنیفر پیشین در برش ولیآباد در جاده کرج- چالوس صورت گرفته است. در این برش سازند مبارک با ستبرای 339 متر شامل سنگآهک با میانلایههای شیل و مارن بوده و بر پایه ویژگیهای سنگچینهای به 8 واحد سنگی تقسیم شده است. این سازند با یک ناپیوستگی فرسایشی روی سازند لالون قرار گرفته و همچنین سازند مبارک بهصورت همشیب توسط سازند دزدبند پوشیده شده است. بر پایه بافتهای رسوبی و مطالعات سنگنگاری، 13 ریزرخساره مربوط به چهار کمربند رخسارهای ساحلی/ کشندی، تالاب، سد/ برجستگیهای ماسهای و دریای باز شناسایی شده است. سازند مبارک در یک رمپ کربناتی همشیب نهشته شده است.
بابک آقابابالو؛ خسرو خسروتهرانی؛ سید محمود حسینینژاد
چکیده
سازند مبارک گسترش خوبی در برشهای شمال شهرستان دامغان دارد. سنگشناسی این سازند در برش مطالعهشده از سنگآهک دارای سنگواره، آهک مارنی و شیل خاکستری تشکیل شده است. با مطالعه بازوپایان سازند مبارک در برش لبرود، 23جنس در 31 گونه از این گروه شناسایی شدند که حضور سنگوارههای شاخص:
Rossirhynchus adamantinus (Gaetani, 1964), Tomiproductus elegantulus (Tolmmachev, 1924), ...
بیشتر
سازند مبارک گسترش خوبی در برشهای شمال شهرستان دامغان دارد. سنگشناسی این سازند در برش مطالعهشده از سنگآهک دارای سنگواره، آهک مارنی و شیل خاکستری تشکیل شده است. با مطالعه بازوپایان سازند مبارک در برش لبرود، 23جنس در 31 گونه از این گروه شناسایی شدند که حضور سنگوارههای شاخص:
Rossirhynchus adamantinus (Gaetani, 1964), Tomiproductus elegantulus (Tolmmachev, 1924), Pustula cf. altaica (Tolmachev, 1924), Leptagonia analoga (Phillips, 1841), Hemiplethrorhynchus crassus (Gaetani, 1968), Tylothyris cf. planimedia (Cvancara, 1958), Lamellosathyris aff. Lamellose (Leveille, 1835), Punctospirifer aff. Scabricosta (North, 1920)
زمان تورنزین تا ویزئن پیشین را برای سازند مبارک در این برش مشخص میکند. بر پایه حضور گونهها، 4 زیستزون تجمعی از بازوپایان پیشنهاد میشود. در این برش، سازند مبارک از پایه بهگونهای همشیب روی سازند جیرود نهاده شده است و در بخش بالایی با یک ناپیوستگی در زیر سازند دورود؟ قرار میگیرد.
حسین مصدق؛ عادل براری؛ بهاءالدین حمدی
چکیده
در زمان کربنیفر، ایران در حاشیه شمالی گندوانا قرار داشته است. نهشتههای دوره کربنیفر ایران با توالیهای قارهای تا دریایی کم ژرفا مشخص میشود. برشسیمهکوه در 5 کیلومتری شمال باختر دامغان و در البرز خاوری قرار دارد. سنگهای کربنیفر(سازند مبارک) این منطقه متشکل از سنگآهکهای با ستبرای مختلف بوده و میانلایههایی از شیل ...
