مهیار یوسفی؛ ابوالقاسم کامکار روحانی؛ مسعود علیپور
چکیده
ژئوشیمی رسوبات آبراههای یکی از روشهای مؤثر برای شناسایی ذخایر معدنی بهویژه در مراحل اولیه اکتشاف است. در مواردی که بر روی یک کانیسازی مشخص پیجویی صورت میگیرد، بیشتر از تجزیه و تحلیلهای چندمتغیره مانند تحلیل عاملی برای استنتاج بهترین عوامل (فاکتورهای) پیشگو، از میان عناصر ردیاب و معرف کانیسازی مورد جستجو، استفاده ...
بیشتر
ژئوشیمی رسوبات آبراههای یکی از روشهای مؤثر برای شناسایی ذخایر معدنی بهویژه در مراحل اولیه اکتشاف است. در مواردی که بر روی یک کانیسازی مشخص پیجویی صورت میگیرد، بیشتر از تجزیه و تحلیلهای چندمتغیره مانند تحلیل عاملی برای استنتاج بهترین عوامل (فاکتورهای) پیشگو، از میان عناصر ردیاب و معرف کانیسازی مورد جستجو، استفاده میشود. چگونگی استنتاج و انتخاب بهترین عامل معرف کانیسازی مورد جستجو هنوز مسئلهای بحثبرانگیز است که موجب انتشار مقالات زیادی در این زمینه شده است. در مقاله حاضر روشی جدید با عنوان تجزیه و تحلیل عاملی مرحلهای که در واقع روش بهبودیـافته تحلیل عاملی معمولی برای تولید نقشههای پراکندگی ژئوشیمیـایی میباشد، ارائه شده است. در روش تحلیل عاملی مرحلهای ابتدا عناصر غیر معرف شناسایی و حذف شده، سپس مهمترین و مؤثرترین عوامل پیشگو شنـاسایی میشوند. کاربرد این روش سبب شدت بخشی به هالههای ژئوشیمیایی شده و واریانس تشریح شده توسط هر عامل نیز افزایش یافته است. همچنین کاربرد تجزیه و تحلیل عاملی مرحلهای موجب بهبود نرخ پیشبینی ذخایر معدنی و در نتیجه افزایش موفقیت اکتشاف شده است. در مطالعه حاضر کارایی بهتر روش بهبودیافته تحلیل عاملی مرحلهای نسبت به تحلیل عاملی معمولی، با اجرای آن بر روی دادههای ژئوشیمیایی 2 منطقه متفاوت و برای 2 کانیسازی نوع مختلف، به اثبات رسیده است. در این مناطق کاربرد روش تحلیل عاملی مرحلهای موجب افزایش مجموع واریانس تحت پوشش عامل پیشگوی کانیسازی و همچنین افزایش نرخ پیشبینی اندیسهای معدنی شده است. بنابراین موفقیت اکتشاف افزایش یافته است. همچنین با کاربرد تحلیل عاملی مرحلهای، انطباق بیشتری میان بیهنجاریهای ژئوشیمیایی و سنگ میزبان کانیسازی بهدست آمده است.
اسماعیل اسحقی؛ ابوالقاسم کامکار روحانی؛ علیرضا عربامیری
چکیده
هر روش ژئوفیزیکی مزایا و معایب ویژه خود را دارد. تلفیق نتایج حاصل از برداشت به روشهای مختلف ژئوفیزیکی سبب پوشش نقطه ضعف هر روش به وسیله روشهای دیگر میشود. به همین دلیل بررسیهای مختلف اکتشافی، مهندسی، زیست محیطی و غیره با استفاده از چندین روش مختلف ژئوفیزیکی، معمولاً نتایج معتبرتری را در اختیار قرار میدهند. در این پژوهش نیز ...
بیشتر
هر روش ژئوفیزیکی مزایا و معایب ویژه خود را دارد. تلفیق نتایج حاصل از برداشت به روشهای مختلف ژئوفیزیکی سبب پوشش نقطه ضعف هر روش به وسیله روشهای دیگر میشود. به همین دلیل بررسیهای مختلف اکتشافی، مهندسی، زیست محیطی و غیره با استفاده از چندین روش مختلف ژئوفیزیکی، معمولاً نتایج معتبرتری را در اختیار قرار میدهند. در این پژوهش نیز سعی شده است تا با تلفیق نتایج برداشت به روشهای توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی (ERT)و رادار نفوذی به زمین (GPR) به بررسی نقاط قوت و ضعف هر یک از این دو روش پرداخته و در پایان، در نتیجه تلفیق نتایج، تفسیر دقیقتر و با اطمینان بالاتری ارائه شود. روش ERT یکی از روشهای برداشت بهینه از زیرمجموعههای روش مقاومت ویژه است که در مناطق با زمینشناسی پیچیده نتایج قابل اتکایی را در اختیار قرار میدهد. روش GPR نیز از روشهای غیر مخرب ژئوفیزیکی با قدرت تفکیک بالا است که در آن با ارسال امواج الکترومغناطیس بسامد بالا به زمین و ثبت امواج بازتابی از فصل مشترک لایههای زیر سطحی، به بررسی زیر سطح زمین در ژرفای کم پرداخته میشود. در این پژوهش، قنات به عنوان هدفی مناسب برای شناسایی با این دو روش انتخاب و سپس، برداشتهای ERT و GPR بر روی منطقه دربرگیرنده هدف مزبور انجام شد. نتایج حاصل از پردازش، مدلسازی و تفسیر دادههای برداشت شده نشان داد که از نقطه نظر مقایسه دو روش یادشده، روش GPR قدرت تفکیک بالاتری دارد ولی روش ERT دارای ژرفای نفوذ بیشتری است. این دو روش در نشان دادن پدیدههایی مانند وجود حفرات، تغییرات در ابعاد ذرات و نیز نفوذ رطوبت توافق و همخوانی خوبی دارند. همچنین با تلفیق نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مشخص شد که دقت و اطمینان تفسیر به طور قابل ملاحظهای افزایش مییابد.