چینه شناسی و فسیل شناسی
فاطمه رضوان نیا؛ حسین مصدق؛ بیژن بیرانوند؛ وحید توکلی؛ گالینا نستل؛ احمد یحیایی
چکیده
سازند دالان از مهمترین مخازن کربناته گاز در حوضههای رسوبی زاگرس و خلیج فارس است. بررسی زیست چینهای، ریز رخساره ای، چینه نگاری سنگی و سکانسی توالیهای کربناته-تبخیری دو عضو متعلق به سری گوادالوپین این سازند ( عضودالان پایینی و نار ) در چهار چاه A E ,D, و G واقع در شرق کمان قطر-فارس در خلیج فارس، با مطالعه 340 مقطع نازک تهیه شده از خردههای ...
بیشتر
سازند دالان از مهمترین مخازن کربناته گاز در حوضههای رسوبی زاگرس و خلیج فارس است. بررسی زیست چینهای، ریز رخساره ای، چینه نگاری سنگی و سکانسی توالیهای کربناته-تبخیری دو عضو متعلق به سری گوادالوپین این سازند ( عضودالان پایینی و نار ) در چهار چاه A E ,D, و G واقع در شرق کمان قطر-فارس در خلیج فارس، با مطالعه 340 مقطع نازک تهیه شده از خردههای حفاری چاه E با فواصل 2 متری و بررسی مستندات مربوط به سایر چاهها به ضخامت کلی 2402 متر، منجر به شناسایی 20 گونه متعلق به 14 جنس روزنبران در چاه E ومعرفی مجموع 65 گونه متعلق به 25 جنس در همه چاههای مذکور وتعیین زون زیستی Pachyphloia- Globivalvulina- Hemigordius, Assemblage Zone به دیرینگی وردین؟ تا کپیتانین گردید. همچنین در بررسی رخسارهها 11 ریزرخساره کربناته- تبخیری که در 5 محیط (سبخا، جزر و مدی، لاگون، پشتههای کربناته زیر آبی و دریای باز) گسترش یافتهاند، در چاه E شناسایی شد. بر اساس الگوی برانبارش رخسارهها و روند تغییرات نمودار پرتو گاما، دو سکانس رسوبی پیشرونده- پسرونده (T-R) رده سوم تعیین شد.
چینه شناسی و فسیل شناسی
پری ناز رسولی قادی؛ مهدی صرفی؛ محسن آل علی؛ زهرا ملکی
چکیده
شناسایی سطوح کلیدی چینه نگاری سکانسی، از بخش های مهم سرشت نمایی زمین شناسی مخازن هیدروکربنی است. توالی های کربناته بخش منیفا و سازند فهلیان با سن ژوراسیک بالایی-کرتاسه زیرین، مخازن هیدروکربنی مهمی در بخش شمال باختری خلیج فارس بهشمار می روند. در این مطالعه، کارآیی نمودار D-INPEFA گاما در شناسایی و تفکیک سکانس ها و سطوح کلیدی ...
بیشتر
شناسایی سطوح کلیدی چینه نگاری سکانسی، از بخش های مهم سرشت نمایی زمین شناسی مخازن هیدروکربنی است. توالی های کربناته بخش منیفا و سازند فهلیان با سن ژوراسیک بالایی-کرتاسه زیرین، مخازن هیدروکربنی مهمی در بخش شمال باختری خلیج فارس بهشمار می روند. در این مطالعه، کارآیی نمودار D-INPEFA گاما در شناسایی و تفکیک سکانس ها و سطوح کلیدی سکانسی در پنچ چاه کلیدی در یکی از میادین نفتی خلیج فارس بررسی شده است. به این منظور، سطوح کلیدی سکانسی تفکیک شده بر اساس توصیف مغزه ها و بررسی مقاطع نازک میکروسکوپی، با نتایج تفسیر نمودار D-INPEFA گاما مقایسه شده است. از دیدگاه چینه نگاری سکانسی و با توجه به نتایج مطالعات زمین شناسی، چهار سکانس رده سوم در توالی تیتونین بالایی-نئوکومین شناسایی و توصیف گردید. مرز سکانسی رأس بخش منیفا به عنوان یک ناپیوستگی مهم توسط شواهد کارستی شدن و تغییرات گسترده رخساره ای در مرز زیرین و بالایی مشخص می شود. مقایسه سکانس ها با سطوح کلیدی تفکیک شده از طریق نمودار D-INPEFA گاما، نشان می دهد که این روش می تواند به صورت کارآمد در شناسایی و انطباق سکانس ها در محدوده یک میدان هیدروکربنی بهکاربرده شود.
چینه شناسی و فسیل شناسی
علی اسعدی؛ علی ایمن دوست؛ مهدی صرفی؛ مهدی قانع عزآبادی
چکیده
سازند فهلیان با سن کرتاسه زیرین از مخازن نفتی مهم خلیج فارس است. در این مطالعه به منظور بررسی ویژگیهای رخسارهای، محیط رسوب-گذاری، دیاژنز، چینهنگاری سکانسی و شناسایی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت مخزنی، تلفیق نتایج حاصل از توصیف مغزهها، پتروگرافی مقاطع نازک و دادههای پتروفیزیکی استفاده شده است. 9 ریزرخساره شناسایی و در چهار ...
