پریسا غلامی‌زاده؛ محمدحسین آدابی؛ محبوبه حسینی برزی؛ عباس صادقی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
رسوبات میوسن در گستره نیریز در پهنه برخوردی زاگرس، میان گسل اصلی زاگرس و پهنه افیولیتی زاگرس رخنمون دارند. به منظور مطالعه محیط رسوبی دیرینه این رسوبات، دو برش کوه آسکی و هورگان اندازه‌گیری و نمونه‌برداری شده است. ستبرای این دو برش به ترتیب 424 و 440 متر است و از ماسه‌سنگ، کنگلومرا و مارن سرخ و سبز رنگ تشکیل شده و به‌صورت ناپیوسته میان ...
بیشتر
رسوبات میوسن در گستره نیریز در پهنه برخوردی زاگرس، میان گسل اصلی زاگرس و پهنه افیولیتی زاگرس رخنمون دارند. به منظور مطالعه محیط رسوبی دیرینه این رسوبات، دو برش کوه آسکی و هورگان اندازه‌گیری و نمونه‌برداری شده است. ستبرای این دو برش به ترتیب 424 و 440 متر است و از ماسه‌سنگ، کنگلومرا و مارن سرخ و سبز رنگ تشکیل شده و به‌صورت ناپیوسته میان سازند جهرم و کنگلومرای بختیاری قرار گرفته‌اند. بر پایه مطالعات صحرایی و سنگ‌نگاری، 14 رخساره مربوط به کمربندهای رخساره‌ای بخش نزدیک به منشأ دلتای بادبزنی، بخش میانی دلتای بادبزنی، رخساره‌های حدواسط، رخساره‌های شیب دلتا و انتهای دلتا برای توالی میوسن از حاشیه به سوی مرکز حوضه تشخیص داده شده است. با توجه به رخساره‌های شیب که در اثر جریان‌های توربیدایتی، جریان‌های ریزشی دانه‌ای و جریان‌های خرده‌دار تشکیل شده‌اند و دانه‌درشت بودن و جورشدگی بد رسوبات، مدل رسوبی دیرینه برای توالی میوسن گستره نیریز، یک دلتای بادبزنی پیشنهاد می‌شود. همچنین گسترش رخساره‌های شیب نشان‌دهنده وجود شیب دیرینه و دلتای بادبزنی ژرف نوع شیبی است. وجود ناپیوستگی‌های درونسازندی فراوان، تغییرات نامنظم اندازه دانه‌ها و جریان‌های ثقلی نشان‌دهنده زمین‌ساخت فعال حوضه رسوبی و ورود ناگهانی رسوبات درشت‌دانه (رویدادهای شدید ناگهانی کوتاه‌‌مدت (Catastrophic events)) به بخش نزدیک به منشأ حوضه زاگرس در زمان میوسن است.
پریسا غلامی زاده؛ محمدحسین آدابی؛ محبوبه حسینی برزی؛ عباس صادقی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
سنگ نگاری و ژئوشیمی رسوبات میوسن در برش روشن‌کوه و کوه آسکی در گستره نیریز در بخش نزدیک به منشأ حوضه زاگرس برای بررسی خاستگاه این نهشته ها شامل سنگ منشأ، جایگاه زمین‌ساختی و شرایط آب‌و‌هوای دیرینه انجام گرفته است. رخنمون رسوبات یادشده در گستره نیریز از سوی شمال خاور به گسل اصلی زاگرس و از جنوب باختر به پهنه افیولیت نیریز محدود ...