بیشتر
در زمان کربنیفر، ایران در حاشیه شمالی گندوانا قرار داشته است. نهشتههای دوره کربنیفر ایران با توالیهای قارهای تا دریایی کم ژرفا مشخص میشود. برشسیمهکوه در 5 کیلومتری شمال باختر دامغان و در البرز خاوری قرار دارد. سنگهای کربنیفر(سازند مبارک) این منطقه متشکل از سنگآهکهای با ستبرای مختلف بوده و میانلایههایی از شیل نیز در آن دیده میشود. ستبرای نهشتههای کربنیفر در این برش 115 متر است. بخش قاعده برش، بر روی سنگآهکهای ماسهای سازند جیرود قرار دارد و مرز بالایی آن با نهشتههای پرمین با یک سطح فرسایشی مشخص میشود. این تحقیق بر اساس مطالعه بقایای کنودونتها و شناسایی ریزرخسارهها در طول توالی است. عناصر کنودونتی برای مطالعه و تعیین سن، از نمونه سنگها، جدا و شناسایی شدند که شامل 13جنس و 19 گونه هستند. 5 زیستزون (1 زون مربوط به دونین و 4 زون متعلق به کربنیفر) به نامهایcostatus zone(فامنین پسین)، sandbergi-L. crenulata zone (انتهای تورنیزین پیشین- میانی)،typicus-anchoralis,isostaticha-U. crenulata zone (تورنیزین پسین)وG. bilineatus zone(ویزین میانی- پسین) مطابق با زونبندی جهانی معرفی شده است. توالی رسوبی آغازین آشکوب تورنیزین از تناوب لایههای شیلی تیره رنگ غنی از مواد آلی و سنگآهکهای تیره نازک لایه تشکیل شده که در محیطهای دریایی ژرف با اکسیژن کم نهشته شدهاند. ویژگیهای فسیلی و رخسارهای گذر دونین-کربنیفر نشان از بالاآمدگی سریع سطح آب دریا و رخداد غرقابی(Flooding surface) در این برهه زمانی در البرز خاوری دارد که با رخداد جهانی هنگنبرگ در مرز دونین-کربنیفر انطباق کامل نشان میدهد.
ندا رنجکش مهربان؛ بهاء الدین حمدی
چکیده
سازند مبارک در برش ولیآباد در کنار جاده کرج - چالوس رخنمون دارد. ستبرای این سازند 5/347 متر است. مرز زیرین این سازند با سازند لالون از نوع ناپیوستگی فرسایشی بوده و مرز زبرین آن با رسوبات منتسب به سازند دزدبند، تدریجی به نظر میرسد. سازند مبارک در برش مورد مطالعه بر اساس ویژگیهای سنگی به 11 واحد تقسیم شده است. بخش زیرین آن از سنگ آهک ...
بیشتر
سازند مبارک در برش ولیآباد در کنار جاده کرج - چالوس رخنمون دارد. ستبرای این سازند 5/347 متر است. مرز زیرین این سازند با سازند لالون از نوع ناپیوستگی فرسایشی بوده و مرز زبرین آن با رسوبات منتسب به سازند دزدبند، تدریجی به نظر میرسد. سازند مبارک در برش مورد مطالعه بر اساس ویژگیهای سنگی به 11 واحد تقسیم شده است. بخش زیرین آن از سنگ آهک ستبر لایه خاکستری تیره و همچنین سنگ آهک مارنی، تشکیل شده است در حالی که بخش بالایی آن عمدتا˝ از سنگ آهک ماسهدار در تناوب با لایههای مارنی، سامان یافته است. بهگونهای که بخش مارنی آن نسبت به لایههای آهکی چیرگی دارد. 14 جنس و گونه کنودونت در قالب دو زیست زون تشخیص داده شدهاند. این زیستزونها مطابق با زیستزونهای استاندارد جهانی هستند که عبارتند از:
Neopriniodus peracutus - Polygnathus longiposticusAssemblage- Zone
Hibbardella roundya-Gnathodus girtyi Assemblage- Zone
این زیست زونها به ترتیب سن تورینزین پیشین – ویزین میانی ((Early Tournaisian - Mid.Visean را نشان میدهند.