بیشتر
سازند فهلیان با سن کرتاسه زیرین از مخازن نفتی مهم خلیج فارس است. در این مطالعه به منظور بررسی ویژگیهای رخسارهای، محیط رسوب-گذاری، دیاژنز، چینهنگاری سکانسی و شناسایی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت مخزنی، تلفیق نتایج حاصل از توصیف مغزهها، پتروگرافی مقاطع نازک و دادههای پتروفیزیکی استفاده شده است. 9 ریزرخساره شناسایی و در چهار کمربند رخسارهای لاگون، شول، ریفهای پراکنده و بخش کم عمق دریای باز معرفی و در یک رمپ کربناته تفسیر گردید. فرآیندهای دیاژنزی مختلفی، رخسارههای رسوبی را در سه محیط دریایی، جوی و تدفینی تحت تأثیر قرار دادهاند. چهار سیستم منفذی اصلی شامل بین دانهای، قالبی، حفرهای و ریز تخلخل در مخزن شناسایی شده است. از دیدگاه چینهنگاری سکانسی، سه سکانس رده سوم قابل انطباق در محدوده میدان، مشخص گردید. توسعه رخسارههای گرینستونی و رودستون-فلوتستونهای جلبکی مرتبط با زیرمحیط شول و ریفهای پراکنده، نقش مهم را در توسعه زونهای با کیفیت مخزنی بالا در میدان مورد مطالعه داشتهاند. از دیدگاه تأثیر بر کیفیت مخزنی، فرآیندهای دیاژنزی میتواند در دو گروه 1- فرآیندهای با تأثیر مثبت شامل انحلال و شکستگی و 2- فرآیندهای با تأثیر منفی برکیفیت مخزنی شامل سیمانی شدن و تراکم طبقهبندی گردد. نتایج نشان داد که سازند فهلیان پیچیدگی زیادی در ویژگیهای مخزنی نشان میدهد.
ژئوفیزیک
صفیه فرخی مقدم؛ عباسعلی علی اکبری بیدختی؛ فرهنگ احمدی گیوی؛ مجتبی عظام
چکیده
شوری و دمای آب از ویژگیهای مهم فیزیکی آب دریا بهشمار میروند. مقدار مطلق و تغییرپذیری آن برحسب زمان در نقاط و اعمال مختلف دریا تعیین کننده شرایط امکان زیست، توسعه موجودات گیاهی و جانوری و همچنین نوع و نحوه فعالیت انسان در دریاست. دما وشوری به واسطه تاثیر بر روی واکنشهای شیمیایی و زیستشیمیایی ارگانیسمهای آبی دارای اهمیت ...
بیشتر
شوری و دمای آب از ویژگیهای مهم فیزیکی آب دریا بهشمار میروند. مقدار مطلق و تغییرپذیری آن برحسب زمان در نقاط و اعمال مختلف دریا تعیین کننده شرایط امکان زیست، توسعه موجودات گیاهی و جانوری و همچنین نوع و نحوه فعالیت انسان در دریاست. دما وشوری به واسطه تاثیر بر روی واکنشهای شیمیایی و زیستشیمیایی ارگانیسمهای آبی دارای اهمیت خاصی هستند. در این پژوهش اثرات تغییر دراز مدت شرایط جو (اقلیم) بر ویژگیهای فیزیکی دما و شوری آبهای خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته است. برای شبیهسازی عددی این ویژگیها از مدل عددی اقیانوسی یک بعدی (PROgram for Boundary layers in Environment) PROBEاستفاده شده است. دادههای ورودی این مدل شامل اطلاعات هواشناسی بهدست آمده از ECMWF و همچنین مقادیر اولیه ایستگاه میباشد. برای شبیهسازی تلاطم قائم، روابط مختلف پارامترسازی آن شامل اکسل-لیونگمن، امستد، رودی، پاکانوفسکی و مارچوک برای ایستگاهی واقع در خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفته و نتایج آنها با اندازهگیریهای نیمرخ قائم دما و شوری در 3 ایستگاه در خلیج فارس مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج بررسیها نشاندهنده آن است که رابطه امستد بهتر از سایر روابط تلاطم قائم را در خلیج فارس شبیهسازی مینماید. افزایش دما (از یک تا دو درجه سلسیوس در ده سال) و تاحدی شوری در خلیج فارس با شبیهسازیهای حاضر، در طول یک دوره ده ساله، از نتایج این بررسی است.
زمین ساخت
شیما افخمی؛ احمد علوی؛ محمدرضا یمینی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل ساختاری میدان نفتی سیری با استفاده از دادههای ژئوفیزیکی زیرسطحی است. بخش عمدهای از این ارزیابی، تفسیر 3 خط لرزهای LL3، LL4 و LL5 (برداشت شده توسط شرکت نفت فلات قاره ایران) و بررسی اطلاعات چاه SIC-1 میباشد که علاوه بر تفسیر افقهای زمین شناسی مختلف، برای درک تکامل چینه شناختی- ساختاری منطقه نیز از آنها ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل ساختاری میدان نفتی سیری با استفاده از دادههای ژئوفیزیکی زیرسطحی است. بخش عمدهای از این ارزیابی، تفسیر 3 خط لرزهای LL3، LL4 و LL5 (برداشت شده توسط شرکت نفت فلات قاره ایران) و بررسی اطلاعات چاه SIC-1 میباشد که علاوه بر تفسیر افقهای زمین شناسی مختلف، برای درک تکامل چینه شناختی- ساختاری منطقه نیز از آنها استفاده شده است. گستره مورد مطالعه در جنوب ایران و در دریای خلیج فارس واقع شده است. در این مطالعه با استفاده از روش لرزهنگاری دوبعدی و برخی نگارههای پتروفیزیکی (تا سازند داریان) و به کمک نرمافزار پترل، به ارزیابی زمینساختی منطقه پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان میدهد که بالاآمدگی نمک مربوط به سری هرمز، روی سازندهای بالایی این میادین اثر گذاشته و حالت گنبدی شکلی برای اکثر سازندها ایجاد کرده است. بالاآمدگی نمک و چینخوردگی رسوبات در نهایت موجب گسل خوردگی نرمال برخی از رسوبات شده است و تنها سازندهای رسوبی میانی را تحت تأثیر خود قرار دادهاند. همچنین طی بررسی و اندازهگیری زاویه بین یالی مشخص گردید که 2/15 درصد چینها از نوع باز و 8/84 درصد از نوع چینهای ملایم هستند.
