حبیب ا.. قاسمی؛ مجتبی رستمی حصوری؛ محمود صادقیان
چکیده
حوضه ژوراسیک لبه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی و جنوب البرز خاوری در استان سمنان، دربردارنده سنگهای آذرین با ترکیب بازی متعلق به مراحل اولیه پیدایش و گسترش یک حوضه کششی پشت کمانی نابالغ در این زمان است. این سنگهای آذرین بازی، به هر دو شکل خروجی (بازالتی) و نفوذی (دایک، سیل و استوکهای کوچک میکروگابرویی) در توالی رسوبی ...
بیشتر
حوضه ژوراسیک لبه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی و جنوب البرز خاوری در استان سمنان، دربردارنده سنگهای آذرین با ترکیب بازی متعلق به مراحل اولیه پیدایش و گسترش یک حوضه کششی پشت کمانی نابالغ در این زمان است. این سنگهای آذرین بازی، به هر دو شکل خروجی (بازالتی) و نفوذی (دایک، سیل و استوکهای کوچک میکروگابرویی) در توالی رسوبی بخش زیرین سازند شمشک و معادل آن در پهنه ساختاری ایران مرکزی رخنمون دارند. ماگماهای سازنده این سنگها دارای ماهیت کالکآلکالن هستند و از عناصر سنگدوست بزرگیون (LILE) و عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) غنیشدگی، و از عناصر خاکی کمیاب سنگین (HREE) تهیشدگی نشان میدهند. این ماگماها، از ذوب بخشی 5 تا 30 درصدی ستونهای گوشتهای اسپینل پریدوتیتی (در زیر ایران مرکزی) و گارنت لرزولیتی (در زیر البرز خاوری)، در یک جایگاه زمینساختی کششی پشتکمانی نابالغ، ناشی از فرورانش مایل سنگکره اقیانوسی نوتتیس به زیر ایران مرکزی در تریاس بالایی- ژوراسیک میانی حاصل شده و از راه سامانههای شکستگی و گسلش، به ترازهای بالاتر پوسته قارهای رفته و به روشهای مختلف درون حوضههای رسوبی کمژرفای این پهنهها جایگزین شدهاند. این حوضه، در پشتکمان ماگمایی تریاس بالایی- ژوراسیک زیرین ایران مرکزی و در نتیجه بروز حرکات کششی در پوسته قارهای ایران مرکزی- البرز تشکیل شده است.