زمین شناسی اقتصادی
سیدمهران حیدری؛ سارا صفوی؛ افشین اکبرپور؛ عذرا حسن لو؛ بهرام محقق
چکیده
ناحیه ساوه-رزن با روند نزدیک به EW، میزبان کانه زایی های مس (±طلا)، در شمالباختر کمان ماگمایی ارومیه-دختر (با روند NW) می باشد. این ناحیه با تغییر روند ساختاری-چینه ای، از شمال باختر به خاوری-باختری بیشترین واکنش را به میدان های تنش حاصل از پهنه برشی ناحیه ای نسبت به دیگر نواحی کمان ماگمایی ارومیه-دختر، از خود نشان میدهد. ...
بیشتر
ناحیه ساوه-رزن با روند نزدیک به EW، میزبان کانه زایی های مس (±طلا)، در شمالباختر کمان ماگمایی ارومیه-دختر (با روند NW) می باشد. این ناحیه با تغییر روند ساختاری-چینه ای، از شمال باختر به خاوری-باختری بیشترین واکنش را به میدان های تنش حاصل از پهنه برشی ناحیه ای نسبت به دیگر نواحی کمان ماگمایی ارومیه-دختر، از خود نشان میدهد. پهنه برشی راستگرد در این ناحیه، همچنین باعث ایجاد فضای لازم برای جایگیری تودههای نیمه ژرف، اغلب با ترکیب دیوریتی و بافت پورفیری تا میکروگرانولار در زمان الیگومیوسن در ژرفای کم و درون سنگهای آتشفشانی ائوسن شده است. این سامانه های نفوذی، با ایجاد انواع دگرسانی گرمابی مرتبط با توده (پروپیلیتیک، آرژیلیک حدواسط-پیشرفته و فیلیک)، منجر به تمرکز شماری از کانهزایی های مس-طلا با ویژگی های مشابه، بهصورت رگههای کوارتزی-سولفیدی-برشی گرمابی در حواشی خود و در امتداد شکستگیهای فرعی با روند خاوری-باختری تا شمالخاور-جنوب باختر شده است. از دیگر ویژگیهای مشترک این کانه زایی ها، می توان به دمای همگن شدگی بین C° 200-350، دامنه شوری 6-28% وزنی معادل نمک طعام، سیالات حاوی گاز CO2 و فاز مایع آبگون با حضور سولفیدهایی همچون پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، کالکوسیت و سولفوسالتها و نسبت طلا به نقره بیشتر(1<) می توان اشاره نمود. این ویژگیها بیشترین شباهت را با ذخایر اپیترمال نوع حدواسط مرتبط با توده های نفوذی پورفیری که در کمانهای ماگمایی کالکوآلکالن تشکیل می شوند، دارند و این ناحیه را به عنوان یک هدف مناسب به منظور اکتشاف ذخایر پنهان مس- طلا پورفیری، معرفی می نماید.
زمین شناسی اقتصادی
سیران یوسفی؛ مسعود علیپوراصل
چکیده
منطقه زرندیه در 42 کیلومتری شمال شرق ساوه (استان مرکزی) و در بخش تقریباً شمالی کمربند ماگمایی ارومیه – دختر واقع شده است. سنگ میزبان کانیسازی در این منطقه، سنگهای آندزیتی ائوسن و سنگهای دیوریتی و گابرویی اولیگو-میوسن است. مطالعات زمین-شیمی نشان میدهد که ماگمای سازنده سنگهای آذرین منطقه از نوع کالک آلکالن، متاآلومین و مرتبط ...
بیشتر
منطقه زرندیه در 42 کیلومتری شمال شرق ساوه (استان مرکزی) و در بخش تقریباً شمالی کمربند ماگمایی ارومیه – دختر واقع شده است. سنگ میزبان کانیسازی در این منطقه، سنگهای آندزیتی ائوسن و سنگهای دیوریتی و گابرویی اولیگو-میوسن است. مطالعات زمین-شیمی نشان میدهد که ماگمای سازنده سنگهای آذرین منطقه از نوع کالک آلکالن، متاآلومین و مرتبط با کمان آتشفشانی حاشیه قارهای است. کانیسازی اغلب به شکل رگه، رگچهای و برشیشدن در سنگهای دیوریتی و گابرویی مشاهده میشود. کالکوپیریت، کانه اصلی کانسار است و بوسیله پیریت، بورنیت، اولیژیست، کالکوسیت، کوولیت، نئوتوسیت، مس خالص، مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا، گوتیت و لیمونیت همراهی میشود. عیار مس در نمونههای کانسنگ از 04/0 تا 7/1 درصد (متوسط 40/0 درصد) تغییر میکند. تحلیل آماری داده-های ژئوشیمیایی نمونههای مینرالیزه به روش پیرسن نشان میدهد که Cu بیشترین همبستگی را به ترتیب با عناصر Ag، As، Zn، Cd و Pb دارد. مطالعات میکروترمومتری میانبارهای سیال متوسط دمای همگنشدگی را °C195 و متوسط شوری را 23 درصد وزنی معادل نمک طعام نشان میدهد. کانیزایی مس زرندیه قرابت نزدیکی با کانسارهای مس رگهای گرمابی دارد.
کیوان اورنگ؛ محمد محجل؛ غلامرضا تاجبخش
چکیده
تحلیل حرکتی سامانه گسلی کوشک نصرت در ناحیه شمال ساوه نشان میدهد که سازوکار این گسل (با راستای WNW-ESE)، در زمانی پس از میوسن زیرین، از راستالغز- موربلغز معکوس راستبر به موربلغز معکوس چپبر (در برخی پهنهها تا راستالغز چپبر) تغییر کرده است. شواهد ساختاری بازمانده از حرکت راستبر گسل عبارتند از: 1) حوضه کششی کوشک نصرت که در نتیجه ...