رسوب شناسی
کیوان احزن؛ نادر کهنسال قدیم وند؛ سید محسن آل علی؛ داود جهانی
چکیده
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند ...
بیشتر
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند جهرم شامل تناوبی از سنگ آهک کریستالین و دولومیت می باشد که با مرز ناپیوسته در زیر سازند آسماری و بالای سازند تاربور قرار دارد. بررسی مقاطع نازک منجر به شناسایی 11 ریز رخساره گردید که در چهار کمربند رخساره ای نهشته شده اند. مهم ترین فرایندهای دیاژنزی که در این سازند مشاهده شد عبارتند از: آشفتگی زیستی، سیمانی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، تخلخل و تشکیل شکستگی ها که در این میان آشفتگی زیستی و سیمان انیدریتی باعث کاهش کیفیت مخزنی و دولومیتی شدن، انحلال و تخلخل های ثانویه منجر به بهبود کیفیت مخزنی گردیده است. بیشتر رخساره های سازند جهرم گل پشتیبان هستند و تخلخل اولیه بسیار ناچیزی دارند. بررسی های چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی یک سکانس رسوبی رده سوم با مرز سکانسی از نوع اول برای نهشته های سازند جهرم گردید.
احسان کوثری؛ عباس بحرودی؛ مرتضی طالبیان؛ علی چهرازی
چکیده
یکی از مطالعات بنیادین مورد نیاز در میادین هیدروکربوری، بررسی گسلها و شکستگیهای میدان و تعیین نقش آنها در مخزن است. اگر مخزن میدان هیدروکربوری از نوع کربناته و شکافدار باشد، بررسی این ویژگیها درجه اهمیت بالاتری دارند. از آنجا که ساختارهای زمینساختی، جدا از همدیگر نیستند؛ ضروری است این ساختارها بهطور همزمان مورد مطالعه ...
بیشتر
یکی از مطالعات بنیادین مورد نیاز در میادین هیدروکربوری، بررسی گسلها و شکستگیهای میدان و تعیین نقش آنها در مخزن است. اگر مخزن میدان هیدروکربوری از نوع کربناته و شکافدار باشد، بررسی این ویژگیها درجه اهمیت بالاتری دارند. از آنجا که ساختارهای زمینساختی، جدا از همدیگر نیستند؛ ضروری است این ساختارها بهطور همزمان مورد مطالعه قرار گیرند که در صورت وجود ارتباط زایشی میان آنها، این ارتباط مشخص شود. در این پژوهش با استفاده از دادههای چاهنگاری تصویری، مقاطع لرزهای و نقشه زمان- ژرفا و در پایان مدلسازی تجربی به بررسی احتمالات شکلگیری گسلهای داخلی و شکستگیها پرداخته شده است. جایی که در جلوی جبهه دگرریختی زاگرس بوده است و ظاهراً تنشهای ایجاد کننده کمربند چینخورده- رانده زاگرس در آن تأثیر چندانی نداشتهاند. در این میدان نفتی دو دسته گسل با روند و نقشهای متفاوت شناسایی شده است. دسته اول با روند شمالی- جنوبی با سازوکار وارون به عنوان کنترلکننده هندسه ساختار میدان و دسته دوم با روند شمال باختر- جنوب خاور با سازکار عادی که احتمالاً عامل به وجود آورنده شکستگیهای اصلی در میدان مورد مطالعه هستند. این میدان تحت تأثیر وارونشدگی ساختار و تبدیل به یک ساختار فراجسته ایجاد شده است. بر پایه تحلیلهای انجام شده، گسلهای درون ساختاری احتمالاً به دلیل بالا آمدن دیواره نمکی و یا حرکت چپگرد گسلهای مرزی این میدان ایجاد شدهاند. با تفسیر شکستگیهای ناشی از حفاری و برونشکستها، سوی تنش افقی بیشینه و سوی تنش افقی کمینه مشخص شد. همچنین امتداد دسته دوم گسلها نیز همروند با شکستگیهای ناشی از حفاری شناسایی شدهاند. بنابراین روند این ساختارها شامل میانگین شکستگیهای طبیعی، برونشکستها و روند گسلهای عادی محلی با یکدیگر همخوانی دارند که میتواند منشأ شکستگیها را زمینساختی معرفی کند.
محمد جودکی؛ داریوش باغبانی؛ سید علی آقانباتی؛ بهمن سلیمانی؛ حسین اصیلیان مهابادی؛ بهروز آریافر
چکیده
برای مطالعه زیستچینهنگاری و تعیین روابط میان زیستزونهای تفکیک شده نهشتههای الیگوسن ومیوسن زیرین در حوضههای پیشبوم و کمربند چین خورده و راندگی زاگرس ، 10 مقطع چینهشناسی (شامل 7 مقطع زیرسطحی و 3 مقطع سطحی) در امتداد یک برش ناحیهای از چاه A در خلیج فارس تا برش سمیرم در زاگرس مرتفع مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه ...
بیشتر
برای مطالعه زیستچینهنگاری و تعیین روابط میان زیستزونهای تفکیک شده نهشتههای الیگوسن ومیوسن زیرین در حوضههای پیشبوم و کمربند چین خورده و راندگی زاگرس ، 10 مقطع چینهشناسی (شامل 7 مقطع زیرسطحی و 3 مقطع سطحی) در امتداد یک برش ناحیهای از چاه A در خلیج فارس تا برش سمیرم در زاگرس مرتفع مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه بیش از 1500 مقطع نازک از برش های یادشده سبب شناسایی 32 جنس و 54 گونه از روزنبران بنتونیک و 9 جنس و 15 گونه از روزنبران پلانکتونیک شد که در مجموع 6 زیستزون مربوط به نهشتههای روپلین، شاتین، آکیتانین و بوردیگالین تفکیک شد. با انجام تطابق زیستچینهنگاری، میان زیستزونها و پیوستگی و ناپیوستگیهای رسوبی نهشتههای الیگوسن و میوسن زیرین در حوضه زاگرس به تصویر کشیده شده است.
