زمین شناسی اقتصادی
حکیمه تقدسی؛ آزاده ملکزاده شفارودی
چکیده
منطقه نامق در شمال خاوری کاشمر، استان خراسان رضوی، و در مرکز کمربند ماگمایی خواف-کاشمر- بردسکن واقع شده است. زمین-شناسی منطقه پوشیده از سنگهای آتشفشانی ائوسن با ترکیب آندزیت تا ریولیت است که مورد نفوذ تودههای نیمه عمیق با ترکیب مونزونیت، مونزودیوریت و دیوریت قرار گرفتهاند. دگرسانی وسیعی کلیه واحدها را تحت تاثیر قرار داده است و ...
بیشتر
منطقه نامق در شمال خاوری کاشمر، استان خراسان رضوی، و در مرکز کمربند ماگمایی خواف-کاشمر- بردسکن واقع شده است. زمین-شناسی منطقه پوشیده از سنگهای آتشفشانی ائوسن با ترکیب آندزیت تا ریولیت است که مورد نفوذ تودههای نیمه عمیق با ترکیب مونزونیت، مونزودیوریت و دیوریت قرار گرفتهاند. دگرسانی وسیعی کلیه واحدها را تحت تاثیر قرار داده است و شامل سیلیسی- سرسیتیک، آرژیلیک متوسط و پروپلیتیک میباشد. کانیسازی به شکل رگچهای و افشان تشکیل شده و شامل کانیهای اولیه کالکوپیریت، پیریت، مگنتیت و طلا و کانیهای ثانویه گوتیت، هماتیت، مالاکیت و آزوریت است. آنومالی بالای مس تا بیش از یک درصد و طلا تا 12 گرم در تن در دگرسانی سیلیسی- سرسیتیک شدید دیده میشود. برمبنای مطالعه سیالات درگیر، دمای تشکیل کانیسازی بین 404 تا 551 درجه سانتیگراد بوده و از محلولی محتوی نمکهای NaCl و CaCl2 با درجه شوری بین 15 تا 23 درصد وزنی بوجود آمده است. کاهش دما و غلظت HCl در حین پدیده جوشش و کاهش دما بر اثر اختلاط سیال ماگمایی و متئوریتی مهمترین عامل تشکیل کانیسازی بوده است. شواهد موقعیت تکتونیکی، سنگشناسی، گسترش و نوع دگرسانی ها، شکل و رخنمون کم کانیسازی و نوع کانهها، آنومالیهای ژئوشیمیایی، نوع سیالات درگیر و دما و شوری آنها نشان میدهد که کانیسازی منطقه نامق احتمالا بخش فوقانی یک کانسار مس- طلا پورفیری است. موقعیت تکتونیکی و شواهد ماگمایی- کانیسازی کمربند خواف- کاشمر- بردسکن میتواند آن را به یک ایالت متالوژنی مهم ذخایر پورفیری ایران تبدیل کند که نیاز به اکتشاف تفصیلی در آینده دارد.
زهرا خواجهمیری؛ محمدرضا شایستهفر؛ حسامالدین معینزاده
چکیده
به دلیل پرهزینه و زمانبر بودن عملیات صحرایی و نیز احتمال خطر بالای آن در اکتشاف مواد معدنی، شناسایی مناطق مستعد کانهزایی مواد معدنی اهمیت به سزایی دارد. بنابراین تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق همه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری است. روشهای مختلفی به منظور پتانسیلیابی مواد معدنی ...