بیشتر
سنگ نگاری و ژئوشیمی رسوبات میوسن در برش روشن‌کوه و کوه آسکی در گستره نیریز در بخش نزدیک به منشأ حوضه زاگرس برای بررسی خاستگاه این نهشته ها شامل سنگ منشأ، جایگاه زمین‌ساختی و شرایط آب‌و‌هوای دیرینه انجام گرفته است. رخنمون رسوبات یادشده در گستره نیریز از سوی شمال خاور به گسل اصلی زاگرس و از جنوب باختر به پهنه افیولیت نیریز محدود می شود و از حدود700 متر ماسه سنگ، کنگلومرا و مارن سرخ و سبزرنگ تشکیل شده است که با ناپیوستگی فرسایشی روی سازند جهرم و با ناپیوستگی زاویه دار در زیر کنگلومرای بختیاری قرار می گیرد. نتایج سنگ نگاری سیلیسی آواری های میوسن نشان می دهد که خرده سنگ‌ها بیشترین اجزای سازنده هستند و در رتبه بعدی کوارتز و فلدسپارها قرار دارند که این بلوغ کانی شناسی ضعیف در کنار بلوغ بافتی ضعیف (زاویهداربودن دانه‌ها، جورشدگی بد) نشان از نهشت نزدیک به منشأ آنها دارد. مطالعه سنگ نگاری خرده سنگ‌ها و ترکیب شیمیایی کلی نمونهها نشان میدهد که منشأ رسوبات چندگانه و از پهنه سنندج- سیرجان (سنگ‌آهک‌های کرتاسه- سنگ‌های دگرگونی- سنگ‌های آتشفشانی ائوسن) و پهنه زاگرس (توالی افیولیتی، رادیولاریت‌ها و سنگ‌آهک‌های ائوسن) تأمین شده است. همچنین رسم نتایج دانه شماری روی نمودارهای QFL و QmFLt نشان می دهد که رسوبات میوسن گستره نیریز حاصل چرخه دوباره رسوبات پس از کوهزایی و کمان ماگمایی هستند. جایگاه زمین‌ساختی این رسوبات بر پایه نمودارهای ژئوشیمیایی، جزایر کمانی قاره‌ای و حاشیه فعال قاره است. میانگین اندیس کولرز، CIW΄ (برای محاسبه هوازدگی شیمیایی) و میانگین اندیس ICV (برای تعیین نوع سنگ منشأهای بالغ و غیربالغ) و رسم SiO2 در برابرAl2O3 + K2O + Na2O برای این رسوبات بیانگر هوازدگی ناچیز و شرایط آب‌و‌هوایی خشک در زمان رسوب گذاری است که فراوانی سیمان کربناتی و خرده سنگ‌ها نیز آن را تأیید می کند. نتایج این مطالعه گامی است در تعیین چارچوب رسوب‌شناسی نهشته های نزدیک به منشأ حوضه زاگرس و فرایندهای همزمان با رسوب‌گذاری در میوسن.
سید حسین قطمیری؛ سیدمحمدامین آل یاسین
چکیده
در اکتشاف معادن، بررسی جذب عناصر فلزی توسط گیاهان اهمیت دارد اما اکتشاف بیوژئوشیمیایی در ایران چندان مورد توجه نبوده است.هدف از این پژوهش بررسی گیاهان بومی در محدوده معادن خواجه‌جمالی برای امکان‌سنجی اکتشاف کرومیت و سنجش غلظت عناصر آهن، مس، سرب و نیکل توسط ضریب جذب زیستشناختی (BAC) و نیز بررسی و اعتبارسنجی استفاده از نمونه های ...
بیشتر
در اکتشاف معادن، بررسی جذب عناصر فلزی توسط گیاهان اهمیت دارد اما اکتشاف بیوژئوشیمیایی در ایران چندان مورد توجه نبوده است.هدف از این پژوهش بررسی گیاهان بومی در محدوده معادن خواجه‌جمالی برای امکان‌سنجی اکتشاف کرومیت و سنجش غلظت عناصر آهن، مس، سرب و نیکل توسط ضریب جذب زیستشناختی (BAC) و نیز بررسی و اعتبارسنجی استفاده از نمونه های گیاهی شاهد در کنار مطالعه نمونه خاک و با انجام آزمون های آماری استاندارد است. ناحیه خواجه‌جمالی جزو نوار افیولیتی آلپی است و در محدوده پهنه راندگی زاگرس قرار گرفته است. واحدهای سـنگی در این منطقه بیشتر شامل سنگهایی از توده افیولیتی نیریز است که بیشتر از نوع هارزبورژیت و دونیت هستند و کانه اصلی در آنها کرومیت است. در مطالعات پیشین غلظت عناصر فلزی مورد نظر در خاک منطقه محاسبه وبه منظور بررسی میزان جذب پنج عنصر کروم، نیکل، آهن، مس و سرب در گونههای گیاهی بادام کوهی، پسته کوهی، باردلنگ، گون کوهی و ریواس، 25 نمونه (از هر گونه گیاهی 5 نمونه) در منطقه و 5 نمونه خارج از منطقه بهعنوان نمونه شاهد (از هر گونه گیاهی یک نمونه) برداشت شده و توسط دستگاهICP-OES تجزیه شد. ضریب BAC در همه گونههای گیاهی مورد مطالعه برای هر پنج عنصر یادشده ضعیف یا بسیار ضعیف محاسبه شد.تحلیل آماری دادهها با آزمونهای OnewayAnova و T-test نشان داد که گون کوهی و باردلنگ برایعنصر سرب و گیاه ریواس برای عنصر نیکل میتوانند برای پیجویی قابل استفاده باشند. این پژوهش پیشنهاد میدهد که در مطالعات آینده برای مناطقی که پوشش گیاهی آنها ضریب BAC ضعیفی داشته و یا ضریب BAC در آنجا تعیین نشده است، مقایسه غلظت عناصر در گیاهان منطقه با گیاهان یک ناحیه شاهد بهعنوان یک ابزار کمکی مدنظر قرار گیرد.