برای مطالعه زیستچینهنگاری و تعیین روابط میان زیستزونهای تفکیک شده نهشتههای الیگوسن ومیوسن زیرین در حوضههای پیشبوم و کمربند چین خورده و راندگی زاگرس ، 10 مقطع چینهشناسی (شامل 7 مقطع زیرسطحی و 3 مقطع سطحی) در امتداد یک برش ناحیهای از چاه A در خلیج فارس تا برش سمیرم در زاگرس مرتفع مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه بیش از 1500 مقطع نازک از برش های یادشده سبب شناسایی 32 جنس و 54 گونه از روزنبران بنتونیک و 9 جنس و 15 گونه از روزنبران پلانکتونیک شد که در مجموع 6 زیستزون مربوط به نهشتههای روپلین، شاتین، آکیتانین و بوردیگالین تفکیک شد. با انجام تطابق زیستچینهنگاری، میان زیستزونها و پیوستگی و ناپیوستگیهای رسوبی نهشتههای الیگوسن و میوسن زیرین در حوضه زاگرس به تصویر کشیده شده است.
مریم السادات میرکمالی؛ حمیدرضا رمضی؛ محمدرضا بختیاری؛ هاله رامش
چکیده
در این مطالعه به شناسایی سامانههای گسلی تنگه هرمز با استفاده از تلفیق نشانگرهای لرزهای و شبکههای عصبی مصنوعی پرداخته شده است. گسلها و شکستگیها نقش مهمی در ایجاد منطقههایی با تخلخل و تراوایی زیاد ایفا میکنند. همچنین آنها در مسیرهـای مهاجرت سیال سنگ مخزن و پوشسنگ را قطع میکنند. در منطقه تنگه هرمز فعالیتهای زمینساختی ...
بیشتر
در این مطالعه به شناسایی سامانههای گسلی تنگه هرمز با استفاده از تلفیق نشانگرهای لرزهای و شبکههای عصبی مصنوعی پرداخته شده است. گسلها و شکستگیها نقش مهمی در ایجاد منطقههایی با تخلخل و تراوایی زیاد ایفا میکنند. همچنین آنها در مسیرهـای مهاجرت سیال سنگ مخزن و پوشسنگ را قطع میکنند. در منطقه تنگه هرمز فعالیتهای زمینساختی شدید و زمینساخت نمک منجر به تشکیل ساختارهای پیچیده شده است. بنابراین شناسایی دقیق گسلها و منطقههای شکستگی و چگونگی گسترش آنها در افزایش تولید از تلههای نفتی، اهمیت خاصی دارد. در شناسایی چگونگی گسترش و حرکت گسـلها در منطقـه تنگه هرمز (بخش خاوری خلیج فارس) درون سـازنـدهای میشان، آغاجاری و در زیر افق دگرشیبی قاعده گـوری، روش مدلسازی ساختمانی (Image processing) و تجسمگرایی (visualization) تفسیر لرزهای بهکار گرفته شده است. در این روش بر پایه ترکیب نشانگرهای ورودی در سامانه شبکه عصبی مصنوعی و ایجاد نشانگرهای جدید، تصویر ساختمانی مناطق گسلی به دست آمده است. ابتدا مجموعهای از نشانگرهای پیشرفته بهمنظور تلفیق نشانگرهای محاسبه شده در نقاط تفسیری گسلی و غیرگسلی، بهعنوان ورودی به سامانه شبکه عصبی تحت نظر برای آموزش معرفی شدهاند. در پایان مکعب گسلی بهعنوان ابزار قوی اکتشافی برای شناسایی دقیق سامانه گسلی و تشخیص بهتر گسلها و شکستگیها، در مدلسازی کیفی منطقه به دست آمده است. همبستگی (correlation) بالای میان گسلها در مکعب گسلی، در نتیجه بهکارگیری نشانگرهای ترکیبی، امکان ردگیری (tracking) دقیقتر و معتبرتر گسترش گسلها را فراهم میکند. در نتیجه این پژوهش، سه نوع سامانه گسلی در منطقه مورد مطالعه شناسایی شدهاند که در نتیجه زمینساخت کششی و فشارشی کوهزایی عمان یا حرکات زمینساخت عمودی کوهزایی زاگرس و جریان نمک در طی رسوبگذاری بهوجود آمدهاند.
راضیه لک؛ مجتبی تقیزاده
چکیده
خلیج فارس با مساحت حدود240 هزار کیلومتر مربع، شمالیترین بخش از حرکت پادساعتگرد صفحه عربی را تشکیل میدهد و به عنوان یک نمونه امروزی محیط رسوبی کربناتی با آبوهوای خشک هولوسن در نظر گرفته میشود. حجم این حوضه با توجه به میانگین ژرفای آن (36 ) متر، حدود 87 هزار کیلومتر مکعب برآورد میشود. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات سطح آب ...