بیشتر
تحلیل حرکتی سامانه گسلی کوشک نصرت در ناحیه شمال ساوه نشان میدهد که سازوکار این گسل (با راستای WNW-ESE)، در زمانی پس از میوسن زیرین، از راستالغز- موربلغز معکوس راستبر به موربلغز معکوس چپبر (در برخی پهنهها تا راستالغز چپبر) تغییر کرده است. شواهد ساختاری بازمانده از حرکت راستبر گسل عبارتند از: 1) حوضه کششی کوشک نصرت که در نتیجه خمیدگی راست پله مسیر گسل در شمال ساوه توسعه یافته و در داخل آن توالی نازکی از سازند قم نهشته شده است. 2) باندهای برشی و نشانگرهای حرکتی فعالیت راستالغز- موربلغز معکوس راستبر که در پهنه اصلی گسل یافت شدهاند. 3) گسلهای همسو با سازوکار راستالغز راستبر و ناهمسو با سازوکار راستالغز چپبر که در پهنه تخریب دیوارهای گسل اصلی یافت شدهاند. پس از وارونگی جهت بردار لغزش در گسل کوشک نصرت: در محل خمش، مجموعهای از گسلهای موربلغز معکوس چپبر، راندگیها، گسلهای راستالغز چپبر و چینخوردگیهای کوچک مقیاس توسعه یافتهاند. سازوکار جوان گسل کوشک نصرت شاهدی دیگر بر نقش اساسی گسل های معکوس دارای مؤلفه راستالغزی چپبر در دگرریختی جوان بخش شمال باختری بلوک ایران مرکزی (در ناحیه قم- ساوه) است. موضوعی که پیش از این، توسط شواهد ساختاری و ریختزمینساختی در مورد گسلهایی چون ایپک (در جنوب بوئین زهرا) و البرز (در شمال قم) و شواهد لرزهای از تحلیل سازوکار کانونی زمین لرزه بوئین زهرا گزارش شده است.
حبیب الله قاسمی؛ اکبر رمضانی؛ علیرضا خانعلی زاده
چکیده
توده آذرین نفوذی سیلیجرد در شمال باختر ساوه به سن ائوسن بالایی- الیگوسن(2/32/39 میلیون سال) در کمان ماگمایی ارومیه- دختر از زون ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیب سنگشناختی پیوسته مشتمل بر آلکالیفلدسپار گرانیت، سینو تا مونزوگرانیت(گرانیتهای معمولی)، گرانودیوریت و دیوریت/گابرو بوده، در سنگهای آتشفشانی و آذرآواری ...
بیشتر
توده آذرین نفوذی سیلیجرد در شمال باختر ساوه به سن ائوسن بالایی- الیگوسن(2/32/39 میلیون سال) در کمان ماگمایی ارومیه- دختر از زون ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیب سنگشناختی پیوسته مشتمل بر آلکالیفلدسپار گرانیت، سینو تا مونزوگرانیت(گرانیتهای معمولی)، گرانودیوریت و دیوریت/گابرو بوده، در سنگهای آتشفشانی و آذرآواری ائوسن تزریق شده است.
روندهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی، کمیاب و کمیاب خاکی نمونههای بخشهای مختلف این توده حاکی از پیوستگی طیف ترکیب سنگی و خویشاوندی آنهاست. روندهای تغییرات در نمودارهای عناصر سازگار و ناسازگار در برابر یکدیگر نشان میدهند که این ارتباط از نوع تبلور تفریقی است. تمامی نمونهها دارای ماهیت متاآلومین و ماهیت کلسیمی- قلیایی پتاسیم متوسط- بالا هستند. مقادیر بالای عناصر Zr, Th, U, K, Sr, Rb و Ba ، نسبتهای بالای K2O/Rb و FeO/MgO حاکی از شباهت سنگهای این توده با سنگهای تودههای آذرین کمانهای ماگمایی حاشیه قارههاست. نمودارهای عنکبوتی چندعنصری این نمونهها نیز حاکی از تهیشدگی آنها از عناصر P, Nb, Ta و Ti و غنیشدگی آنها از عناصر Cs, Rb, Sr, Kو Ba میباشد. غنیشدگی نمونهها از LILE و تهیشدگی آنها از HFSE بیانگر ماگماتیسم متاآلومین نوع I کمانهای آتشفشانی(VAG) است. مقادیر نسبتهای ایزوتوپی 87Sr/86Sr سنگکل نمونههای این توده از 704759/0 تا 705166/0 متغیر بوده با مقادیر این نسبت در سنگ منشأ گوشتهای و پوسته زیرین و مقادیر اندک آلایش ماگمای آنها با پوسته بالایی مطابقت دارد.
وجود درشت بلورهای فلدسپار پتاسیم و میانبارهای میکروگرانیتوییدی مافیک در این توده، فراوانی بالای La و Ce ، غنیشدگی از عنصر Vدر نمونههای مافیک و نسبت پایین 87Sr/86Sr سنگکل این توده گویای آن است که ماگمای این توده از ذوب بخشی گوه گوشتهای، پوسته اقیانوسی فرورونده(بازالت دگرگون شده) یا پوسته قارهای زیرین(تونالیت دگرگون شده) حاصل شده است. نمودارهای مختلف تمایز محیط زمینساختی نیز حاکی از وابستگی این توده به ماگماتیسم نوع I کمانهای آتشفشانی حاشیه قارههاست.