بتول تقی‌پور؛ مصطفی نژادحداد؛ محمدعلی مکی‌زاده؛ موسی نقره‌ییان؛ پروین رحیمی
چکیده
سنگ‌های دونیتی و‌هارزبورگیتی سرپانتینیتی شده افیولیت‌های شمال باختر نیریز به سن کرتاسه پسین، میزبان انبانه‌های کرومیتیتی در معدن چشمه‌بید هستند. این کرومیتیت‌ها به صورت توده‌های عدسی شکل در اندازه‌های مختلف و به دنبال یکدیگر قرار دارند. مهم‌ترین بافت‌های قابل مشاهده شامل بافت‌های توده‌ای، گرهکی، دانه پراکنده و لایه‌ای ...
بیشتر
سنگ‌های دونیتی و‌هارزبورگیتی سرپانتینیتی شده افیولیت‌های شمال باختر نیریز به سن کرتاسه پسین، میزبان انبانه‌های کرومیتیتی در معدن چشمه‌بید هستند. این کرومیتیت‌ها به صورت توده‌های عدسی شکل در اندازه‌های مختلف و به دنبال یکدیگر قرار دارند. مهم‌ترین بافت‌های قابل مشاهده شامل بافت‌های توده‌ای، گرهکی، دانه پراکنده و لایه‌ای است که نشان‌دهنده ته‌نشست از یک ماگمای در حال سرد شدن هستند. بررسی‌های کانی‌شناسی نشان‌دهنده ذوب پیروکسندر پریدوتیت میزبان و رشد دوباره بلورهای الیوین در بخش غلاف دونیتی است. شیمی‌کانی کرومیت بیانگر عدد کروم بالا(72 تا 77)، عدد منیزیم بالا(62 تا 69) و مقدار TiO2 پایین(04/0 تا 14/0 درصد) در کرومیتیت‌های معدن چشمه‌بید است که قابل مقایسه با کرومیتیت‌های تشکیل شده از ذوب درجه بالای گوشته هستند. میانگین مجموع عناصر گروه پلاتین در نمونه‌های این معدن حدود ppb85/212 است که در مقایسه با برخی از توده‌های کرومیتیتی نیریز مانند منطقه تنگ حنا(ppb 1556) بسیار کمتر است و نشان‌دهنده رقیق‌شدگی به دلیل درصد بالاتر ذوب ماگمای مادر کرومیتیت‌های چشمه‌بید است. مقدار عناصر کمیابNi, Co, Zn, Mn, Ga,V در نمونه‌های کرومیتی و غلاف دونیتی دربرگیرنده آنها به ترتیب برابر با 17 تا 24، 466 تا 842، 852 تا 1084، 22 تا 84، 115 تا 171، 852 تا 1220 پی‌پی‌ام است. روند توزیع عناصر کمیاب خاکی و‌ایتریم(REY) در سنگ میزبان و کرومیتیت‌های الگوی U شکل نشان میدهد که مشخص‌کننده واکنش مذاب غنی از مواد فرار و عناصر کمیاب خاکی(منشأ بونینیتی ماگمای مادر) با سنگ میزبان است. بدین ترتیب به‌نظر می‌رسد که کرومیتیت‌های معدن چشمه‌بید نیریز در نتیجه نفوذ ماگمای بونینیتی با منشأ گوشته اولیه و درجه بالای ذوب سنگ میزبان پریدوتیتی در زون بالای فرورانش جزیره کمانی تشکیل شده‌اند.