بیشتر
خلیج فارس با مساحت حدود240 هزار کیلومتر مربع، شمالیترین بخش از حرکت پادساعتگرد صفحه عربی را تشکیل میدهد و به عنوان یک نمونه امروزی محیط رسوبی کربناتی با آبوهوای خشک هولوسن در نظر گرفته میشود. حجم این حوضه با توجه به میانگین ژرفای آن (36 ) متر، حدود 87 هزار کیلومتر مکعب برآورد میشود. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات سطح آب دریا و تعیین نرخ رسوبگذاری دوره هولوسن در شمال خاور خلیج فارس صورت گرفت. یک مغزه کامل و دست نخورده از رسوبات هولوسن در محدوده کم ژرفای ساحلی و زیر حد جزرومدی جنوب بندر شهید رجایی در استان هرمزگان به طول 1070 سانتیمتر تهیه شد. پس از توصیف دقیق مغزهها بر پایه مشاهدات عینی، 52 نمونه بر پایه جدایش رخسارهای برداشت شد و مورد آزمایشهای رسوبشناسی و ژئوشیمیایی قرار گرفت. تجزیههای دانهبندی،کانیشناسی به روش XRD، تعیین درصد فراوانی عناصر با دستگاه ICP-OES و پلاروگراف، تعیین درصد ماده آلی با دستگاه Rock Eval و تعیین درصد کربناتها با دستگاه کلسیمتر خودکار در برای همه نمونهها انجام و10 نمونه به روش ایزوتوپی C14-AMS تعیین سن شد. نتایج دانهبندی نشان میدهد رسوبات بیشتر از نوع گل دارای ماسه وگراول هستند، ذرات گراولی بیشتر مرتبط با خردههای اسکلتی است. میزان کربنات در رسوبات میان 17 تا 84 درصد متغیر است. نتایج کانیشناسی نشان از آن است که کانیهای آواری سازنده رسوبات، شامل کوارتز، فلدسپار، مسکوویت، پیروکسن وکانیهای رسی کائولینیت، کلریت، مونتموریلونیت، ایلیت، پالیگورسکیت است. کانیهای شیمیایی و بیوشیمیایی بیشتر شامل کلسیت، دولومیت و آراگونیت است. میزان ماده آلی سازنده رسوبات میان 02/0 تا 13/0 درصد متغیر است. منحنی تغییرات دو عنصر کلسیم و استرانسیم که معرف رسوبات درون حوضهای است در تلفیق با نشانههای عینی، اندازه ذرات، نوع رسوبات، مقدار ماده آلی، بافت و ساخت رسوبات، منطبق با تغییرات سطح آب دریاست. فراوانی بیشتر عناصر بهویژه آلومینیم، منیزیم، منگنز، کروم، باریم که منشأ قارهای دارند، با تغییرات سطح آب دریا ارتباط وارون دارند. همچنین دو فاز مهم پیشروی و بالا آمدن سریع سطح آب دریا در میان 6800 تا 3700 و نیز میان 9300 تا 7900 سال پیش وجود داشته است. نتایج سنسنجی نشان میدهد میانگین نرخ رسوبگذاری در محدوده مورد مطالعه نزدیک به 1 میلیمتر در سال (mm/ka966/0) است.
پیمان رضائی؛ رضوان زارعزاده
چکیده
جزیره قشم، بزرگترین جزیره خلیج فارس در مجاورت تنگه هرمز قرار داشته و جزئی از واحد رسوبی- ساختاری زاگرس چینخورده است. واحدهای چینهنگاری این جزیره، شامل سری هرمز، سازند میشان، سازند آغاجاری و نهشتههای کواترنری هستند. پادگانههای آهکی دریایی بخش مهمی از مجموعه رسوبات منتسب به کواترنری بوده که معرف تغییرات نسبی سطح آب دریای ...
بیشتر
جزیره قشم، بزرگترین جزیره خلیج فارس در مجاورت تنگه هرمز قرار داشته و جزئی از واحد رسوبی- ساختاری زاگرس چینخورده است. واحدهای چینهنگاری این جزیره، شامل سری هرمز، سازند میشان، سازند آغاجاری و نهشتههای کواترنری هستند. پادگانههای آهکی دریایی بخش مهمی از مجموعه رسوبات منتسب به کواترنری بوده که معرف تغییرات نسبی سطح آب دریای خلیج فارس است. پادگانههای یادشده با یک ناپیوستگی زاویهدار بر روی نهشتههای کهنتر، بهویژه سازند آغاجاری قرار میگیرند. این پادگانهها در بخشهای مختلف یک رمپ درونی، شامل پهنه فراکشندی، پهنه میانکشندی، لاگون و سد به جای گذاشته شدهاند. سنسنجی رادیوکربنی پادگانههای دریایی جزیره قشم با ارتفاعات مختلف، سن محدوده زمانی پلیستوسن پسین تا هلوسن را نشان داده است. با توجه به تعیین سن صورت گرفته، آهنگ بالاآمدگی جزیره قشم در طول کواترنری در حدود 22/0 میلیمتر در سال است. بیشتر تغییرات جزیره قشم در اواخر دوره میان یخچالی با مراحل ایزوتوپی 5e و 5c اقیانوسها منطبق بوده است. میزان تغییرات ظاهری سطح آب دریای خلیج فارس 125/0 – میلیمتر در سال، در طول کواترنری بوده است.
سمیه پرهام؛ محمدرضا کمالی
چکیده
واحد دالان بالایی متشکل از لایههای کربناتی- دولومیتی و میانلایههای تبخیری، میزبان مخازن عظیمی از گازدر زاگرس چینخورده و خلیجفارس است. در این پژوهش به بررسی انواع تخلخل، عوامل و فرایندهای مؤثر بر آن در برش سطحی این واحد در کوه سورمه و چاهی در یکی از میادین موجود در خلیجفارس پرداخته میشود. بر پایهردهبندی جدید زایشی تخلخل ...