پنج گونه از اسکلریتهای هلوتورین نیز شناسایی شده است. افزون بر این، 6 جنس و 72 گونه از روزنداران نیز شناسایی شدند که منجر به معرفی 5 زیستزون زیر گردید:
Eotuberitina retligener - Endothyra spirilloformis Assemblage- Zone
Archaediscus permodiscus – Archaediscus (Paraarchaediscus) mixtus Assemblage- Zone
Endostaffella parva - Brunsina pulchera Assemblage- Zone
Tuberitina bulbacea - Kammaena sp. Barren Interval Zone
Lipinella notata - Archaediscus planoarchaediscus Assemblage- Zone
با توجه به زیستزونهای کنودونتی و همچنین روزنداران تشخیص داده شده در این برش، سن تورینزین پیشین تا ویزین میانی برای سازند مبارک در این برش پیشنهاد میشود، در ضمن بر اساس مطالعه روزن داران، برای رسوبات منتسب به سازند دزدبند (دزدبن)، سن نامورین پیشنهاد میشود. در این مطالعات، شاخص تغییر رنگ عناصر کنودونت یا CAI، 4 تعیین شد که بیانگر دمای 190 تا 300 درجه است، که نشان دهندة مرحله گاز خشک یا خالی از هر گونه مواد هیدروکربنی در برش مورد مطالعه است.
عباس فلاح؛ بهاءالدین حمدی؛ حسین مصدق
چکیده
برش مورد بررسی (کیاسر) در منطقه کیاسر، 75 کیلومتری جنوب خاوری ساری و در البرز مرکزی واقع است .نهشتههای کربنیفر (سازند مبارک) 385 متر ستبرا داشته و شامل سنگآهکهای نازک لایه در قاعده و سنگهای آهکی با ستبرای مختلف (به طور عمده متوسط لایه) با میان لایههای شیلی در بخشهای بالاتر است. مرز بین نهشتههای متعلق به دونین و نهشتههای متعلق ...
بیشتر
برش مورد بررسی (کیاسر) در منطقه کیاسر، 75 کیلومتری جنوب خاوری ساری و در البرز مرکزی واقع است .نهشتههای کربنیفر (سازند مبارک) 385 متر ستبرا داشته و شامل سنگآهکهای نازک لایه در قاعده و سنگهای آهکی با ستبرای مختلف (به طور عمده متوسط لایه) با میان لایههای شیلی در بخشهای بالاتر است. مرز بین نهشتههای متعلق به دونین و نهشتههای متعلق به کربنیفر توسط عناصر کنودونتی معین شده است. این مرز در ظاهر یک مرز همشیب و موازی بوده که سنگهای زیرین این مرز متعلق به سازند خوش ییلاقهستند. این مرز در فاصله بین نمونههای 4.1 (متعلق به انتهای دونین) و 4.3(شروع و قاعده کربنیفر) قرار دارد و فاصله این دو نمونه نیز 4 متر است. محدوده مرز با انقراض انواعیچون Pelekysgnathus sp., Icriodus costatus و Polygnathus semicostatus در اواخر دونین (نمونه4.1) و با پیدایش انواع و گونههایی مانند Polygnathus spicatus, Clydagnathus gilwernensis, Polygnathus thomassiوSpathognathodus crassidentathus در اوایل کربنیفر (نمونه4.3 ) مشخص شده است.در مجموع، سنگ آهک در تناوب با شیل به سن فامنین پسین و متعلق به Lower-Middle costatus zone بخش زیرین سنگهای کربنیفر را در منطقه تشکیل میدهند که بیشترین گسترش این زون تا آغاز Siphonodella presulcata zone است. یعنی در واقع زونSiphonodella presulcata را نداریم که میتواند بیانگر نبود کوچکی در حدفاصل دونین تا کربنیفر باشد. در واقع این نبود میتواند با حادثه Hangenberg مرتبط باشد. بر روی سنگهای سازند مبارک نیز تناوبی از ماسهسنگ و شیل متعلق به سازند دورود به سن پرمین زیرین با یک ناپیوستگی(Disconformity) قرار دارد. با مطالعه عناصر کنودونتی (20جنس، 36 گونه و 7 زیرگونه)، 7 زیستزون در نهشتههای متعلق به کربنیفر پیشین (سازند مبارک) تشخیص داده شده است که عبارتند از: 1) sulcata zone 2) duplicata zone 3) sandbergi-L. crenulata zone 4) Gn. typicus zone 5) anchoralis-latus zone 6) texanus- A.scalenus zone 7) Gnathodus bilineatus zone این زیستزونها بیانگر محدوده سنی تورنزین پیشین تا ویزین پسین هستند.
