رباب حاجیعلیاوغلی؛ محسن مؤذن
چکیده
مجموعه دگرگونی تخت سلیمان در شمال خاور تکاب در استان آذربایجان غربی جای دارد. این مجموعه به سن پرکامبرین-کامبرین دارای گوناگونی بالایی از انواع سنگهای دگرگونی درجه ضعیف تا درجه بالاست. سنگهای گرانولیتی پسرونده موضوع مورد مطالعه در این پژوهش هستند. مجموعه کانیهای دگرگونی پسرونده در گرانولیتهای مورد مطالعه عبارتند از آمفیبول+گارنت+اسپینل+کانیهای ...
بیشتر
مجموعه دگرگونی تخت سلیمان در شمال خاور تکاب در استان آذربایجان غربی جای دارد. این مجموعه به سن پرکامبرین-کامبرین دارای گوناگونی بالایی از انواع سنگهای دگرگونی درجه ضعیف تا درجه بالاست. سنگهای گرانولیتی پسرونده موضوع مورد مطالعه در این پژوهش هستند. مجموعه کانیهای دگرگونی پسرونده در گرانولیتهای مورد مطالعه عبارتند از آمفیبول+گارنت+اسپینل+کانیهای تیره. کانیهای آمفیبول در مقادیر فراوان جانشین کانیهای اولیه ارتوپیروکسن و کلینوپیروکسن شدهاند. تشکیل اسپینل در حاشیه کلیفیت پیرامون پورفیروبلاست گارنت از بافتهای شاخص دگرگونی پسرونده در گرانولیتها هستند. روتیل بهصورت ادخال درون آمفیبول حضور دارد. نیمرخ ترکیبی گارنت در گرانولیتهای مورد مطالعه دارای تغییرات شیمیایی از هسته به حاشیه است. از هسته به سوی پهنه میانی تغییرات XMg افزایش جزیی دارد و تغییرات XCaو XMn به صورت جزیی روند نزولی نشان میدهد. این ویژگی گارنت نشاندهنده رخداد کاهش فشار، همراه با افزایش بسیار جزیی دماست. به دلیل جایگزینی کامل کانیهای دمابالا توسط کانیهای پسرونده و نبود مجموعه کانیهای حفظ شده مرحله اوج دگرگونی (M1)، شرایط P-T اوج دگرگونی در گرانولیتها نامشخص است. تحولات دگرگونی پسرونده در گرانولیتهای مورد مطالعه با استفاده از ترکیب شیمی کانیهای پورفیروبلاست طی دو مرحله: 1) مرحله کاهش فشار (M2-a) و 2) مرحله سرد شدگی و بالاآمدگی (M2-b) تعیین شد. شرایط دما و فشار دگرگونی پسرونده در مرحله M2-a به ترتیب oC10±810 T= و kbar 7/0±5/10 P~و در مرحله M2-b به ترتیبoC 10±590 T= و kbar 7P~ به دست آمد. اندازه به نسبت درشت کانیها در حاشیه کلیفیت، نرخ پایین سرعت در بالاآمدگی این سنگها به سطوح بالاتر را نشان میدهد. جایگزینی شدید کانیهای دما بالا توسط آمفیبول نیز سرعت پایین سرد شدگی در طی بالا آمدگی این سنگها را تأیید میکند. احتمالاً بتوان رخداد دگرگونی اوج و تشکیل گرانولیتها را قابل مقایسه با رخدادهای میگماتیتزایی در منطقه به الیگوسن- میوسن نسبت داد که در ارتباط با ستبرشدگی پوستهای در طی برخورد قارهای خردهقاره ایران مرکزی با صفحه عربستان رخ داده است. عملکرد گسلهای راندگی و فازهای کشش پس از برخورد سبب دگرگونی سنگها تحت شرایط پسرونده در ارتباط با بالاآمدگی سنگها، نازکشدگی پوسته و فرسایش آنها شده است. با این حال در زمینه رویدادهای زمینساخت- دگرگونی دقیق نیاز به مطالعات بیشتری است.
رباب حاجیعلیاوغلی؛ حمیده فخارینژاد؛ محسن مؤذن
چکیده
منطقه سیهچشمه در جنوب شهرستان ماکو در پهنه افیولیتی خوی- ماکو قرار گرفته است. سنگهای دگرگونی منسوب به پرکامبرین شامل گنیس، آمفیبولیت، میکا شیست و مرمر قدیمیترین برونزدهای سنگی منطقه را تشکیل میدهند. سنگهای مهم دگرگونی در منطقه شامل سرپانتینیت، متابازیت (شیست سبز، آمفیبولیت) و متاپلیت (اسلیت، میکاشیست) با میانلایههایی ...
بیشتر
منطقه سیهچشمه در جنوب شهرستان ماکو در پهنه افیولیتی خوی- ماکو قرار گرفته است. سنگهای دگرگونی منسوب به پرکامبرین شامل گنیس، آمفیبولیت، میکا شیست و مرمر قدیمیترین برونزدهای سنگی منطقه را تشکیل میدهند. سنگهای مهم دگرگونی در منطقه شامل سرپانتینیت، متابازیت (شیست سبز، آمفیبولیت) و متاپلیت (اسلیت، میکاشیست) با میانلایههایی از مرمر و کوارتزیت است. سنگهای آمفیبولیت از دید کانیشناسی گوناگونی بالایی دارند و شامل انواع اکتینولیت-آمفیبولیت، اپیدوت-اکتینولیت-آمفیبولیت، بیوتیت-آمفیبولیت، آمفیبولیت معمولی و گارنت-آمفیبولیت هستند. بافت این سنگها از دانهریز تا دانهدرشت و بسیار دانهدرشت متفاوت است. مطالعات شیمی سنگ کل آمفیبولیتها نشان میدهد که ترکیب پروتولیت این سنگها بازالتی متعلق به سری ماگمایی تولهایتی و کمتر کالکآلکالن است. بر پایه نمودارهای متمایز کننده محیط زمینساختی، ماگمای مادر در جزایر کمانی تشکیل شده است. بیهنجاری منفی Nb همراه با غنیشدگی جزیی LILE و LREE ویژگی مرتبط با کمان آتشفشانی و منشأ تولهایتی ماگمای مادر آمفیبولیتهای مورد مطالعه را تأیید میکند. سن آمفیبولیتها در مجموعه دگرگونی سیهچشمه به روشنی مشخص نیست بنابراین نمیتوان به درستی در مورد سامانه فرورانشی و جزایر کمانی مرتبط که در آن سنگ مادر این آمفیبولیتها تشکیل شدهاند نظر داد. چنانچه آمفیبولیتها مربوط به مجموعه افیولیتی خوی- ماکو باشند در این صورت حاصل فرورانش شاخه شمالی اقیانوس تتیس جوان و تشکیل جزایر کمانی مرتبط و دگرگونی هنگام بسته شدن حوضه اقیانوسی و برخورد بعدی هستند. به دلیل مشخص نبودن سن این سنگها نمیتوان با قاطعیت نظر داد که آیا کمان آتشفشانی مجموعه دگرگونی سیهچشمه مربوط به سامانه فرورانشی تتیس جوان است و یا اینکه کمان بسیار قدیمی منسوب به پرکامبرین منشأ سنگ مادر این آمفیبولیتهاست. سنیابی این سنگها به ارائه مدل مناسب بسیار کمک خواهد کرد.