بیشتر
واحد دالان بالایی متشکل از لایههای کربناتی- دولومیتی و میانلایههای تبخیری، میزبان مخازن عظیمی از گازدر زاگرس چینخورده و خلیجفارس است. در این پژوهش به بررسی انواع تخلخل، عوامل و فرایندهای مؤثر بر آن در برش سطحی این واحد در کوه سورمه و چاهی در یکی از میادین موجود در خلیجفارس پرداخته میشود. بر پایهردهبندی جدید زایشی تخلخل که بهوسیله Ahr(2008) ارائه شده است،فرایندهای ایجادکننده یا تغییردهنده تخلخل در این واحد، هیبریدی از 3متغیر فرایندهایرسوبی، فرایندهای دیاژنزی و شکستگی است. در نمونههای زیرسطحی، تخلخل هیبریدی از تخلخل رسوبی و دیاژنتیکی است. در این سازند رخسارههای دانهپشتیبان از رخسارههای گرینستونی مربوط به تپههایسدی زیرآبی دارای تخلخل میاندانهای هستند که نوعی تخلخل رسوبی است. این رخساره در مراحل بعدی دیاژنز، دارای تخلخلهای قالبی، انحلالی و به میزان کمتر میانبلوری شده است که از انواع تخلخل دیاژنزی هستند. میتوان نتیجه گرفت تخلخل در این واحد رخساره انتخابی است. در نمونههای سطحی، تخلخل هیبریدی ازتخلخل رسوبی، تخلخل دیاژنزی و شکستگی است. وجود شکستگیهای فراوان در نمونههای برش سطحی کوه سورمه بهدلیل تشکیل برشهای انحلالی در اثر انحلال واحد تبخیری نار تحت تأثیر دیاژنز جوی و نیز قرار گرفتن در پهنه زاگرس چینخورده و چینخوردگی زمینساختی است. دادههای تخلخل- تراوایی حاصل از تجزیهو تحلیل مغزه چاه مورد مطالعه نشان میدهد که توالی مورد مطالعه خواص مخزنی همگنی ندارد. بهمنظور جداسازی لایههای با ویژگیهای مخزنی متفاوت، پهنهبندی انجام و 6 لایه مخزنی با ویژگی مخزنی ضعیف تا بسیار خوب مشخص و جدا شده است.
معصومه سهرابی ملایوسفی؛ مریم صهبا
چکیده
منطقه مورد مطالعه شامل بخشی از نوار شمالی ساحل خلیجفارس است که مسافتی در حدود 650 کیلومتر را دربرمیگیرد. خلیج فارس که دریایی حاشیهای، نیمه بسته، کم ژرفا با آب گرم و شور است، جریان آبی چرخشی دارد که در اثر اتلاف شدید آب از طریق تبخیر ایجاد شده و در سوی عکس عقربههای ساعت در طول سواحل ایران پیش میرود. ویژگیهای بومشناختی خلیج فارس ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه شامل بخشی از نوار شمالی ساحل خلیجفارس است که مسافتی در حدود 650 کیلومتر را دربرمیگیرد. خلیج فارس که دریایی حاشیهای، نیمه بسته، کم ژرفا با آب گرم و شور است، جریان آبی چرخشی دارد که در اثر اتلاف شدید آب از طریق تبخیر ایجاد شده و در سوی عکس عقربههای ساعت در طول سواحل ایران پیش میرود. ویژگیهای بومشناختی خلیج فارس جامعه ریززیای ویژهای را ایجاد کرده که در این پژوهش روزنداران هیالین بررسی شدهاند. همزمان با نمونهبرداری از رسوبات ساحلی، ویژگیهای فیزیکوشیمیایی آب نیز سنجیده و مشخص شد عامل فیزیکوشیمیایی مؤثر بر توسعه روزنداران، میزان اکسیژن محلول در آب است که فراوانی و تنوع آنها را کنترل میکند. به طور کلی در بررسیهای مربوط به روزنداران، 29 جنس و 35 گونه شناسایی شدند که بیشترین فراوانی مربوط به روزنداران دارای پوسته آهک هیالین است. نسبت جامعه زنده (بیوسنوز) به جامعه غیرزنده (تافوسنوز) روزنداران ایستگاههای پژوهش شده ارتباط مستقیمی با میزان آلایندههای محیطی دارند. به گونهای که هر چه میزان آلودگیها افزایش یابد از شمار و تنوع جامعه بیوسنوز موجودات کاسته شده و به تعداد جامعه تافوسنوز افزوده میشود. عامل تعیین کننده مهم دیگردر فراوانی روزنداران، ویژگیهای رسوبی بستر است. چنانچه در بسترهای دانهریز فراوانی جوامع بیوسنوز و تافوسنوز بیشتر است ولی در صورت نبود و یا کم بودن آلایندهها، در بسترهای دانه ریز (سیلتی – گلی) فراوانی صدفهای دارای پروتوپلاسم به مراتب بیشتر از دیگر مناطق است.
غلامرضا حسین یار؛ سیدرضا موسوی حرمی؛ رضا بهبهانی
چکیده
این مطالعه با استفاده از بازتاب دادههای لرزهای کمژرفا با قدرت تفکیک بالا به بررسی و تعیین رخسارههای لرزهای در آبراهه شمال جزیره قشم در خاور خلیج فارس میپردازد. دادههای لرزهای با دستگاه ساب باتم پروفایلر (Sub bottom profiler) برداشت و با نرمافزار ISE تفسیر شدند. در مطالعات انجام شده روی رسوبات جوانتر از سازند آغاجاری، ...