حسین غلامعلیان؛ محمدرضا کبریایی زاده؛ منصور قربانی؛ سید محمود حسینی نژاد
چکیده
بررسی بازوپایان و کنودونتهای سازند مبارک در برش کلاریز سن تورنزین پیشین تا ویزئن میانی را نشان میدهد. گونههایی نظیر Bispathodus aculeatus aculeatus, Bi. stabilis, Spinocarinifera nigra, Shumardella sp. سن تورنزین پیشین را برای قاعده برش نشان میدهند. همچنین سن بخش میانی با یافتهشدن گونههایی مانند Tomiproductusvaughani, Tomiopsis sp., Polygnathus flabellus, P. rostratus, P. longiposticus, Clydagnathus cavusformis ...
بیشتر
بررسی بازوپایان و کنودونتهای سازند مبارک در برش کلاریز سن تورنزین پیشین تا ویزئن میانی را نشان میدهد. گونههایی نظیر Bispathodus aculeatus aculeatus, Bi. stabilis, Spinocarinifera nigra, Shumardella sp. سن تورنزین پیشین را برای قاعده برش نشان میدهند. همچنین سن بخش میانی با یافتهشدن گونههایی مانند Tomiproductusvaughani, Tomiopsis sp., Polygnathus flabellus, P. rostratus, P. longiposticus, Clydagnathus cavusformis برابر تورنزین میانی- پسین است. بخش بالایی نیز بر اساس وجود گونههایی مانند Marginatia kinghirica و Buxtonia cf. praejuresanensis سنی برابر ویزئن پیشین- میانی دارد. بر اساس پراکندگی گونههای بازوپا و کنودونت، سه زیستزون محلی در ستون چینهنگاری شناسایی شده است. زیستزون 1 (تورنزین پیشین): این زون با اجتماع گونههای شاخص زیر شناخته میشود: Spinocarinifera nigra, Rossirhynchus adamantinus, Shumardella sp., Cleiothyridina transversa, Bispathodus aculeatus aculeatus, Bi. stabilis, Polygnathus communis communis, P. inornatus . زیستزون 2 (تورنزین میانی- پسین):Tomiproductus vaughani, Tomiproductus elegantulus, Tomiopsis sp., Scabricosta sp., Tylothyris planimedia, Syringothyris altaica, Leptagonia analoga, Leptagonia cf. regularis, Ripidomella michelini, Athyris hibernica, Spirifer missouriensis, Schelwienella sp., Leptagonia cf. regularis, Torynifer sp., Polygnathus flabellus, P. longiposticus, P. inornatus, P. aff. inornatus, P. rostratus, P. sp., P. communis communis, Bispathodus stabilis, Pseudopolygnathus primus, Clydagnathus cavusformis. زیسـتزون 3 (ویزئـن پیشیـن- مـیانـی): گـونـههـای شاخـص در ایـن زیسـتزون عبارتنـد از: Buxtonia cf. praejuresanensis, Megachonetes sp., Actinoconchus lamellosus, Orthotetes batesvillensis, Marginatia cf. kinghirica, Balakhoniasp. سازند مبارک به صورت پیوسته روی سازند جیرود قرار گرفته است در حالی که با یک ناپیوستگی توسط سازند دورود پوشیده میشود و نشانگر نبود چینهای ویزئن پسین تا قزلین است که حاصل عملکرد فاز خشکیزایی هرسینین است.