بیشتر
به دلیل پرهزینه و زمانبر بودن عملیات صحرایی و نیز احتمال خطر بالای آن در اکتشاف مواد معدنی، شناسایی مناطق مستعد کانهزایی مواد معدنی اهمیت به سزایی دارد. بنابراین تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق همه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری است. روشهای مختلفی به منظور پتانسیلیابی مواد معدنی تاکنون گسترش یافتهاند که یکی از مؤثرترین آنها با توجه به طبیعت پدیدههای زمینشناسی و معدنی، روش سلسله مراتبی و سلسله مراتبی فازی است. در این پژوهش برای تهیه نقشه مناطق امیدبخش مس- طلای پورفیری در برگه 1:100000 جنوب سهچنگی از روشهای تصمیمگیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. لایههای شاهد در محدوده مورد مطالعه همچون لایههای زمینشناسی (سنگ منشأ گرما و سنگ میزبان)، دگرسانی، زمینساخت و لایه ژئوشیمیایی با استفاده دو روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) بسته به نوع هدف (مس- طلا پورفیری) وزندهی و سپس با یکدیگر تلفیق شدند. در نقشه تلفیق پایانی حاصل از این دو روش بخشهای دارای بیهنجاری با استفاده از روش فرکتال تفکیک شدند. مقایسه نقشه پایانی مناطق امیدبخش مس- طلای پورفیری حاصل از این دو روش نشان میدهد که نتایج حاصل از روش تحلیل سلسله مراتب فازی به مراتب دقیقتر از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی بوده است. بیهنجاریهای حاصل از این روش اعتبارسنجی شد؛ بیهنجاری شماره 1 حاصل از روش تحلیل سلسله مراتب فازی به واسطه پژوهشهای پیشین انجام شده، تأیید شد. نتایج تجزیه نمونههای سنگی برداشت شده از محل بیهنجاری شماره 2 نشان میدهد که نمونهها دارای غنیشدگی مس هستند و همچنین عناصر طلا و آرسنیک نیز غنیشدگی دارند. این نتایج به همراه کارهای پیشین انجام شده تأیید کننده نقشه پتانسیلیابی معدنی حاصل از روش فرایند تحلیل سلسله مراتب فازی است.
شهره حسن پور؛ سعید علیرضایی
چکیده
کانسار مسجدداغی در جنوب باختر کمربند ماگمایی ارسباران در شمال باختر ایران و در حاشیه جنوبی پهنه قفقاز کوچک جای گرفته است. این کانسار در یک توده میزبان دیوریتی نیمه ژرف مربوط به ائوسن تشکیل شده که در مجموعهای از سنگهای آتشفشانی و تخریبی- رسوبی کهنتر نفوذ کرده است. ویژگیهای ژئوشیمیایی توده نفوذی مسجدداغی، آن را دارای خصلت ...
بیشتر
کانسار مسجدداغی در جنوب باختر کمربند ماگمایی ارسباران در شمال باختر ایران و در حاشیه جنوبی پهنه قفقاز کوچک جای گرفته است. این کانسار در یک توده میزبان دیوریتی نیمه ژرف مربوط به ائوسن تشکیل شده که در مجموعهای از سنگهای آتشفشانی و تخریبی- رسوبی کهنتر نفوذ کرده است. ویژگیهای ژئوشیمیایی توده نفوذی مسجدداغی، آن را دارای خصلت کالکآلکالن با پتاسیم بالا و متاآلومینوس معرفی میکند که در یک محیط فرورانشی جزایر کمانی و همزمان با برخورد جایگزین شده است. دگرسانیهای شاخص آن از نوع پتاسیک با کانیهای شاخص بیوتیت و ارتوز ثانویه در مرکز کانسار پورفیری است که به وسیله دگرسانی پروپیلیتیک با کانی شاخص کلریت دربر گرفته شده است. کانیهای فلزی کانسنگساز را بیشتر کالکوپیریت همراه با مقادیر فرعی کانههای بورنیت، کالکوسیت اولیه و تتراهدریت به همراه مقدار کمی مولیبدنیت تشکیل میدهد. پیریت و مگنتیت کانه های همراه و متداول هستند. این کانسار در نمای پلان بهصورت یک توده بیضوی شکل با قطر بزرگ 500 متر و قطر کوچک 400 متر بوده و آثار کانیسازی تا ژرفای افزون بر 700 متر در گمانههاردیابی شده است.. سنسنجی40Ar/39Ar روی بیوتیتهای ثانویه در منطقه دگرسانی پتاسیک، زمان تشکیل کانسار و از این رو جایگزینی و تبلور توده دیوریت پورفیری مادر را 53/0 ± 07/54 (ائوسن آغازی) نشان میدهد. این کانسار از این نظر بسیار متفاوت با کانسارهای شناخته شده در پهنه ارسباران است که بیشتر در میوسن میانی و در جایگاه کمان ماگمایی قاره ای و همزمان با برخوردی تشکیل شدهاند. کانسار مسجدداغی، از نظر جایگاه زمین شناسی، دگرسانی و کانی سازی، قابل مقایسه با سیستم های مس-طلای پورفیری جزایر کمانی است.