بیشتر
این مطالعه با استفاده از بازتاب دادههای لرزهای کمژرفا با قدرت تفکیک بالا به بررسی و تعیین رخسارههای لرزهای در آبراهه شمال جزیره قشم در خاور خلیج فارس میپردازد. دادههای لرزهای با دستگاه ساب باتم پروفایلر (Sub bottom profiler) برداشت و با نرمافزار ISE تفسیر شدند. در مطالعات انجام شده روی رسوبات جوانتر از سازند آغاجاری، 7 نوع رخسارهی لرزهای بر روی دادههای لرزهای تشخیص داده شد. این رخسارهها از دامنه، پیوستگی، فرم هندسی یا طرح درونی و طرح برانبارش با یکدیگر متفاوت هستند. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که رخسارههای لرزهای دستکم در دو محیط رسوبی با شرایط متفاوت تشکیل شدهاند. رخسارههای لرزهای در بخش پایینی با دامنه نسبتا" ضعیف و پیوستگی و تداوم جانبی خوب، نشاندهنده تشکیل آنها در محیطرسوبی با تغییرات کم شرایط محیطی (دریایی) است. رخسارههای لرزهای بخش بالایی با دامنههای متفاوت، طرح Progrdation و گسترش جانبی محدود ویژگیهایی شبیه محیط دلتایی کوچک مقیاس را نشان میدهد. این رخسارهها در 5 دوره مجزا که با مرزهای فرسایشی مشخص است، تشکیل شدهاند. تغییر شرایط محیط رسوبگذاری و منطقه تأمینکننده رسوبات وارده به حوضه به خوبی از روی رخسارههای لرزهای قابل استناد است. در زمان تشکیل رخسارههای LAP-C و MAC رسوبات از سوی جزیره قشم و در هنگام تشکیل رخسارههای LAC و HAC از سوی شمال وارد حوضه رسوبی شده است.
اکرم پوراسماعیل؛ فاطمه هادوی؛ راضیه لک
چکیده
در این مطالعه مغزهای به طول 5/10 متر از آبهای کم ژرفای ساحلی در منطقه بندرعباس (در محدوده بندر شهید رجایی) بر پایه نانوپلانکتونهای آهکی مورد مطالعه قرار گرفت. 52 نمونه رسوبی از مغزه یادشده انتخاب شد و پس از آمادهسازی، مورد مطالعه میکروسکوپی و عکسبرداری قرار گرفت. 21 جنس و 35 گونه برای اولین بار از منطقه مورد مطالعه معرفی شد. در مغزه ...
بیشتر
در این مطالعه مغزهای به طول 5/10 متر از آبهای کم ژرفای ساحلی در منطقه بندرعباس (در محدوده بندر شهید رجایی) بر پایه نانوپلانکتونهای آهکی مورد مطالعه قرار گرفت. 52 نمونه رسوبی از مغزه یادشده انتخاب شد و پس از آمادهسازی، مورد مطالعه میکروسکوپی و عکسبرداری قرار گرفت. 21 جنس و 35 گونه برای اولین بار از منطقه مورد مطالعه معرفی شد. در مغزه یادشده نانوفسیلهایی چون Emiliania huxleyi و Gephyrocapsa oceanica گونههای چیره بودند که بر پایه حضور فراوان این گونهها میتوان نتیجه گرفت که حوضه خلیج فارس یک دریای حاشیهای است که در عرض های جغرافیایی پایین و مناطق کم ژرفا تشکیل شده است و فراوانی نانوپلانکتونها در آن بالاست
سمیه پرهام؛ محمدرضا کمالی؛ فرج الله فیاضی
چکیده
سازند دالان به سن پرمین بالایی دارای رخسارههای کربناتی با میان لایههای تبخیری، یکی از مهمترین سازندهای مخزنی گازدار در نواحی زاگرس چینخورده و بخشهای وسیعی از خلیجفارس به شمار میآید. رخسارههای مخزنی به ویژه سنگآهکهای اُاُلیتی این سازند به طور عمده مربوط به واحد دالان بالایی است. بر اساس مطالعات رسوبشناسی در واحد ...
بیشتر
سازند دالان به سن پرمین بالایی دارای رخسارههای کربناتی با میان لایههای تبخیری، یکی از مهمترین سازندهای مخزنی گازدار در نواحی زاگرس چینخورده و بخشهای وسیعی از خلیجفارس به شمار میآید. رخسارههای مخزنی به ویژه سنگآهکهای اُاُلیتی این سازند به طور عمده مربوط به واحد دالان بالایی است. بر اساس مطالعات رسوبشناسی در واحد دالان بالایی در چاه مورد مطالعه هفت رخساره تشخیص داده شده است که در کمربندهای رخسارهای پهنه کشندی، لاگون و سدهای زیر آبی ماسهای نهشته شدهاند. رسوبات این بخش در یک سکوی کربناتی از نوع رمپ کمشیب مشابه امروزی خلیج فارس تشکیل شده است. فرایندهای دیاژنزی گوناگونی بر این واحد تأثیر گذاشته است. مهمترین فرایندهای دیاژنزی شامل آشفتگی زیستی، میکریتیشدن توسط موجودات میکروسکوپی، نوشکلی، جانشینی، دولومیتیشدن، انیدریتیشدن، فشردگی و انحلال فشاری، سیمانیشدن، انحلال و شکستگی است. با توجه به شواهدی چون انحلال گسترده و تشکیل تخلخلهای قالبی و حفرهای و تشکیل انواع سیمانهای مربوط به محیط جوی (متئوریک) (تیغهای، همبعد و ...) و ترتیب تقدم و تأخر فرایندها میتوان نتیجه گرفت که رسوبات مورد مطالعه، پس از طی محیط دیاژنز دریایی مستقیماً وارد محیط دفنی نشدهاند، بلکه دستکم بخشهایی مانند سد اُاُلیتی (Shoal)، فرایندهای دیاژنزی محیط فراتیک آب شیرین را تحمل کرده و پس از آن دیاژنز محیط دفنی را پشت سر گذاشتهاند.
کیانا کیارستمی؛ سید حمید وزیری؛ بیژن نوری؛ شهلا الهمددی؛ فاطمه وکیل باغمیشه
ساسان صالحیراد؛ شهرام شرکتی؛ فرید طاعتی کواریوم؛ محمد حسین نوروزی
چکیده
در چند دهه اخیر نهشتههای پالئوزوییک در صفحه عربی و خلیجفارس بسیار مورد توجه زمینشناسان نفتی قرار گرفتهاند. بخش عمده نفتها و گازهای تشکیل شده در این ناحیه از سنگ منشأ به سن سیلورین بوده است. در عربستان سعودی این سنگ منشأ با استفاده از نرمافزارهای رایج (مانند PetroMod و Genex) مدلسازی شده و مقدار پختگی این سنگ منشأ در نواحی مختلف ...
بیشتر
در چند دهه اخیر نهشتههای پالئوزوییک در صفحه عربی و خلیجفارس بسیار مورد توجه زمینشناسان نفتی قرار گرفتهاند. بخش عمده نفتها و گازهای تشکیل شده در این ناحیه از سنگ منشأ به سن سیلورین بوده است. در عربستان سعودی این سنگ منشأ با استفاده از نرمافزارهای رایج (مانند PetroMod و Genex) مدلسازی شده و مقدار پختگی این سنگ منشأ در نواحی مختلف بررسی گردیده است. میزان پختگی این سنگ منشأ در خلیجفارس و نواحی جنوب زاگرس به درستی مشخص نیست، بنابراین اطلاعات زمینشناختی حاصل از 3 چاه در خلیجفارس که تنها یکی از آنها تا این شیلهای سیلورین (سرچاهان) حفاری شده بود با استفاده از نرمافزار PetroMod-1D مدلسازی و بررسی شد. با استفاده از نتایج این مدلسازیها و نتایج مدلسازیهای عربستان، مشخص شد که این شیلهای سیلورین از سمت عربستان به سمت ایران از روند پختگی بیشتری برخوردارند که در خلیجفارس این شیلها در پنجره تولید گاز بوده، و بنابراین در بخشهایی از زاگرس حتی پختگی بالا دارند. وجود عوارض پستی و بلندی پیسنگی که از زمان پرکامبرین در صفحه عربی گسترش داشته موجب شده پختگی این شیلها در بلنداهای قدیمی کمتر از نواحی پست و فروافتاده باشد.
جهانبخش دانشیان؛ داریوش باغبانی؛ خسرو خسروتهرانی؛ لیلا فضلی
چکیده
در این تحقیق، روزنبران نهشتههای سازندهای گورپی و ایلام در برش کوه عسلویه در خاور بندر کنگان و چاهایوان در خلیج فارس مورد بررسی قرار میگیرند. نهشتههای سازند ایلام در برش کوه عسلویه با ستبرای 30 متر و در چاه ایوان با ستبرای 68 متر از سنگآهک و سنگآهک دولومیتی تشکیل شدهاند. سازند ایلام در برش کوه عسلویه و چاهایوان در مرزهای ...
بیشتر
در این تحقیق، روزنبران نهشتههای سازندهای گورپی و ایلام در برش کوه عسلویه در خاور بندر کنگان و چاهایوان در خلیج فارس مورد بررسی قرار میگیرند. نهشتههای سازند ایلام در برش کوه عسلویه با ستبرای 30 متر و در چاه ایوان با ستبرای 68 متر از سنگآهک و سنگآهک دولومیتی تشکیل شدهاند. سازند ایلام در برش کوه عسلویه و چاهایوان در مرزهای زیرین و بالایی خود به صورت ناپیوسته بر روی سازند سروک و ناپیوسته در زیر سازند گورپی قرار دارد. سازند گورپی در برش کوه عسلویه با ستبرای 73 متر و در چاهایوان با ستبرای 56 متر از سنگآهک رسی و سنگآهک ماسهای و شیل و سنگآهک تشکیل شده است. سازند گورپی در برشهای مورد مطالعه در مرز زیرین به صورت ناپیوسته بر روی سازند ایلام و در مرز بالایی به صورت ناپیوسته در زیر سازند پابده قرار دارد. به طور کلی مطالعه روزنبران 70 نمونه برداشته شده از برش کوه عسلویه و چاهایوان منجر به شناسایی 13 جنس و 19 گونه از روزنبران پلانکتونیک و 12 جنس و 12 گونه از روزنبران بنتویک شد. بر اساس گسترش روزنبران پلانکتونیک و بنتونیک شاخص، سن سازند ایلام در برش کوه عسلویه و چاهایوان سانتونین تا کامپانین Santonian-Campainan)) و سن سازند گورپی در برش کوه عسلویه کامپانین تا ماستریشین (Campainan-Maastrichtian) و در چاهایوان ماستریشین تعیین شد. بررسی محتویات روزنبران در مقطع کوه عسلویه و مقایسه آن با زیستزونبندی (Caron (1985 منجر به تشخیص 4 زیستزون Globotruncanita elevata Zone Globotruncana ventricosa Zone , Globotruncana falsostuarti Zone , Gansserina gansseri Zone, شد. به علت نبود گونههای شاخص، زیستزون Globotruncana falsostuarti به جای دو زیستزون Globotruncanella havanenesis و Globotruncana aegyptiaca معرفی شد. در برش چاهایوان نیز 3 زیستزون Globotruncana falsostuarti Zone وGansserina gansseri Zone و Contustruncana contusa Zone معرفی شد. در چاهایوان و کوه عسلویــه زیستزون Abathomphalus mayaroensis Zone وجود نداشته و Contusutruncana contusa Zone در برش چــاهایوان به جای آن معرفی شــد. همچنین با مقایســه برشهای مــورد مطالعه با زیستزونبنـــدی (Wynd,1965) 4 زیســتزون در برش کوه عسلویـــه و چاهایوان مشخــص شــد که عبارتنـــد از: Globotruncanita elevata zone, Archaecyclus midorientalis-Pseudedomia sp. assemblage zone, Rotalia sp.22, algae assemblage zone, Globotruncanita stuarti-Pseudotextularia varians assemblage zone.